Kadm to pierwiastek występujący naturalnie w środowisku. Dla człowieka ma on działanie toksyczne i naturalnie nie występuje w ludzkim organizmie. Jednocześnie kadm jest bardzo powszechnie wykorzystywany w przemyśle, a więc dostaje się do ludzkiego organizmu m.in. na skutek zanieczyszczeń środowiska czy długotrwałej ekspozycji na ten pierwiastek (np. ze względu na środowisko pracy).
Kadm – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Badanie z oznaczeniem stężenia kadmu we krwi lub w moczu wykonuje się w przypadku zatrucia tym pierwiastkiem. Badanie to wykonuje się także profilaktycznie u osób, które pracują w środowisku o podwyższonej ekspozycji na toksyczne pierwiastki, w tym kadm.
Kadm – co to jest? Na czym polega badanie?
Kadm to pierwiastek występujący naturalnie m.in. w powietrzu, a przez jego szerokie zastosowanie również w szeroko rozumianym przemyśle. Śladowe ilości kadmu można znaleźć w żywności lub w dymie papierosowym. Gromadzenie się tej substancji w organizmie jest niebezpieczne, gdyż kadm ma działanie toksyczne. Jego większe ilości, utrzymujące się w krwioobiegu, mogą prowadzić do różnych schorzeń i zaburzeń.
Kadm sprzyja m.in.:
- zaburzeniom układu sercowo-naczyniowego,
- cukrzycy,
- niedokrwistości,
- chorobom układu oddechowego,
- nowotworom.
Ostre zatrucie kadmem może spowodować trwałe uszkodzenie jelit, nerek i wątroby. Sytuacja ta może również wpłynąć na układ kostny, powodując zaburzenia jego struktury i prowadząc do odwapnienia kości. Oprócz tego obecność kadmu we krwi zaburza gospodarkę elektrolitową i wpływa negatywnie na funkcjonowanie niektórych składników mineralnych, m.in. wapnia, żelaza czy cynku. Szkodliwy wpływ kadmu na poszczególne organy (płuca, wątroba, układ krążenia, jelita) wynika z faktu, iż substancja ta jest wchłaniana głównie przez te struktury.
Są więc tzw. pierwszym „punktem styku” z toksyczną substancją. Kadm w niewielkich ilościach nie jest szkodliwy, o ile od razu zostaje usunięty z organizmu. Stałe narażenie na kontakt z tym pierwiastkiem, np. ze względu na specyfikę pracy, grozi rozwojem poważnych schorzeń, dlatego też w takim przypadku konieczna jest regularna diagnostyka pod kątem stężenia tej substancji we krwi.
>> Interleukina 6 – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Kadm – kiedy należy wykonać badanie?
Badanie z oznaczeniem stężenia kadmu we krwi wykonuje się zazwyczaj w bardzo specyficznych sytuacjach, gdy istnieje wyraźne wskazanie medyczne.
Badanie stężenia kadmu we krwi zalecane jest w przypadku:
- podejrzenia zatrucia pierwiastkiem,
- narażenia na stały kontakt z substancją, np. w wyniku specyfiki pracy.
Są to zwykle jedyne sytuacje, w których zaleca się wykonanie tego badania, choć na potrzeby diagnostyczne lekarz może zalecić to badanie także w innym przypadku, jeśli uzna taką konieczność.
Kadm – jak się przygotować do badania?
Do badania z oznaczeniem stężenia kadmu nie trzeba się wcześniej przygotowywać. Badanie można wykonać na 2 sposoby – poprzez pobranie próbki krwi, co wskazuje na poziom substancji „w danej chwili” i zazwyczaj wykonywane jest przy podejrzeniu zatrucia pierwiastkiem.
Kadm w moczu
Drugą metodą jest badanie z oznaczeniem pierwiastka kadm w moczu. Taka diagnostyka umożliwia szerszą ocenę zachowania tej substancji w organizmie. Takie badanie pozwala przede wszystkim ustalić skumulowaną ilość kadmu w organizmie (a więc stężenie ogólne, a nie w chwili badania). Badanie stężenia kadmu z moczu zaleca się w przypadku diagnostyki wynikającej z narażenia na kontakt z toksyczną substancją.
>> IGF-1 – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Jak przebiega badanie z oznaczeniem kadmu?
Badanie z oznaczeniem stężenia kadmu z krwi polega na pobraniu materiału z żyły łokciowej i przekazania go do dalszej analizy laboratoryjnej. Z kolei w przypadku badania stężenia kadmu z moczu należy dostarczyć do laboratorium próbkę materiału. Zaleca się, aby oddać próbkę z pierwszego moczu w danym dniu.
