Hormon glukagon – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest glukagon?

Glukagon to białko (polipeptyd), na które składa się 29 aminokwasów. Jego synteza odbywa się w trzustce, a ściślej w komórkach alfa. Glukagon działa antagonistycznie, czyli przeciwnie do insulin, zwiększa poziom cukru we krwi. Zapasy tego białka znajdują się w wątrobie i mięśniach. Gdy stężenie glukozy znacznie się zmniejsza, dochodzi do rozpadu glikogenu w procesie zwanym glikogenolizą. Powstają wówczas cząsteczki cukru prostego, które stanowią paliwo energetyczne dla licznych komórek organizmu, w tym tkanki mózgowej.

Polipeptyd glukagon może zostać ponadto wyprodukowany na drodze glukoneogenezy z aminokwasów, mleczanów czy też gliceroli.

Rolą glukagonu w organizmie jest:

• regulacja poziomu cukru we krwi,
• uwalnianie zapasów tłuszczów z tkanek,
• osłabienie perystaltyki jelit i żołądka,
• przyspieszenie akcji serca,
• działanie moczopędne.

Glukagon na potrzeby rynku farmaceutycznego wytwarzany jest z trzustek zwierząt i poddawany modyfikacjom za pomocą inżynierii genetycznej. Wskazaniem do jego podania jest zbyt niskie stężenie glukozy we krwi, co może spowodować zapaść, a nawet stan śpiączki.

Oznaczenie poziomu glukagonu może być pomocne w diagnozowaniu wielu chorób. Zarówno nadmiar, jak i niedobór białka jest jednym z narzędzi pomocnym w wykryciu m.in. cukrzycy typu 1 lub wędrującego rumienia nekrotycznego.

W warunkach fizjologicznych, u osób zdrowych, nie obserwuje się znacznego wahania poziomu glukagonu we krwi. Niewielki wzrost tego białka obserwuje się jednak w przypadku stresu, wysiłku fizycznego lub w stanach wyczerpania organizmu, które wymagają uwolnienia rezerw energetycznych.

>> Nefropatia cukrzycowa - objawy, leczenie, dieta

Glukagon – kiedy należy wykonać badanie?

Wskazaniem do wykonania oznaczenia poziomu glukagonu jest podejrzenie:

• cukrzycy typu 1,
• guza trzustki wydzielającego glukagon,
• rumienia wędrującego nekrolitycznego.

Objawami cukrzycy typu 1 mogą być:

• wzmożone pragnienie,
• tachykardia (przyspieszone bicie serca),
• zapach acetonu z ust,
• spłycony oddech,
• czerwone plamy na skórze twarzy,
• ból zlokalizowany w klatce piersiowej.

Objawami guza trzustki wydzielającego glukagon są:

• idiopatyczna utrata masy ciała,
• zajady w kącikach ust,
• niedokrwistość,
• wygładzony i połyskliwy język.

Objawami rumienia wędrującego nekrolitycznego są:

• zmiany skórne – brązowo-czerwone łuszczące się wykwity.

>> Ból trzustki – gdzie i jak boli trzustka. Czy ból trzustki jest niebezpieczny?

Glukagon – jak się przygotować do badania jego poziomu?

Do badania oznaczenia poziomu glukagonu we krwi należy przygotować się jak do standardowej morfologii. Do punktu pobrań należy zgłosić się w godzinach porannych, będąc na czczo (min. 8 godzin po ostatnim posiłku). Na dzień przed badaniem nie zaleca się spożywania tłustych, ciężkostrawnych potraw, picia alkoholu ani uprawiania intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Na ok. godzinę przed pobraniem krwi warto napić się niewielkiej ilości wody mineralnej, co nawadnia żyły i tym samym ułatwi pobranie. Rekomenduje się, aby na 10 minut przed badaniem odpocząć w pozycji siedzącej.

Jak przebiega badanie?

