Kolka wątrobowa (kolka żółciowa) – przyczyny, objawy i leczenie

Kolka wątrobowa na pewnym etapie życia i w różnym nasileniu dotyka nawet 15% społeczeństwa, przy czym trzykrotnie częściej dolegliwość ta występuje u kobiet. Narażone są na nią zwłaszcza otyłe kobiety po czterdziestym roku życia. Bolesne ataki kolki wątrobowej mogą zdarzać się też młodszym i na pierwszy rzut oka zdrowym pacjentom. Jak im zapobiec i czy domowe sposoby na ból woreczka żółciowego są na tyle skuteczne, by można było się do nich ograniczyć?

>> Tabletki na wątrobę, kapsułki, herbatki na wątrobę

Co to jest kolka wątrobowa?

Kolka wątrobowa (kolka żółciowa) to atak silnego bólu brzucha i pod prawym łukiem żebrowym, spowodowany najczęściej kamicą pęcherzyka żółciowego. Atak kolki żółciowej może zdarzyć się także osobom bez zdiagnozowanej kamicy żółciowej. Dochodzi do niego, gdy woreczek żółciowy zaczyna się kurczyć i uwalniać żółć do dwunastnicy. Kiedy tworzą się w nim złogi, skurcze pęcherzyka są silniejsze i powodują ostry ból.

Kolki wątrobowe mają charakter nawrotowy, dlatego tę dolegliwość należy skonsultować z lekarzem.

Przyczyny kolki wątrobowej

Główną przyczyną kolki wątrobowej jest kamica pęcherzyka żółciowego. Sam atak następuje najczęściej po zjedzeniu tłustego pokarmu, ponieważ pęcherzyk żółciowy obkurcza się, by uwolnić żółć do dwunastnicy. Powoduje to wzrost ciśnienia w pęcherzyku i zastój żółci, odczuwany przez pacjenta właśnie jako ostry ból brzucha.

Wśród przyczyn ataku kolki wątrobowej wymienia się też czynniki, które podnoszą ryzyko wystąpienia tej przypadłości:

• Cukrzyca i/lub zbyt wysoki poziom cholesterolu,
• Otyłość, szczególnie u kobiet po 40. roku życia,
• Zaburzenia metaboliczne,
• Silny stres,
• Wzmożony wysiłek fizyczny.

Za powód kolki wątrobowej można uznać także niezdrowe odżywianie się, bazujące zwłaszcza na tłuszczach nasyconych i cukrach prostych. Kolka żółciowa znacznie częściej występuje jednak u kobiet, m.in. z powodu hormonów, które zmniejszają siłę skurczu pęcherzyka żółciowego, prowadząc do zalegania w nim żółci i tworzenia się złogów.

Jakie objawy daje kolka żółciowa?

Nagły i ostry ból brzucha może być wywołany wieloma chorobami, jednak ten ulokowany po prawej stronie pod żebrem nasuwa podejrzenie kolki wątrobowej. Daje ona dość charakterystyczne objawy:

• Silny, napadowy ból brzucha po prawej stronie,
• Ból w prawym podżebrzu,
• Nudności i wymioty,
• Objawy niestrawności, głównie silne wzdęcia,
• Promieniowanie bólu do prawej łopatki i pleców.

Rozpoznanie kolki wątrobowej wymaga wykonania określonych badań diagnostycznych, w tym badań krwi i USG. Na schorzenie mogą wskazywać podwyższone próby wątrobowe, zwiększenie stężenia bilirubiny we krwi, a przede wszystkim kamienie w pęcherzyku żółciowym widoczne w USG jamy brzusznej.

Atak kolki żółciowej – co robić?

Jest bardzo bolesny i nagły, a czasem wręcz niemożliwe jest poradzić sobie z nim domowymi sposobami. Atak kolki żółciowej, który dotyka osoby ze zdiagnozowaną kamicą pęcherzyka żółciowego, następuje zwykle kilka godzin po zjedzeniu tłustego lub smażonego posiłku. Objawia się on silnym bólem brzucha po prawej stronie pod żebrami lub w okolicy pępka, który może promieniować do pleców bądź łopatki.

Oprócz bólu pod żebrem objawami ataku kolki zółciowej są wzdęcia i wymioty, które jeszcze bardziej pogarszają samopoczucie.

Przyczyny ataku kolki wątrobowej nie ograniczają się niestety do zjedzenia tłustej potrawy. Wywołać może go także intensywny wysiłek fizyczny oraz stres. Częściej dochodzi do niego u osób otyłych i cukrzyków, a także pacjentów z wysokim poziomem cholesterolu, dlatego profilaktycznie powinno stosować się dietę. Co jednak robić, gdy nie udało się uniknąć ataku?

• Sięgnij po leki rozkurczowe, np. tabletki No-Spa lub preparaty żółciopędne typu Sylimarol czy Raphacholin C. Wspomóc można się też środkami przeciwbólowymi,
• Połóż się na wznak i przyłóż do brzucha poduszkę elektryczną lub termofor i poczekaj na ustąpienie bólu,
• Po ustąpieniu ataku kolki żółciowej stosuj dietę lekkostrawną bogatą m.in. w gotowane warzywa i lekkostrawne kasze.

Ból brzucha przy ataku kolki wątrobowej powinien ustąpić w ciągu godziny – jeśli tak się nie stało, należy wezwać karetkę. W przypadku poprawy stanu zdrowia zaleca się i tak kontakt z lekarzem, ponieważ kolka może być wskazaniem do usunięcia pęcherzyka żółciowego.

