USG pęcherzyka żółciowego – przebieg badania i wskazania do jego wykonania. Interpretacja wyników

Na czym polega USG pęcherzyka żółciowego?

USG pęcherzyka żółciowego jest badaniem bezbolesnym, bezinwazyjnym, prostym do przeprowadzenia i dającym dokładny obraz sprawdzanego organu. Wykonuje się je za pomocą urządzenia zwanego ultrasonografem. Składa się on z emitera i odbiornika fal ultradźwiękowych (głowicy – sondy, która pełni rolę nadajnika i przekaźnika fal oraz aparatu, który konwertuje fale w obraz oraz komputera). Emiter wysyła fale o określonej częstotliwości w stronę badanego obiektu, które rozchodząc się, trafiają na różne struktury, odbijają się od nich i trafiają z powrotem do odbiornika.

Badanie ultrasonograficzne m.in. USG pęcherzyka żółciowego jest jedną z najczęściej wybieranych metod diagnostycznych, za pomocą których obrazuje się narządy. Umożliwia ono określenie kształtu, położenia i wielkości organów, jak również analizę wnętrza.

>> USG układu moczowego – co obrazuje? Kiedy należy wykonać i jaki przebiega?

USG pęcherzyka żółciowego – kiedy należy wykonać badanie?

Wskazaniem do wykonania USG pęcherzyka żółciowego jest podejrzenie kamicy pęcherzykowej (kamienie żółciowe), polipy lub zapalenie pęcherzyka żółciowego. Choroby mogą dawać różne objawy, tj.:

• kolka żółciowa – napadowy, ostry ból brzucha, który trwa co najmniej pół godziny, zlokalizowany jest w prawym podżebrzu lub nadbrzuszu środkowym i promieniuje do prawej łopatki,
• nudności połączone z wymiotami,
• dyskomfort odczuwany w nadbrzuszu, zwłaszcza po zjedzeniu tłustych potraw,
• wzdęcia i zgaga,
• odczuwanie pełności lub ucisku w prawym podżebrzu,
• awersja do tłustych pokarmów.

Jeżeli pacjent uskarża się na ból w nadbrzuszu, gorączkę z dreszczami i manifestuje objawy żółtaczki, najprawdopodobniej doszło do zapalenia woreczka żółciowego. Jest to stan, który wymaga zobrazowania za pomocą ultrasonografu.

Polipy pęcherzyka żółciowego często nie dają żadnych objawów, lub dają objawy niespecyficzne. Wykrywa się je w trakcie USG wykonywanego z zupełnie innych wskazań.

>> Refluks przełykowo-żołądkowy. Objawy, przyczyny, leczenie refluksu i zgagi

USG pęcherzyka żółciowego – jak się przygotować?

USG pęcherzyka żółciowego powinno być wykonane na czczo, jeżeli natomiast przeprowadza się je w godzinach popołudniowych, przerwa od ostatniego posiłku musi wynieść co najmniej 8-12 godzin. Niezachowanie tej zasady i zjedzenie posiłku lub wypicie słodkiego napoju (słodzona kawa, herbata, sok czy napój gazowany), może skutkować obkurczeniem się pęcherzyka żółciowego, co w znacznym stopniu może utrudnić jego właściwą diagnostykę.

Na dzień przed planowanym badaniem należy całkowicie zrezygnować z tłustych, smażonych czy wzdymających potraw. Warto już dwa, trzy dni wcześniej wdrożyć dietę lekkostrawną. Ponadto osoby, które mają problemy ze wzdęciami i gromadzeniem gazów jelitowych, powinny przyjąć środki wspomagające ich pozbycie się. Gazy powodują niewyraźny obraz jelit oraz narządów z nimi sąsiadujących.

W przededniu badania i danego dnia od rana należy powstrzymać się od żucia gumy i picia napojów gazowanych. Pozwoli to uniknąć połykania powietrza, które może utrudnić prawidłowe opisanie badanego narządu.

>> Gastroskopia – przygotowanie do badania, przebieg. Kiedy wykonać gastroskopię

Jak przebiega badanie USG pęcherzyka żółciowego?

Badanie jest całkowicie bezbolesne dla pacjenta, nie powoduje również większego dyskomfortu. Należy przeprowadzać je w pozycji leżącej na wznak. Lekarz poprosi pacjenta o odsłonięcie jamy brzusznej, dlatego na USG warto ubrać się w wygodne i luźne ubrania, które z łatwością można podciągnąć lub zsunąć.

