USG ślinianek – kiedy wykonać badanie? Przebieg badania i choroby, które pomaga zdiagnozować

Na czym polega USG ślinianek?

Badanie ultrasonograficzne (USG) jest bezbolesne, bezinwazyjne i stosunkowo precyzyjne. Wykonuje się je przy użyciu urządzenia zwanego ultrasonografem. Składa się ono m.in. z komputera, monitora i specjalnej głowicy. Głowica emituje fale ultradźwiękowe, niesłyszalne dla ludzkiego ucha, które przenikają przez skórę i rozchodzą się wewnątrz organizmu. Natrafiając na struktury o różnej gęstości (kości, mięśnie, ścięgna), odbijają się i wracają do głowicy. Następnie przetwarzane są na obraz widoczny na ekranie monitora – tj. ciemniejsze i jaśniejsze plamy w odcieniach szarości. Co istotne obraz ten jest wykonywany w czasie rzeczywistym, tzn. nie ma przesunięcia czasowego między przyłożeniem głowicy a powstałym odczytem.

W trakcie badania można zobrazować, w jakim stanie znajdują się przewody ślinianek. Można również sprawdzić wielkość gruczołów i okolicznych węzłów chłonnych, sprawdzić echogeniczność miąższu i wykryć ewentualne stany zapalne.

>> USG tarczycy – kiedy wykonać i jak przebiega badanie? Interpretacja wyników

USG ślinianek – kiedy należy wykonać badanie?

Na badanie ultrasonograficzne ślinianek powinny zgłosić się osoby, które odczuwają długotrwały ból w okolicach gardła lub uszu. Wskazaniem do jego przeprowadzenia jest również wyczuwalny guz lub powiększone ślinianki, trudności w przełykaniu, powiększenie obwodu szyi lub widoczna asymetria. Skierowanie otrzymają pacjenci, u których istnieje podejrzenie wystąpienia:

• zapalenia ślinianek,
• kamicy ślinianek (najczęściej dotyczy ślinianek podżuchwowych, oprócz bólu objawia się również suchością w ustach oraz ropną wydzieliną),
• guzów lub nowotworów ślinianek.

USG ślinianek wykonuje się również w celu skontrolowania ich stanu po operacji lub zabiegu oraz wspomagająco przy biopsji.

>> Świnka - przyczyny, objawy, leczenie

USG ślinianek – jak się przygotować?

Do badania ultrasonograficznego nie trzeba się w szczególny sposób przygotowywać. Może być wykonane o każdej porze dnia, nie wymaga pozostania na czczo.

Na badanie warto przyjść ubranym w wygodne i luźne ubrania, ponieważ lekarz na pewno poprosi o odsłonięcie szyi. Kobiety powinny pozostawić w domu większe elementy biżuterii, zwłaszcza naszyjniki i łańcuszki. Mężczyźni z kolei proszeni są o skrócenie lub całkowite pozbycie się zarostu, który może mocno utrudniać przesuwanie się głowicy.

Wybierając się na badanie, warto zabrać ze sobą ostatnie wyniki badań ślinianek, gdyż mogą stanowić materiał porównawczy.

>> USG szyi – jakie są wskazania do badania? Przebieg i wartość diagnostyczna

Jak przebiega badanie USG ślinianek?

Przed przystąpieniem do USG, lekarz przeprowadzi wywiad z pacjentem. Wypyta o odczuwane dolegliwości, dotychczasowe choroby, przyjmowane leki i dotychczasowe badania w obrębie gruczołów.

Pacjent na czas badania jest proszony o ułożenie się na leżance oraz odchylenie głowy w taki sposób, aby widoczna była cała szyja. Głowica ultrasonografu oraz szyja zostają pokryte specjalnym żelem, który ułatwia przesuwanie głowicy oraz przenikanie fal ultradźwiękowych. W trakcie badania lekarz przykłada urządzenie w różnych miejscach i pod różnym kątem, stosując przy tym większy lub mniejszy nacisk. Umożliwia to precyzyjną ocenę morfologii i struktury ślinianek.

