Choroby trzustki przebiegają często z niewydolnością zewnątrzwydzielniczą tego narządu, czyli nieprawidłowym wydzielaniem enzymów trawiennych. Jak uzupełnić niedobór enzymów trzustkowych? Jakie leczenie zastosować?
Leki na trzustkę – leczenie enzymami trzustkowymi (pankreatyną)
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki może być spowodowana przez nieodpowiednią syntezę i wydzielanie enzymów trzustkowych, zmniejszoną stymulację, niedrożność przewodów trzustkowych i zmniejszoną aktywność enzymów trzustkowych w jelicie cienkim.
W leczeniu zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki stosuje się terapię zastępczą enzymami trzustkowymi.
Leki na trzustkę - leczenie enzymami trzustkowymi
Wskazaniem do zastosowania terapii zastepczej enzymami trzustkowymi są zanik lub upośledzenie czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki, w schorzeniach, w których występuje niewydolność egzokrynna tego narządu.
W terapii zastępczej enzymami trzustkowymi stosuje się pankreatynę. Jest tomieszanina enzymów takich jak lipaza, amylaza i proteaza, pochodząca z trzustek wieprzowych.
Co to jest lipaza, amylaza i proteaza?
- Lipaza – jest enzymem trzustkowym wydzielanym do światła przewodu pokarmowego. Lipaza uczestniczy w trawieniu tłuszczy. Jej zadaniem jest rozkład triglicerygów do glicerolu i kwasów tłuszczowych.
- Amylaza – jest enzymem produkowanym przez trzustkę oraz ślinianki, który uczestniczy w trawieniu węglowodanów, rozkłada skrobię oraz inne cukry.
- Proteazy – są podklasą hydrolaz. Proteazy biorą udział w trawieniu białek. Ich rolą jest hydroliza wiązań peptydowych wewnątrz wiązania białkowego lub na jego końcu.
Pankreatyna – jak stosować?
Dawki pankreatyny dobiera się indywidualnie, w zależności od nasilenie problemów z trawieniem. Najczęściej stosuje się 40 000 – 50 000 jednostek leku do każdego głównego posiłku i dawkę o połowę mniejszą do mniejszych posiłków. Dawkę dobiera się indywidualnie dla pacjenta, w oparciu o nasilenie objawów i odpowiedź na leczenie. Efektywność terapii ocenia się przez poprawę objawów, w tym konsystencję stolca, utratę widocznego tłuszczu lub tłustych kropelek w kale i zwiększenie masy ciała. Warto podkreślić, że stosowana terapia nie wpływa na ilość elastazy-1 (enzymu trzustkowego, biorącego udział w trawieniu białek) w kale i nie należy tego badania stosować w celu dostosowania dawki pankreatyny. Dawka lipazy nie powinna przekraczać 10 000 j. lipazy/kg masy ciała/dobę ze względu na możliwość rozwoju kolonopatii włókniejącej (zwężenia odcinka krętniczo-kątniczego i jelita grubego). Zaleca się stosowanie leków w postaci mikrosfer lub minimikrosfer o średnicy <2 mm z otoczką uwalniającą zawartość w dwunastnicy, odporną na denaturację enzymów w żołądku.
Przy niewydolności trzustki może dojść do niedoborów witamin. W wyniku niedoboru należy stosować również suplementację witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - głównie witaminy A i D. Dla osiągnięcia efektu przeciwbólowego przy niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki istotna jest aktywność proteaz, a dla osiągnięcia rezultatów leczenia substytucyjnego istotna jest zawartość lipazy.
Należy również prowadzić zdrowym styl życia, kontrolować glikemię, stosować dietę o niskim indeksie glikemicznym, unikać alkoholu i palenia tytoniu.
Wskazaniem do leczenia pankreatyną są zaburzenia trawienia tłuszczów, białek i węglowodanów z powodu niedostatecznej zewnątrzwydzielniczej czynności trzustki. Taka sytuacja może mieć miejsce przy:
- Przewlekłym zapaleniu trzustki
- W czasie rekonwalescencji po ostrym zapaleniu trzustki
- Po operacji wycięcia trzustki lub żołądka
- Mukowiscydozie
- Nowotworach powodujących niedrożność przewodów trzustkowego i/lub żółciowego
Leczenie pankreatyną może sprzyjać występowaniu zaparć, dlatego w czasie terapii należy zwracać uwagę na odpowiednie nawodnienie organizmu.