W przypadku diagnostyki cukrzycy typu 1, guza trzustki wydzielającego glukagon lub rumienia wędrującego nekrolitycznego konieczne jest określenie stężenia peptydu C na czczo i po teście z glukagonem. W tym celu osobie badanej podaje się dożylnie 1 mg glukagonu, po czym pobiera próbkę krwi (z żyły łokciowej) do analizy.

>> Leczenie, przyczyny i objawy cukrzycy: czym się różni cukrzyca typu 1. od typu 2.?

Glukagon – interpretacja wyniku

Zakresy referencyjne dla glukagonu uzależnione są od wieku i płci. Norma zależy co prawda również od laboratorium, w którym dokonuje się analizy, jednak zazwyczaj mieści się ona w granicach od 50 do 100 ng/l.

Wysoki poziom glukagonu

Podwyższony poziom glukagonu może świadczyć o:

• guzie trzustki – glukagonoma,
• chorobach wątroby, nerek lub serca,
• zaburzeniach wydzielania wewnętrznego,
• niektórych schorzeniach trzustki.

Glukagonoma stanowi bardzo rzadki, jednak złośliwy, rodzaj nowotworu. W rozwoju tej choroby obserwuje się przede wszystkim nadaktywność komórek alfa wydzielających glukagon. Choroba bardzo często daje przerzuty do innych organów. Z tym rodzajem raka powiązany jest bezpośrednio wędrujący rumień nekrotyczny. Wówczas na ciele osoby chorej obserwuje się łuszczące się wykwity w kolorze czerwieni i brązu. Dodatkowymi objawami są znaczny spadek masy ciała, depresja, hipocholesterolemia i niedobór aminokwasów.

Co może wpływać na poziom glukagonu we krwi?

Do czynników zwiększających jego stężenie zaliczają się:

• stężenie glukozy,
• acetylocholina,
• kortyzol,
• acetylocholina,
• gastryna,
• agoniści receptorów beta-adrenergicznych,
• cholecystokinina.

Niski poziom glukagonu

Zaniżony poziom glukagonu diagnozuje się znacznie rzadziej niż zwiększony.

Obniżony poziom glukagonu może świadczyć o:

• stosowaniu zbyt wysokim dawek insuliny u kobiet w ciąży,
• wewnątrzwydzielniczej niewydolność trzustki.

Co może wpływać na poziom glukagonu we krwi?

Do czynników zmniejszających jego stężenie zaliczają się:

• insulina,
• sekretyna,
• GABA,
• somatostatyna,
• wolne kwasy tłuszczowe,
• ciała ketonowe.

Glukagon – co po badaniu?

Po oddaniu próbki krwi do badania poziomu glukagonu można wrócić do wykonywania codziennych obowiązków.

Glukagon – możliwe powikłania po badaniu

Pobranie krwi jest bardzo dobrze tolerowane przez osoby badane. Jedyne możliwe powikłania wynikają z faktu wkłucia się w żyłę łokciową i obejmują m.in. siniak, obrzęk i tkliwość. W bardzo rzadkich przypadkach dochodzi do uszkodzenia struktury żyły.

Niektóre osoby wykazują tendencję do omdlenia lub zasłabnięcia podczas pobrania krwi. Warto poinformować o tym pielęgniarkę, która wykona badanie w pozycji leżącej.

Glukagon – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie poziomu glukagonu można bezpiecznie wykonywać u kobiet w ciąży.

Glukagon badanie – czy można wykonać u dzieci?

Oznaczenie glukagonu można wykonać u dzieci w każdym wieku.

Glukagon badanie – cena

Posiadając skierowanie na badania glukagonu we krwi, pacjent nie musi za nie płacić. Jest ono refundowane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Jednakże osoby, które nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego lub chcące wykonać je prywatnie, muszą liczyć się kosztem oscylującym w granicach ok. 100-150 złotych.

Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:

>> Glukagon