Gamma-globuliny to białka odpornościowe, do których zalicza się immunoglobuliny klasy IgA, IgM oraz IgG. Ich rolą jest przede wszystkim modulowanie procesów zachodzących w układzie odpornościowym. Badania na oznaczenie poziomu gamma-globulin wykonuje się w przypadku podejrzenia chorób przebiegających ze spadkiem odporności, a także niektórych schorzeń nerek.
Białka gamma-globuliny – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Co to są gamma-globuliny?
Mianem gamma-globulin określa się frakcję białek zaangażowanych w najważniejsze procesy układu odpornościowego. Badanie ich poziomu nazywa się proteinogramem, co pozwala na wykrycie wielu poważnych zaburzeń układu odpornościowego, chorób nerek, a także niektórych nowotworów.
Do gamma-globulin zalicza się 5 frakcji:
- gamma-globuliny A (wydzielnicze, inaczej sekrecyjne) – występują w największej ilości w organizmie człowieka. Ich synteza odbywa się przez błony śluzowe i surowicze,
- gamma-globuliny D – znajdują się przede wszystkim na powierzchni limfocytów B. Ich dokładane funkcje nadal są przedmiotem intensywnych badań naukowych,
- gamma-globuliny G – ich produkcja jest pobudzana syntezą antygenów,
- gamma-globuliny M – stanowią trzecią co do liczebności frakcję gamma-globulin. Do ich syntezy dochodzi we wczesnej fazie rozwoju reakcji przeciwzapalnej,
- gamma-globuliny E – to białka odpowiedzialne za reakcje alergiczne.
Należy dodać, że do gamma-globulin zalicza się również białko ostrej fazy, oznaczane w badaniach laboratoryjnych skrótem CRP. Jest ono syntetyzowane w wątrobie, a jego podwyższony poziom na ogół wskazuje na reakcje zapalne toczące się na terenie organizmu.
>> Nefropatia cukrzycowa - objawy, leczenie, dieta
Gamma-globuliny – kiedy należy wykonać badanie?
Badanie na oznaczenie poziomu gamma-globulin najczęściej wykonuje się w przypadku, gdy wcześniejsze badania krwi wykażą jakieś nieprawidłowości. Jednym z ważniejszych wskaźników jest wysoki poziom białka ostrej fazy. Ponadto stężenie gamma-globulin jest istotne w potwierdzeniu, a także monitorowaniu przebiegu różnych chorób układu odpornościowego – wrodzonych lub nabytych.
Zaburzenia w poziomie gamma-globulin obserwuje się również w niektórych chorobach układu trawiennego, które przebiegają z utratą białek odpornościowych np. schorzenia wątroby.
Wskazaniem do wykonania proteinogramu są ponadto choroby nerek, w tym podejrzenie zespołu nerczycowego.
>> Odporność - fakty i mity. Jak ją naturalnie wzmocnić?
Gamma-globuliny – jak się przygotować do badania ich poziomu?
Materiałem biologicznym, który służy do oznaczenia poziomu gamma-globulin, jest krew żylna. Badania są wykonywane rutynowo jak morfologia. Dlatego też należy się do nich przygotować jak do standardowego pobrania krwi.
Pierwszą i najważniejszą zasadą jest zgłoszenie się do punktu pobrań w godzinach porannych na czczo (najlepiej od 8 do 12 godzin po ostatnim posiłku). Przystąpienie do badań po zjedzeniu śniadania może zaburzyć uzyskany wynik.
Drugą, ważną zasadą jest to, aby na 2-3 dni przed badaniem powstrzymać się od picia alkoholu, palenia papierosów i uprawiania intensywnych ćwiczeń fizycznych.
Na około godzinę przed pobraniem krwi można napić się szklankę ciepłej wody. Pozwoli to nawodnić żyły od środka i tym samym ułatwi pielęgniarce wkłucie oraz napływ krwi do probówki. Na 15 minut przed pobraniem warto odpocząć w pozycji siedzącej.
W niektórych przypadkach, do oznaczenia poziomu poszczególnych frakcji gamma-globulin wykorzystuje się próbkę moczu lub płynu mózgowo-rdzeniowego.
>> Ból nerek – przyczyny i objawy bólu nerek. Profilaktyka chorób nerek
Jak przebiega badanie?
Krew pobierana jest z żyły łokciowej w pozycji siedzącej lub leżącej do probówki z cytrynianem, co zapobiega tworzeniu się skrzepów. Następnie próbka odsyłana jest do laboratorium, gdzie wykonywana jest szczegółowa analiza.