USG pęcherzyka żółciowego trwa kilkanaście minut i jest wykonywane w czasie rzeczywistym. Obraz widoczny na ekranie monitora ma postać jaśniejszych lub ciemniejszych szarych plam, które lekarz potrafi odpowiednio zinterpretować.

Głowicę ultrasonografu pokrywa się żelem ułatwiającym jej przesuwanie oraz przenikanie fal ultradźwiękowych do wnętrza organizmu. Lekarz przykłada ją w różnych miejscach oraz pod różnym kątem po to, aby uzyskać jak najlepszy obraz diagnozowanego narządu.

Bezpośrednio po badaniu pacjent otrzymuje gotowy wynik w postaci zdjęć z opisem.

USG pęcherzyka żółciowego – interpretacja wyniku

Kompleksowa interpretacja wyników USG pęcherzyka żółciowego należy do lekarza specjalisty. Niemniej przed uzyskaniem jego porady warto zapoznać się z podstawowymi pojęciami, które mogą pojawić się w opisie badania:

• złogi (konkrementy) – kamienie powstające z cholesterolu, barwników żółciowych czy jonów wapniowych, ich wpływ na zdrowie zależy od tego, ile ich jest oraz jakiej są wielkości,
• rozlane zgrubienie ściany pęcherzyka żółciowego – najczęściej wskazuje na zapalenie pęcherzyka żółciowego, rzadziej na choroby wątroby czy niewydolność nerek,
• ogniskowe zgrubienie ściany pęcherzyka żółciowego – wskazuje na obecność polipa, nowotworu, adenomiomatozę,
• błotko żółciowe – obecność wielu mikrozłogów wskazuje na nieprawidłowości pęcherzyka żółciowego, głównie przewlekły stan zapalny,
• poszerzone drogi żółciowe – wskazują na kamicę żółciową przewodową, nowotwory lub przewlekły stan zapalny dróg żółciowych,
• porcelanowy pęcherzyk żółciowy – zwapnienia obecne w ścianach pęcherzyka żółciowego są wskazaniem do jego wycięcia, gdyż predysponują do rozwoju nowotworu,
• hiperechogeniczne przegrody w pęcherzyku – mogą wskazywać na ropniaka,
• polip pęcherzyka żółciowego – z reguły łagodna zmiana, która w 90% jest zbudowana z cholesterolu,
• adenomiomatoza – proliferacja nabłonka z przerostem błony mięśniowej, stan nienowotworowy i niezapalny,
• wodniak pęcherzyka – przewlekła postać kamiczego zapalenia pęcherzyka, jeżeli dojdzie do zakażenia bakteryjnego, na jego bazie może powstać ropniak.

USG pęcherzyka żółciowego – postępowanie po badaniu

W przypadku stwierdzenia schorzeń takich jak duży polip, kamica czy zapalenie pęcherzyka żółciowego, którym towarzyszy ostry ból, lekarz często decyduje o przeprowadzeniu cholecystektomii. Laparoskopowe usunięcie pęcherzyka żółciowego polega na wykonaniu kilku niewielkich nacięć. Wprowadza się w nie laparoskop oraz narzędzia wykorzystywane w czasie operacji. Tą samą drogą jest usuwany zmieniony chorobowo woreczek.

>> Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby – przyczyny, objawy, dieta

USG pęcherzyka żółciowego – skutki uboczne po badaniu

Badanie jest bezinwazyjne i praktycznie pozbawione skutków ubocznych. Od razu po jego wykonaniu można wrócić do codziennych czynności.

USG pęcherzyka żółciowego – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

W razie wystąpienia dolegliwości bólowych badanie może być przeprowadzone u kobiet w ciąży. Fale ultrasonograficzne nie wykazują negatywnego wpływu na rozwijający się płód, dlatego USG może być wielokrotnie powtarzane.

USG pęcherzyka żółciowego – czy można wykonać u dzieci?

USG jest badaniem pierwszego wyboru w diagnozie kamicy pęcherzyka żółciowego u dzieci. Pomaga również wykryć powikłania po jej przebyciu tj. wodniak, ropniak czy ostre zapalenie trzustki.

USG pęcherzyka żółciowego – cena badania

Koszt badania w dużej mierze zależy od doświadczenia lekarza przeprowadzającego, miasta i ośrodka, gdzie wykonujemy badanie. Cena waha się od 150 do 250 złotych.