KTG – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Na czym polega KTG?

KTG, nazywane również kardiotokografią, pozwala na rejestrację akcji serca płodu z jednoczesnym zapisem czynności skurczowej mięśnia macicy. Badanie jest częścią intensywnej opieki przedporodowej i pozwala na wczesną diagnozą zagrożeń życia płodu. Na kardiotokografię składają się:

• kardiografia,
• tokografia.

Kardiografia pozwala na analizę akcji serca płodu za pomocą elektrokardiografu bądź ultrasonograficznej sondy. Tokografia polega z kolei na rejestracji czynności skurczowej macicy przez czujnik zewnętrzny. Zmiany ciśnienia wewnątrz jamy macicy mogą być również mierzone za pomocą cewnika.

>> Pierwsze objawy ciąży – kiedy można rozpoznać ciążę?

Wskazania do wykonania KTG

Chociaż KTG nie jest na liście badań obowiązkowych w ciąży, w niektórych przypadkach pozwala na wczesną diagnostykę zagrożeń życia płodu. Wykonywane jest przeważnie po 25. tygodniu ciąży, kiedy zbliża się przewidywany termin porodu.

Wskazaniami do wykonania kardiotokografii są ból brzucha, urazy brzucha i krwawienie z pochwy. KTG zlecane zostaje również ciężarnym chorującym na cukrzycę. Badanie jest znacznie częściej wykonywane po przekroczeniu 40. tygodnia ciąży – nawet co 2-3 dni, aż do porodu.

Wskazaniami do KTG są również osłabione ruchy płodu, nadciśnienie tętnicze, patologie łożyska i ciąża wielopłodowa. Badanie wykonywane jest w kierunku obecności bradykardii, tachykardii bądź arytmii płodu.

KTG – jak się przygotować?

Kardiotokografia nie wymaga od ciężarnej wcześniejszego przygotowania. Z tego powodu na badanie nie trzeba być na czczo. Przed KTG zalecane jest skorzystanie z toalety.

>> Kalendarz badań w ciąży – jakie badania i kiedy trzeba wykonać?

KTG – monitorowanie zewnętrzne i wewnętrzne

Najpopularniejszą metodą wykonywania kardiotokografii jest tzw. monitorowanie zewnętrzne. W tym przypadku stosowane są specjalistyczne pasy z czujnikami zakładane na brzuch ciężarnej. Jeden z czujników odpowiada za mierzenie czasu i siły skurczów macicy. Drugi rejestruje pracę serca dziecka. Wyniki odczytywane są na specjalnym urządzeniu, do którego podłączone są pasy.

Monitorowanie wewnętrzne wykonywane jest najczęściej w sytuacji zagrożenia życia dziecka. Od strony szyjki macicy wprowadzana zostaje elektroda umieszczana w pobliżu główki dziecka. Skurcz macicy badany jest poprzez cewnik położony na brzuchu bądź macicy. Jakie są wymagania do wykonania monitorowania wewnętrznego? Błony płodowe muszą być pęknięte, a rozwarcie powinno wynosić minimum 2 cm.

>> Ciąża a seks – czy można uprawiać seks w ciąży?

Jak przebiega badanie?

Kardiotokografia rozpoczyna się zamocowaniem głowicy kardiograficznej do brzucha kobiety. Lekarz wybiera w tym celu miejsce, skąd najlepiej słychać serce dziecka. Powyżej specjalista umieszcza głowicę tokograficzną. Podstawowe badanie KTF trwa zazwyczaj 30 minut. W poszczególnych przypadkach czas ten może być jednak wydłużony nawet do godziny. Podczas kardiotokografii ciężarna nie powinna zmieniać pozycji ciała. Zaleca się, aby kobieta w trakcie badania leżała na lewym boku. W tej pozycji nie jest uciskana żyła główna.

