Polipeptyd trzustkowy (PP) – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest polipeptyd trzustkowy (PP)?

Polipeptyd trzustkowy (PP) to jeden z peptydów zawierających w cząsteczce od 10 do 100 aminokwasów. Jest białkiem zbudowanym z pojedynczego lub kilku łańcuchów polipeptydów. Zaliczany jest do grupy hormonów (peptydów) przewodu pokarmowego razem z neuropeptydem Y (NPY) i peptydem YY (PYY).

PP jest wytwarzany i wydzielany głównie przez komórki PP wysepek Langerhansa trzustki. Komórki PP do sekrecji hormonu pobudza uwalnianie acetylocholiny z włókien cholinergicznych odchodzących od trzustki. Bodźce przekazywane są za pośrednictwem czuciowych włókien nerwu błędnego.

>> Ból trzustki - gdzie i jak boli trzustka?

Polipeptyd trzustkowy (PP) – funkcje w organizmie

Polipeptyd trzustkowy zapewnia prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Reguluje czynności przewodu pokarmowego, układu naczyniowego i nerek.

Działanie polipeptydu trzustkowego w organizmie człowieka to:

• pobudzanie wydzielania żołądkowego;
• zmniejszanie wydzielania trzustkowego;
• hamowanie kurczliwości pęcherzyka żółciowego;
• stymulacja produkcji glikogenu przez wątrobę;
• pobudzenie układu współczulnego i zwiększanie wydatku energetycznego;
• regulacja motoryki jelit.

Polipeptyd trzustkowy (PP) – kiedy należy wykonać badanie?

Wśród wskazań do wykonania oceny stężenia polipeptydu trzustkowego we krwi wymienia się takie jak:

• różnicowanie chorób trzustki;
• diagnostyka chorób nowotworowych przewodu pokarmowego;
• diagnostyka neuroendokrynnych nowotworów trzustki;
• ocena funkcji nerwu błędnego.

W parze z nieprawidłowym stężeniem polipeptydu trzustkowego w organizmie zwykle nie idą żadne charakterystyczne objawy, które by mogły na taki stan wskazywać. Lekarz zatem może zlecić badanie na podstawie zebranego wywiadu i podejrzeń dotyczących występowania poszczególnych jednostek chorobowych.

>> Najczęstsze choroby trzustki (rak, stany zapalne)

Polipeptyd trzustkowy (PP) – jak się przygotować do badania jego poziomu?

Trzeba mieć świadomość, że uwalnianie peptydu trzustkowego nasila się po zjedzeniu posiłku. W związku z tym badanie powinno się wykonywać na czczo, ponieważ spożywanie pokarmów może zwiększać stężenie PP i tym samym fałszować wyniki. Ostatni posiłek powinno się zjeść 8–12 godzin przed jego wykonaniem. Przed samym badaniem można pić niewielkie ilości wody.

Jak przebiega badanie poziomu polipeptydu trzustkowego (PP)?

Poziom polipeptydu trzustkowego (PP) oznacza się z surowicy krwi. Badanie polega zatem na jednorazowym pobraniu krwi z żyły łokciowej. Przebiega zatem jak klasyczna morfologia.

>> Molalność osocza – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Polipeptyd trzustkowy (PP) – normy

Prawidłowe stężenie polipeptydu trzustkowego w organizmie nie powinno być wyższe niż 200 ng/l. Otrzymany wynik warto porównać z zakresem referencyjnym widocznym na otrzymanej dokumentacji.

Polipeptyd trzustkowy (PP) – interpretacja wyniku

Wzrost stężenia polipeptydu trzustkowego w organizmie obserwuje się w przebiegu takich chorób jak:

• stany zapalne trzustki,
• cukrzyca,
• mocznica,
• nowotwory przewodu pokarmowego (np. insulinoma iglucagonoma),
• neuroendokrynne nowotwory trzustki (np. PPoma).

Znacznie podwyższone stężenie PP występuje zwłaszcza u osób z nowotworami hormonalnie czynnymi takimi jak insulinoma i glucagonoma.

Do potwierdzenia powyższych schorzeń konieczna jest dalsza diagnostyka. Pamiętajmy, że zwiększone wydzielanie PP może być związane ze spożyciem posiłku, dlatego wynik powyżej normy nie jest jeszcze powodem do obaw.

