USG węzłów chłonnych – kiedy je wykonać? Przebieg badania, interpretacja wyników

USG węzłów chłonnych jest bezpiecznym badaniem obrazującym wielkość i strukturę miąższu węzłów chłonnych. Pozwala również zdiagnozować patologie w ich obrębie, tj. zmiany nowotworowe, torbiele, cysty czy zmiany wywołane stanem zapalnym. Procedura jest całkowicie bezbolesna, szybka i stosunkowo prosta do przeprowadzenia.

Na czym polega USG węzłów chłonnych?

Węzły chłonne to ważna część układu immunologicznego człowieka. Składa się z wielu elementów rozproszonych po całym ciele, jednak największe skupiska węzłów chłonnych znajdują się pod pachami, w okolicach pachwin, za uszami, pod żuchwą i na szyi. Pełnią wiele funkcji, spośród których najważniejsza to filtrowanie limfy z drobnoustrojów (bakterii, wirusów i innych patogenów), produkcja przeciwciał oraz magazynowanie limfocytów.

USG węzłów chłonnych jest badaniem diagnostycznym wykonywanym zwykle wtedy, gdy w badaniu palpacyjnym lekarz wykryje jakiekolwiek nieprawidłowości. W czasie jego przeprowadzania wykorzystuje się właściwości fal ultradźwiękowych, niesłyszalnych dla ludzkiego ucha. Są one emitowane przez głowicę sondy, która stanowi jeden z elementów ultrasonografu – urządzenia służącego do wykonywania USG. Fale o różnej częstotliwości (określonej przez lekarza) rozchodzą się wewnątrz badanego obszaru. Napotykając tkanki i narządy o różnej gęstości czy strukturze, ulegają załamaniu i odbiciu. Następnie są zbierane z powrotem do głowicy i przetwarzane na obraz widoczny na ekranie urządzenia. Składa się on z szarych plam o różnym natężeniu kolorystycznym, które lekarz potrafi odpowiednio zinterpretować i opisać.

>> Powiększone węzły chłonne – objawy i leczenie. Jak rozpoznać powiększenie węzłów chłonnych?

USG węzłów chłonnych skupia się głównie na ocenie kształtu, wielkości, echogeniczności i ukrwieniu badanych struktur. Za jego pomocą można zbadać węzły chłonne:

• pachowe,
• krezkowe,
• nadobojczykowe,
• podobojczykowe,
• pachwinowe,
• zlokalizowane na szyi.

USG węzłów chłonnych – kiedy należy wykonać badanie?

Istnieje wiele wskazań do wykonania węzłów chłonnych. Do najczęstszych należą:

• zauważalne gołym okiem i wyczuwalne powiększenie węzłów chłonnych,
• bolesność uciskowa,
• zmiany dermatologiczne wokół węzłów bez wyraźnej przyczyny,
• wyczuwalne pod skórą stwardnienie,
• planowana biopsja,
• diagnostyka ewentualnych przerzutów choroby nowotworowej.

Ponadto USG węzłów chłonnych stanowi ważny etap procesu diagnostycznego przy podejrzeniu białaczki, chłoniaka, mononukleozy zakaźnej, gruźlicy czy zakażenia wirusem HIV.

USG węzłów chłonnych – jak się przygotować?

Przed przystąpieniem do badania USG węzłów chłonnych nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Procedura nie musi być przeprowadzana na czczo (chyba, że dotyczy węzłów chłonnych zlokalizowanych w jamie brzusznej), wynik będzie taki sam w przypadku badania przeprowadzonego rano czy popołudniu. Jedyne o czym należy pamiętać to odpowiedni ubiór. W trakcie USG lekarz poprosi o odsłonięcie monitorowanego obszaru, dlatego sprawdzi się luźny i wygodny ubiór. Kobiety powinny zrezygnować z biżuterii typu naszyjniki, duże kolczyki, gdyż utrudniają dostęp głowicy. U mężczyzn wskazane jest również zgolenie lub przycięcie zarostu.

Na USG warto zabrać wyniki dotychczasowych badań typu USG, tomografia komputerowa czy rezonans, jeżeli takie były przeprowadzone.

>> USG tkanek miękkich – jakie tkanki podlegają badaniu? Kiedy je wykonać i na czym polega?

Jak przebiega badanie USG węzłów chłonnych?