KTG a test oksytocynowy

Szczególny wariant KTG to test oksytocynowy. W tym przypadku ciężarnej podawane są niewielkie dawki oksytocyny, wywołującej skurcze macicy. Stan dziecka jest w tym czasie kontrolowany za pomocą głowicy kardiograficznej i tokograficznej. Jakie są wskazania do testu oksytocynowego? Badanie zalecane jest kobietom z ciążą powikłaną bądź przenoszoną. W tym przypadku skurcze porodowe mogą zaburzyć bądź zatrzymać akcję serca. Test oksytocynowy pozwala na skuteczną diagnostykę wydolności łożyska podczas skurczu.

KTG – interpretacja wyniku

Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną prawidłowy wynik kardiotokografii oscyluje od 110 do 150/160 uderzeń serca dziecka na minutę. W czasie badania monitorowana jest również oscylacja serca płodu. Jej optymalna wartość powinna wynosić od 5 do 25 uderzeń na minutę. Ten wynik pozostaje jednak zależny od stanu świadomości dziecka i poziomu aktywności.

Kolejnym parametrem analizowanym podczas KTG jest akceleracja, czyli przyspieszenie akcji serca dziecka. W ciągu 10-15 minut powinny wynosić co najmniej 2 przyspieszenia, trwające około 15 sekund.

Wysoka częstość podstawowa serca

Wysoka częstość podstawowa serca dziecka, przekraczająca 160 uderzeń na minutę, to objaw tachykardii. Chociaż zaburzenie nie zawsze jest powodem do niepokoju, należy je skonsultować ze specjalistą. Przyczyną tachykardii, czyli zbyt szybkiej czynności serca nienarodzonego dziecka, jest najczęściej zakażenie wewnątrzmaciczne. Etiologia schorzenia może być reakcją na stany patologiczne obecne w organizmie matki. Należą do nich stan podgorączkowy, gorączka, odwodnienie bądź stosowanie leków hamujących układ współczulny. Tachykardia płodu może być wczesnym objawem niedotlenienia.

Jak wygląda leczenie tachykardii płodu? Specjaliści najczęściej zalecają farmakoterapię, mającą na celu unormowanie rytmu bicia serca dziecka. W przypadku braku zmian może być konieczna przyspieszona indukcja porodu.

Niska częstość podstawowa serca

Niska częstość podstawowa serca, mniejsza niż 110 uderzeń na minutę, wskazuje na obecność bradykardii. Przyczyną schorzenia w tym przypadku nie jest zakażenie wewnątrzmaciczne. Etiologia bradykardii może być związana z owinięciem się pępowiny wokół szyi dziecka, hipoglikemią, a nawet obniżonym ciśnieniem krwi matki. Przyczyny schorzenia można również upatrywać w nasilonych skurczach macicy i niewydolności łożyska. W celu dokładnej diagnostyki wykonywana jest magnetokardiografia, czyli badanie czynności elektrycznej serca płodu.

KTG – wyniki fałszywie pozytywne

Chociaż wyniki KTG są w większości przypadków wiarygodne, zdarzają się jednak pomiary fałszywie pozytywne. Podwyższona bądź obniżona częstość podstawowa serca nie musi wskazywać na obecność schorzenia u dziecka. Powodem tego może być ucisk żyły głównej bądź pępowiny płodu. Po przyjęciu poprawnej pozycji przez ciężarną wynik KTG ulega poprawie. W związku z tym należy pamiętać o leżeniu na lewym boku w trakcie badania.

KTG – możliwe skutki uboczne

Badanie KTG jest w pełni bezpieczne dla matki i dziecka. Do tej pory nie zostały stwierdzone skutki uboczne kardiotokografii.

KTG – cena

Cena kardiotokografii zależy od stopnia zaawansowania ciąży. Od 40. tygodnia ciąży badanie można wykonać darmowo w ramach standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej.

Do tego czasu KTG można wykonać prywatnie po uiszczeniu opłaty. Cena badania wraz z oceną specjalisty wynosi około 100 złotych.

Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:

>> KTG