>> Kreatynina i mocznik - interpretacja wyników badań

Polipeptyd trzustkowy (PP) – co po badaniu?

Po badaniu PP należy poczekać na wynik – czas oczekiwania w zależności od laboratorium może wynieść od 1 do nawet kilku dni. Po odebraniu wyniku wskazane jest odbycie konsultacji lekarskiej.

Zasięgnięcie porady lekarza jest konieczne zwłaszcza wtedy, gdy wynik stężenia polipeptydu trzustkowego w organizmie odbiega od normy. Wtedy najprawdopodobniej konieczna będzie dalsza diagnostyka w kierunku chorób trzustki, układu trawiennego czy nowotworów. W przypadku postawienia diagnozy należy podjąć odpowiednie leczenie.

>> Leki i preparaty wspomagające trawienie

Polipeptyd trzustkowy (PP) – możliwe powikłania po badaniu

Specyficzne powikłania po badaniu polipeptydu trzustkowego nie występują. Skutki uboczne mogą jedynie dotyczyć miejsca pobrania krwi. Czasami w przypadku niewłaściwego poboru krwi pojawia się stan zapalny, siniak, obrzęk i ból w okolicy miejsca wkłucia. Objawy te zazwyczaj ustępują dość szybko, w ciągu kilku dni.

Polipeptyd trzustkowy (PP) – cena

Osoby ubezpieczone w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia badanie polipeptydu trzustkowego wykonają za darmo. Cena w prywatnym laboratorium diagnostycznym waha się od 50 do nawet 200 zł (w zależności od miejsca i regionu).

Polipeptyd trzustkowy (PP) a zapalenie trzustki

Z uwagi na to, że badanie polipeptydu trzustkowego stosuje się głównie w diagnostyce chorób trzustki, warto wiedzieć, jak rozpoznać zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie trzustki oraz co wywołuje te przypadłości.

Ostre zapalenie trzustki – przyczyny i objawy

Aż w 80% przypadków zachorowań na ostre zapalenie trzustki rozwój schorzenia jest konsekwencją kamicy żółciowej lub spożycia nadmiernej ilości alkoholu. Do pozostałych przyczyn należą m.in. urazy jamy brzusznej, wrodzone wady rozwojowe trzustki, stosowanie niektórych leków czy hiperlipidemie.

Głównym objawem ostrego zapalenia trzustki jest uporczywy i silny ból w nadbrzuszu, utrzymujący się przez wiele godzin. Pojawia się nagle i stopniowo przybiera na sile, dokucza dłużej niż jeden dzień. Może być większy po jednej ze stron i promieniować do pleców. Bólowi brzucha mogą towarzyszyć objawy takie jak nudności, wymioty i gorączka.

U niektórych chorych ostre zapalenie trzustki od początku ma ciężki przebieg. Występuje z objawami tzw. ostrego brzucha i niekiedy też wstrząsem.

Przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny i objawy

Najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia trzustki jest nadużywanie alkoholu przez długi czas. Inne źródła dolegliwości to m.in. palenie tytoniu, hiperkalcemia, nieodpowiednia dieta czy otyłość, szczególnie trzewna.

Przewlekłe zapalenie trzustki może mieć różny przebieg i prowadzić do powikłań. U większości pacjentów wiodącym objawem jest ból brzucha. Często jest on bardzo dotkliwy, pojawia się zwykle w śródbrzuszu po przyjęciu posiłku lub niezależnie od jedzenia (może nasilać się np. 15–30 min po posiłku). Często występuje okresowo, utrzymuje się przez wiele godzin.

Dodatkowo mogą występować objawy takie jak:

• objawy dyspeptyczne (niestrawność) – wzdęcia, odbijanie, dyskomfort w jamie brzusznej,
• biegunka tłuszczowa (tłusty stolec, trudny do spłukania w toalecie),
• nieprawidłowa tolerancja glukozy lub cukrzyca.

Zaobserwowanie objawów mogących świadczyć o występowaniu ostrego lub przewlekłego zapalenia trzustki powinno skłonić do wizyty u lekarza i wykonania badań.