IGF-1 – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

IGF-1, czyli isulinopodobny czynnik wzrostu, jest tzw. hormonem peptydowym, którego synteza odbywa się w wątrobie. Nazwa tej substancji nie jest przypadkowa, insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 ma budowę bardzo podobną do insuliny i wpływa na wiele ważnych funkcji organizmu, takich jak wzrost tkanki chrzęstnej, synteza kolagenu czy regulacja gospodarki wapniowej w organizmie.

Ze względu na fakt, iż insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 wydzielany jest przede wszystkim pod wpływem hormonu wzrostu, to badanie z oznaczeniem IGF-1 wykorzystuje się właśnie w diagnostyce zaburzeń tego hormonu. Oprócz tego badanie z oznaczeniem insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 stosowane jest do oceny skutków radioterapii i chemioterapii raka głowy.

Czym dokładnie jest insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1? Jaka jest jego wartość referencyjna i jak ją interpretować? Sprawdź, jakie są wskazania do badania i jak się przygotować!

IGF-1 – co to jest? Na czym polega badanie?

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 to hormon peptydowy, należący do grupy białek. IGF-1 produkowany jest pod wpływem hormonu wzrostu. Jego główną rolą w organizmie są:

• udział w rozbudowie tkanki chrzęstnej (IGF-1 pobudza jej wzrost),
• udział w syntezie kolagenu,
• regulacja gospodarki niektórych składników mineralnych, m.in. wapnia, potasu i magnezu.

Głównym miejscem syntezy insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 jest wątroba.

Co istotne, stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 jest zależne od wieku. Początkowo, w okresie niemowlęcym i dziecięcym, w organizmie występują niewielkie ilości tej substancji. Stężenie stopniowo zaczyna wzrastać w okresie rozwoju płciowego i osiąga swoją maksymalna wartość w trakcie dojrzewania, pobudzając m.in. wzrost.

Na względnie stałym poziomie utrzymuje się do ok. 40 roku życia, po czym zaczyna nieco spadać. Niedobór insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 na poziomie rozwoju dziecięcego może skutkować karłowatością dziecięcą. Badanie stężenia IGF-1 polega na pobraniu próbki krwi.

>> Czynniki rozwoju insulinooporności

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie z oznaczeniem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 wykonuje się w kilku konkretnych przypadkach, do których zalicza się:

• diagnostykę w kierunku schorzeń związanych z zaburzoną pracą hormonu wzrostu (GH),
• ocenę skutków radioterapii i chemioterapii stosowanych w leczeniu nowotworów głowy.

Konkretne jednostki chorobowe, które mogą być zdiagnozowane dzięki badaniu insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1, to karłowatość u dzieci oraz zaburzenia lipidowe lub mięśniowe u dorosłych. Nieprawidłowe wartości stężenia IGF-1 we krwi mogą sugerować także choroby nerek lub wątroby. Badanie jest pomocne również w rozpoznaniu gigantyzmu.

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – jak się przygotować do badania?

Badanie z oznaczeniem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 polega na pobraniu próbki krwi, w związku z czym nie ma specjalnych wskazań przed wykonaniem tej diagnostyki.

Warto trzymać się jednak ogólnego zalecenia dotyczącego większości badań laboratoryjnych i przybyć na badanie, będąc na czczo. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko nieprawidłowego pomiaru stężenia substancji we krwi.

>> Zespół policystycznych jajników (PCOS) – objawy, rozpoznanie, leczenie

Spożywane w ciągu dnia posiłki i płyny mogą zaburzać ich naturalne stężenie i dawać niemiarodajny wynik. Oprócz tego wskazania badanie poziomu insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 nie wiąże się z innymi zaleceniami oraz przeciwwskazaniami.

Jak przebiega badanie z oznaczeniem IGF-1?

Badanie z oznaczeniem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 polega na pobraniu próbki krwi do dalszej analizy laboratoryjnej. Specjalista dezynfekuje miejsce potencjalnego nakłucia, po czym ostrożnie wprowadza igłę w żyłę łokciową i pobiera potrzebną ilość płynu.

Po zabezpieczeniu próbki zostaje ona skierowana do laboratorium. Wyniki badania z oznaczeniem insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 dostępne są w przeciągu 1–5 dni – dokładny czas zależy od konkretnej placówki. Bezpośrednio po zakończeniu procedury warto uciskać gazikiem przez kilka minut miejsce nakłucia, aby zminimalizować wystąpienie siniaka lub krwiaka.

>> Jonogram, czyli badanie elektrolitów – na czym polega? Normy, wskazania, przygotowanie

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – normy. Jaki interpretować wyniki?

Wartość referencyjna, czyli normy dla insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 są różne i zależą od czynników, takich jak płeć, wiek oraz metoda diagnostyczna, zastosowana w danym laboratorium. Dlatego też otrzymane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem.

Podwyższony insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1

Podwyższony insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 może wynikać z:

• nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu (akromegalia),
• gigantyzmu,
• zaburzeń w obrębie gospodarki hormonów płciowych,
• zaburzeń snu,
• obecności guza przysadki mózgowej.

Oprócz tego na wyższe stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 wpływają niektóre leki. Podwyższony poziom IGF-1 obserwuje się również w czasie ciąży.

Niski insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1

Niskie stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 może wynikać z:

• zaburzeń lipidowych lub mięśniowych (dotyczy osób dorosłych),
• karłowatości (dotyczy głównie dzieci),
• chorób wątroby i nerek,
• niedożywienia organizmu,
• otyłości,
• niedoczynności przysadki mózgowej lub podwzgórza,
• niedoczynności tarczycy,
• przyjmowania niektórych lekarstw.

Niskie stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 może występować również po zabiegach chirurgicznych oraz radio- lub chemioterapii głowy. Obniżone stężenie IGF-1 występuje również w przypadku zespołu Pradera–Williego (jedna z rzadkich chorób genetycznych).

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – co po badaniu?

Po badaniu z oznaczeniem stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 można wrócić do swoich codziennych obowiązków – pod kątem medycznym nie ma w tym przypadku żadnych zaleceń ani przeciwwskazań.

Badanie jest nieinwazyjne i nie powoduje żadnych powikłań, z wyjątkiem siniaka w miejscu nakłucia lub wystąpienia obrzęku bądź niewielkiego krwiaka w tym miejscu. Podczas badania z użyciem igły zawsze istnieje ryzyko zakażenia, jednak wpływ na to ma sterylność narzędzia, a nie specyfika samego badania.

>> Hs CRP – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – jak wykonać badanie w ciąży?

Badanie stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 u kobiet w ciąży wykonuje się tak samo jak u pozostałych osób. Badanie przeprowadza się po wcześniejszym zaleceniu lekarza. Jest w pełni bezpieczne i nieinwazyjne, dlatego można wykonać je w ciąży. Warto pamiętać o tym, że stężenie IGF-1 w czasie ciąży jest nieco podwyższone.

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – jak wygląda to badanie u dzieci?

Badanie stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 u dzieci wygląda tak samo, jak u osób dorosłych. U najmłodszych dopuszczalne jest pobranie krwi z opuszka palca zamiast z żyły łokciowej.

Insulinopodobny czynnik wzrostu IGF-1 – cena. Jaki jest koszt badania?

Koszt badania stężenia insulinopodobnego czynnika wzrostu IGF-1 wynosi średnio ok. 70–80 zł, w zależności od placówki.