USG węzłów chłonnych zazwyczaj trwa kilkanaście minut, chyba że w badaniu zostaną wykryte duże zmiany, które należy opisać – wtedy może przedłużyć się do 30 minut. Przed przystąpieniem do niego lekarz wypyta badanego o dolegliwości, zdiagnozowane choroby, przebyte operacje czy dotychczas przeprowadzone badania. Przystępując do USG poprosi o położenie się na leżance i odsłonięcie badanego obszaru. Następnie pokryje go żelem, który ułatwia przesuwanie sondy i wnikanie fal ultradźwiękowych. Lekarz dociska sondę pod różnym kątem, aby uzyskać dokładny obraz węzłów. Wyniki widoczne na ekranie monitora zostają od razu zapisane na papierze światłoczułym lub nośniku. Po zakończeniu badania pacjent otrzymuje również ich dokładny opis.

USG węzłów chłonnych – interpretacja wyniku

Wyniki badania USG zawsze powinny być skonsultowane z lekarzem specjalistą. Powiększenie węzłów chłonnych zazwyczaj wiąże się z poważnymi procesami chorobowymi, toczącymi się w organizmie. Wśród nich znajdują się m.in. choroby autoimmunologiczne czy nowotwory. Warto dodać, że wyniki USG dotyczą nie tylko węzłów zlokalizowanych pod skórą, ale również niewyczuwalnych w badaniu palpacyjnym. Szczególnie niepokojące jest ich nagłe powiększenie i tkliwość niezwiązane z toczącą się infekcją.

>> Jak działa układ odpornościowy

USG węzłów chłonnych – postępowanie po badaniu

Postępowanie po badaniu w dużej mierze zależy od tego, co ono wykaże. Jeżeli wstępna diagnoza będzie wskazywała na łagodne zmiany spowodowane stanem zapalnym, lekarz zaleci pacjentowi terapię zwalczającą infekcję. W przypadku podejrzenia, że zmiany mają charakter złośliwy (są np. przerzutami), niezbędna będzie pełna diagnostyka. W jej skład wchodzi m.in. biopsja cienkoigłowa wykonywana pod kontrolą USG. Łączy się z pobraniem fragmentu zmiany i oddaniem jej do analizy.

USG węzłów chłonnych – skutki uboczne po badaniu

USG węzłów chłonnych jest bezinwazyjne i praktycznie bezbolesne dla pacjenta. Bezpośrednio po jego zakończeniu badany może powrócić do normalnej aktywności. Procedura nie wymaga znieczulenia, nie wiąże się z żadnymi skutkami ubocznymi.

USG węzłów chłonnych – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Fale ultradźwiękowe wykorzystywane w badaniu są bezpieczne również dla dziecka rozwijającego się w łonie matki. Nie pływają negatywnie na jego rozwój, nie kumulują się w tkankach organizmu. Z tego powodu USG węzłów chłonnych, jeżeli zajdzie taka potrzeba, może być wielokrotnie powtarzane u kobiet w ciąży. Jest to szczególnie ważne dla tych ciężarnych, które są obciążone genetycznie i u których w rodzinie występowały chłoniak i białaczka (te nowotwory najczęściej atakują węzły chłonne). Szybka i trafna diagnoza zwiększa szansę na wyleczenie choroby.

>> Stan podgorączkowy – kiedy występuje i jak go zbić. Co może oznaczać stan podgorączkowy u dziecka?

USG węzłów chłonnych – czy można wykonać u dzieci?

Każde powiększenie węzłów chłonnych u dziecka powinno być zdiagnozowane. Miękkie guzki, które można przesunąć są z reguły odczynowe (związane np. z infekcją ucha). Bardziej niepokojące i wymagające diagnozy (w tym przeprowadzenia USG węzłów chłonnych) są:

• bolesne i twarde guzki, które się nie przesuwają w badaniu palpacyjnym,
• guzki powyżej 2 cm,
• skupiska guzków,
• powiększone węzły chłonne nadobojczykowe,
• powiększony guzek utrzymujący się ponad 4 tygodnie.

USG węzłów chłonnych – cena

Badanie USG jest bezpłatne, gdy pacjent posiada skierowanie od lekarza specjalisty. Badanie wykonywane prywatnie kosztuje od 150 do 250 złotych. Ostateczna cena zależy od miasta, ośrodka wykonującego oraz doświadczenia lekarza wykonującego USG.