Łagodzi bóle kolkowe Tabletki Buscopan stosuje się przy bolesnych skórczach żołądka, kolce jelitowej, zespole jelita drażliwego, kolce żółciowej, a także przy bolesnych miesiączkach oraz kolce nerkowej. Lek ma działanie rozkurczające . Zamów i odbierz w aptece

Kolka żółciowa – leczenie

Leczenie samej kolki wątrobowej polega na podaniu środków przeciwbólowych i rozkurczowych. Jeśli pacjent z tą dolegliwością trafia do szpitala, czasami stosuje się u niego peptydynę – lek przeciwbólowy wykorzystywany także w przypadkach kolki nerkowej. Jako że bólowi brzucha i podżebrza podczas ataki kolki żółciowej mogą towarzyszyć wymioty, w razie konieczności podawana jest także kroplówka w celu przywrócenia równowagi wodno-elektrolitowej. Po zakończeniu hospitalizacji przepisywane są chorym leki żółciopędne.

U chorych ze stwierdzonym zapaleniem pęcherzyka żółciowego (oprócz bólu utrzymującego się ponad sześć godzin występują też dreszcze i gorączka) stosowane są też antybiotyki, a w ostateczności leczenie operacyjne.

W ostatnich latach częściej od cholecystektomii klasycznej wykorzystuje się metodę laparoskopową wycięcia woreczka żółciowego, co zapewnia szybszy powrót do codziennej aktywności. W przypadku małych kamieni żółciowych można spróbować także terapii kwasem ursodeoksycholowym, który rozpuszcza złogi.

Domowe sposoby na ból woreczka żółciowego

Chociaż domowe sposoby na kolkę wątrobową nie zastąpią leczenia, mogą one wesprzeć terapię. Zresztą, ból przy ataku kolki żółciowej jest tak nieznośny, że sięganie także po naturalne sposoby wydaje się oczywistością. Jednak należy pamiętać o tym, że można stosować je tylko w przypadku, gdy ból występuje od czasu do czasu i zwykle ma związek z niestrawnością. Jeśli lekarz zdiagnozował już kamicę żółciową lub ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, należy bezwzględnie stosować się do jego zaleceń.

Z lekarzem warto skonsultować także domowe sposoby na ból woreczka żółciowego, ponieważ stosowanie niektórych preparatów ziołowych jest zakazane np. przy przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych. Najbezpieczniejszą metodą jest dieta o niskiej zawartości tłuszczów zwierzęcych. Przy bólu pęcherzyka żółciowego, ale jeszcze bez stwierdzonej kamicy żółciowej, można stosować też zioła o działaniu żółciopędnym tj:

• kłącze kurkumy,
• mięta pieprzowa,
• dziurawiec,
• ziele glistnika.

Kolka wątrobowa w ciąży

Ataki kolki żółciowej zdarzają się również w ciąży i ze względu na ograniczone możliwości stosowania leków rozkurczowych i przeciwbólowych trudniej się z nimi uporać. Nieraz kończą się one hospitalizacją, jednak po ustabilizowaniu stanu i dzięki zastosowaniu diety lekkostrawnej (ograniczenie lub wykluczenie kwaśnych i tłustych potraw) można uniknąć ataków w kolejnych tygodniach ciąży. Przy powtarzających się atakach kolki wątrobowej konieczne może być poddanie się operacji zwłaszcza, że znieczulenie ogólne jest dla dziecka mniej ryzykowne niż stan zapalny. Ten z pęcherzyka żółciowego może przenieść się na łożysko, co stanowi ogromne zagrożenie zarówno dla ciężarnej, jak i dla dziecka.

Kolka wątrobowa po usunięciu woreczka

Wielu pacjentów będących po usunięciu woreczka żółciowego jest przekonanych, że problem kolki wątrobowej rozwiązali raz na zawsze. Tymczasem po wielu latach ataki bólu mogą wrócić. Możliwe jest bowiem dalsze powstawanie złogów. Zapalenie dróg żółciowych i kamica przewodowa są wskazaniem do endoskopowego usunięcia złogów oraz stosowania restrykcyjnej diety i przyjmowania leków na bazie kwasu ursodeoksycholowego, które zapobiegają powstawaniu kamieni żółciowych.

Kolka wątrobowa po usunięciu woreczka może świadczyć o tzw. zespole po cholecystektomii, który występuje u 10 do 15% pacjentów po operacji. U niektórych osób po wycięciu pęcherzyka żółciowego nadal pojawiają się bóle w prawym podżebrzu, niestrawność i nawracające ataki kolki żółciowej. Mogą być one spowodowane choćby nieprzestrzeganiem diety, zapaleniem trzustki czy zakażeniem pasożytniczym.

Leczenie kamicy przewodowej jest konieczne, ponieważ może grozić niebezpiecznymi powikłaniami, np. w postaci ostrego zapalenia trzustki lub ostrego zapalenia dróg żółciowych. Są to stany zagrażające życiu, szczególnie bez interwencji szpitalnej. Niestety, skłonność do odkładania się złogów ma podłoże genetyczne oraz metaboliczne i nie zanika ona wraz z usunięciem woreczka żółciowego. Aby zapobiec nawrotom kamicy, należy odżywiać się według zaleceń lekarskich i stosować leki żółciopędne.