Cała procedura trwa kilkanaście, maksymalnie 20 minut. Po jej zakończeniu pacjent może zetrzeć żel, natomiast lekarz przygotowuje wynik w postaci wydrukowanych zdjęć i ich opisu.

>> Komu grozi nadciśnienie tętnicze?

USG ślinianek – interpretacja wyniku

Interpretacja otrzymanego wyniku zawsze powinna należeć do lekarza specjalisty, który posiada niezbędną wiedzę do postawienia właściwej diagnozy. Badanie może wykryć wiele zmian patologicznych w obrębie gruczołów, do których zaliczamy:

• stany obrzękowe ślinianek,
• torbiele, guzy, tłuszczaki czy nerwiaki ślinianek,
• złogi powstające w przebiegu kamicy ślinianek,
• zaburzenia rozwojowe (hipoplazja, dodatkowy gruczoł ślinowy),
• zapalenia ślinianek o podłożu wirusowym lub bakteryjnym,
• gruczolaki, gruczolakoraki, raki płaskonabłonkowe,
• zmiany pourazowe (ropnie, krwiaki).

Wszelkie zaobserwowane zmiany są mierzone, określa się ich położenie oraz strukturę.

>>Test wykrywający anginę bakteryjną

USG ślinianek – postępowanie po badaniu

Aby ustalić plan leczenia, należy z wynikami udać się do laryngologa. W przypadku, gdy wykryje zmiany zapalne, może zlecić wykonanie badań krwi lub rezonansu magnetycznego. Łagodne zmiany zapalne leczy się z reguły farmakologicznie. Wykrytą kamicę ślinianek z reguły leczy się chirurgicznie. Chirurg twarzowo-szczękowy usuwa kamień, a w przypadku większych zmian, usuwa cały gruczoł. Z kolei nowotwory ślinianek, które z reguły należą do zmian niezłośliwych, również są usuwane.

USG ślinianek – skutki uboczne po badaniu

Badanie jest praktycznie bezbolesne i nie powoduje zaburzeń w normalnym funkcjonowaniu. Jest bezbolesne. Jedynie osoby, które uskarżają się na ból gardła, mogą odczuwać dyskomfort spowodowany dociskaniem głowicy. Samo badanie nie wymaga znieczulenia, więc bezpośrednio po nim badany może powrócić do obowiązków.

USG ślinianek – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie ultrasonograficzne ślinianek jest bezpieczne również dla kobiet w ciąży. Nie powoduje negatywnych skutków dla rozwijającego się płodu. Fale ultradźwiękowe nie kumulują się w organizmie, dlatego pomiary można powtarzać tak często, jak wymaga tego stan ślinianek.

USG ślinianek – czy można wykonać u dzieci?

USG ślinianek u dzieci ma podobne zastosowanie jak u osób dorosłych. Pozwala wykryć różne stany zapalne oraz inne zmiany takie jak torbiele, naczyniaki czy guzy. Dzieci z reguły zgłaszają ból pod brodą, z boku policzków lub na dnie jamy ustnej, są opuchnięte, mają problemy z połykaniem.

Zapalenie ślinianek u dzieci może wywołać wirus świnki. Jest on o tyle groźny, że oprócz nieprzyjemnych dolegliwości, może powodować również groźne powikłania – zapalenie jajników, najądrzy, tarczycy czy opon mózgowo-rdzeniowych.

Nowotwory złośliwe diagnozuje się dużo rzadziej u dzieci, niż u osób dorosłych. Charakteryzują się jednak szybszym wzrastaniem i większym tempem dawania przerzutów.

USG ślinianek – cena badania

Koszt wykonania USG ślinianek jest uzależniony od miasta, ośrodka, który je wykonuje oraz doświadczenia lekarza. Rozpiętość cenowa może być dosyć znaczna i oscylować pomiędzy 180 a 250 złotych. Warto dodać, że można je wykonać na NFZ. Skierowanie na USG ślinianek może być wystawione przez lekarza pierwszego kontaktu, o ile stwierdzi przesłanki do jego przeprowadzenia.

>> Domowe testy diagnostyczne - także w kierunku zaburzeń pracy tarczycy