Oznaczenie gamma-globulin odbywa się za pomocą techniki zwanej elektroforezą. Surowica, oddzielona z krwi, zostaje naniesiona na specjalne podłoże (najczęściej żel agarozowy), które następnie umieszcza się w analizatorze. Panują w nim odpowiednie warunki – napięcie prądu i temperatura. Pod wpływem wyżej wymienionych czynników, próbki białka oddzielają się od siebie i migrują w żelu. Kolejnym etapem jest naniesienie barwnika, który łączy się z poszczególnymi białkami wprost proporcjonalnie do ich stężenia.
Analityk ocenia intensywność wybarwiania się prążków, a także ich udział procentowy. Tym samym otrzymuje się nie tylko wynik ilościowy, ale i jakościowy.
Gamma-globuliny – interpretacja wyniku
Wynik gamma-globulin, w zależności od laboratorium, może być wyrażony w dwóch wartościach – g/l (gram na litr), mg/dl (miligram na decylitr) lub % (co oznacza procent całkowitego białka osocza). Zakresy referencyjne określane jako normy uzależnione są od płci i wieku osoby badanej.
Frakcja IgG
Noworodki – 251-906 mg/dl
Niemowlęta – 172-1069 mg/dl
Dzieci starsze – 345-1572 mg/dl
Dorośli – 639-1349 mg/dl
Frakcja IgA
Noworodki – 1,3-53 mg/dl
Niemowlęta – 8,1-84 mg/dl
Dzieci starsze – 14-236 mg/dl
Dorośli – 70-312 mg/dl
Frakcja IgM
Noworodki – 20-87 mg/dl
Niemowlęta – 33-149 mg/dl
Dzieci starsze – 43-242 mg/dl
Dorośli – 56-152 mg/dl
Dodatkowym wskaźnikiem stanu zapalnego jest CRP. Jego poziom nie powinien być wyższy niż 5 mg/l.
Do interpretacji wyniku należy jednak podejść bardzo indywidualnie. Lekarz bierze pod uwagę wiele czynników, nie tylko płeć i wiek pacjenta, ale także ogólny stan zdrowia, historię chorobową, a także przewlekle przyjmowane leki.
Wysoki poziom gamma-globulin
Podwyższony poziom gamma-globulin najczęściej przebiega ze zwiększonym stężeniem białka ostrej fazy. W większości przypadków ma to miejsce w stanach zapalnych organizmu lub w chorobach o podłożu autoimmunologicznym.
Stan podwyższonego poziomu gamma-globulin, czyli hipergammaglobulinemii może świadczyć o:
- AIDS,
- szpiczaku mnogim,
- sarkoidozie,
- marskości wątroby,
- ciężkich zakażeniach bakteryjnych,
- reumatoidalnym zapaleniu stawów,
- rozstrzeni oskrzeli.
Niski poziom gamma-globulin
Stan obniżonego poziomu gamma-globulin, czyli hipogammaglobulinemii może świadczyć o:
- nowotworach, z przerzutami do kości,
- silnym niedożywieniu organizmu,
- zespole nerczycowym,
- długotrwałym przyjmowaniu niektórych leków np. immunosupresyjnych,
- sepsie,
- rozległych oparzeniach zewnętrznych i wewnętrznych.
Gamma-globuliny – co po badaniu?
Po pobraniu krwi w celu oznaczenia gamma-globulin można powrócić do wykonywania codziennych obowiązków.
Gamma-globuliny – możliwe powikłania po badaniu
Pobieranie krwi z żyły łokciowej jest na ogół bardzo dobrze tolerowane. Jedyne możliwe powikłania po badaniu mogą wynikać z faktu samego wkłucia się w żyłę i obejmują m.in. zaczerwienienie, obrzęk, siniak i drobną tkliwość.
Gamma-globuliny – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?
Oznaczenie poziomu gamma-globulin można wykonywać u kobiet w ciąży. Wynik należy jednak odnieść do zakresu referencyjnego dla danej grupy badanej.
Gamma-globuliny badanie – czy można wykonać u dzieci?
Badanie na oznaczenie gamma-globulin można bezpiecznie wykonać u dzieci.
Gamma-globuliny badanie – cena
Osoby, które mają skierowanie od lekarza, wykonają proteinogram w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Ci, którzy nie mają aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego lub osoby chcące wykonać badanie prywatnie, muszą liczyć się z kosztem ok. 20 złotych.