Kadm w krwi, a kadm w moczu – normy. Jak interpretować wyniki?
Wartość referencyjna, czyli uznawana za mieszczącą się w normie, dla kadmu z krwi wynosi 5 mg/l. Stężenie to uznaje się za dopuszczalne i taka wartość nie wymaga interwencji medycznej. Natomiast w momencie, gdy stężenie tej substancji we krwi jest wyższe klinicznie, stan ten oznacza się jako zatrucie kadmem.
W przypadku badania poziomu tego pierwiastka z moczu wartością referencyjną jest stężenie 5 mg/g kreatyniny.
Wysoki poziom kadmu – o czym świadczy?
Wysoki poziom kadmu wskazuje na zatrucie tą substancją. W zależności od wysokości stężenia oraz towarzyszących choremu objawów wymagana może być hospitalizacja. Kumulujące się stężenie tej substancji, np. na skutek specyficznych warunków pracy, powoduje znaczące i trwałe uszkodzenia w funkcjonowaniu najważniejszych narządów, m.in. wątroby, nerek, płuc czy jelit.
Wysoki poziom kadmu w organizmie wymaga odpowiednich działań medycznych. Wyniki badania laboratoryjnego, w przypadku podejrzenia przewlekłego kumulowania się kadmu w organizmie, dostępne są zazwyczaj w ciągu 2 do 8 dni, w zależności od placówki.
Zatrucie kadmem – objawy
Zatrucie kadmem może mieć charakter przewlekły lub ostry. W przypadku ostrej postaci zatrucia po ok. 24 godzinach od kontaktu z dużą dawką substancji dochodzi do pogorszenia ogólnego samopoczucia. Pojawiają się objawy, takie jak:
- gorączka,
- obrzęk płuc,
- płytki oddech.
Powikłaniem po ostrym zapaleniu kadmem mogą być zapalenie płuc oraz trwałe uszkodzenie wspomnianych wcześniej struktur (jelita, wątroba, płuca).
Przewlekłe zatrucie kadmem przejawia się m.in. suchością w jamie ustnej, brakiem łaknienia oraz ogólnym uczuciem osłabienia. Co istotne, u niektórych osób może wystąpić zażółcenie rąbka u nasady zębów.
>> Jak naturalnie wzmocnić odporność?
Kadm – co po badaniu?
Badania kadmu polega na pobraniu krwi lub próbki moczu do dalszych badań, dlatego po zakończeniu całej procedury można wrócić do swoich codziennych obowiązków. Wyjątkiem jest sytuacja, w której doszło do ostrego zatrucia kadmem – wówczas konieczna może być hospitalizacja pacjenta i pozostanie pod obserwacją w szpitalu.
Kadm – jak wykonać badanie w ciąży?
Badanie z oznaczeniem stężenia kadmu w ciąży może być wykonane, jeśli istnieje podejrzenie zatrucia tą substancją. Badanie wygląda dokładnie tak samo jak w każdym innym przypadku i polega na pobraniu próbki krwi lub oddaniu moczu do dalszej analizy. Obie metody są nieinwazyjne i w pełni bezpieczne, dlatego bez żadnego ryzyka mogą być wykonywane w czasie ciąży.
>> Kolonoskopia - profilaktyka raka jelita grubego
Kadm – jak wygląda to badanie u dzieci?
Badanie z oznaczeniem stężenia kadmu we krwi lub w moczu można wykonać także u dzieci, jeśli istnieją ku temu przesłanki medyczne. Diagnostyka przebiega w ten sam sposób, co u osób dorosłych.
Kadm – cena. Jaki jest koszt badania?
Diagnostyka stężenia kadmu w organizmie jest dość tania. Koszt badania waha się w granicach ok. 70–90 zł, w zależności od placówki i wybranej metody (mocz lub krew).
- Forma, E., Szymczyk, A. i inni “Wybrane ksenoestrogeny i ich wpływ na zdrowie człowieka”, Folia Medica Lodziensia, 2013
- Mlynek, V., Skoczyńska, A. “Prozapalne działanie kadmu”, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2005
- Gawęda, E. “Kadm i jego związki w środowisku pracy – zagrożenia, ocena ryzyka zawodowego”, Bezpieczeństwo Pracy, 2003
- Kaczyńska, A., Zajączkowski, M. “Toksyczny wpływ kadmu na rośliny i człowieka”, Annales Academiae Medicae Gedanensis, 2015
- Wilk, A., Kalisińska, E. “Kadm, ołów i rtęć w nerkach człowieka”, Environmental Medicine, 2013