USG szyi – jakie są wskazania do badania? Przebieg i wartość diagnostyczna

USG szyi jest badaniem obrazującym wszelkie nieprawidłowości (nawet na wczesnym etapie) w obrębie szyi i jamy ustnej. Wykorzystuje się je m.in. w diagnostyce zaburzeń tarczycy, krtani czy ślinianek oraz okolicznych węzłów chłonnych. Wskazaniem do wykonania pomiarów ultrasonograficznych są zgłaszane przez pacjenta dolegliwości bólowe lub podejrzenie lekarza, że rozwija się stan chorobowy.

Na czym polega USG szyi?

USG szyi jest badaniem bezbolesnym, bezinwazyjnym i neutralnym dla pacjenta. Opiera się na działaniu fal ultradźwiękowych, które nie wywołują żadnych skutków ubocznych dla tkanek organizmu oraz są niesłyszalne dla ludzkiego ucha.

Badanie jest wykonywane za pomocą specjalnego urządzenia – ultrasonografu, wyposażonego w komputer z monitorem oraz specjalną głowicę. Głowica emituje wspomniane fale, których częstotliwość można dowolnie regulować, dostosowując do badanych tkanek i narządów. Przenikają one swobodnie przez skórę, wnikają w głąb badanego obszaru i rozchodzą się napotykając na różne tkanki. Odbijają się od nich i wracają do głowicy. Stamtąd obraz jest przekazywany do monitora, gdzie jest widoczny jako szare plamy o jaśniejszym i ciemniejszym odcieniu.

Badanie ultrasonograficzne szyi obrazuje, czy na śliniankach, krtani, tarczycy lub okolicznych strukturach nie pojawiają się anomalie, świadczące o chorobie nowotworowej lub przewlekłym stanie zapalnym. Za pomocą ultrasonografu można precyzyjnie zbadać mięśnie, ścięgna i węzły chłonne znajdujące się na szyi oraz krtań, ślinianki, tarczycę i przytarczyce.

>> USG tarczycy – kiedy wykonać i jak przebiega badanie? Interpretacja wyników

USG szyi – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie ultrasonograficzne szyi jest zalecane, gdy pacjent uskarża się na dolegliwości bólowe tego obszaru, występuje opuchlizna lub w badaniu palpacyjnym wyczuwalne są niepokojące zgrubienia, lub guzki. Innym wskazaniem do przeprowadzenia USG są przypuszczalne choroby tarczycy. Zazwyczaj objawiają się nieprawidłowymi wynikami TSH,fT3 i fT4, czyli hormonów tarczycy lub powiększeniem gruczołu.

Ponadto USG szyi zaleca się osobom, które:

• cierpią na przewlekły i uporczywy ból gardła, który nasila się w czasie przełykania pokarmów i płynów lub w wyniku nagłej zmiany temperatury w jamie ustnej,
• uskarżają się na ból ślinianek (zwłaszcza podżuchwowych i przyusznych), nasilający się przy ucisku,
• odczuwają ból promieniujący od żuchwy do skroni i uszu,
• zgłaszają ból lub powiększenie węzłów chłonnych,
• mają zdiagnozowaną nadczynność lub niedoczynność tarczycy i powinny skontrolować stan gruczołu,
• mogą mieć zaburzenia krążeniowe w obrębie tętnic szyjnych i kręgowych.

USG szyi – jak się przygotować?

Do badania ultrasonograficznego szyi nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Jest to badanie nieinwazyjne, przed którym pacjent nie musi być znieczulony. Dlatego niewymagane jest bycie na czczo.

Na USG warto przyjść w wygodnym ubraniu. Lekarz poprosi o odsłonięcie szyi, dlatego lepiej nie ubierać bluzki z golfem czy wysokim kołnierzem. Niewskazane jest również ubranie biżuterii (naszyjników, długich kolczyków), które mogą utrudniać dostęp do badanego gruczołu. Aby ułatwić przesuwanie głowicy, mężczyźni powinni mieć mocno przycięty lub zgolony zarost.

Pacjent powinien zabrać ze sobą wyniki badań szyi, zwłaszcza obrazowych, gdyż mogą stanowić materiał porównawczy i wskazywać na kierunek zmian.

Warto wspomnieć, że przeciwwskazaniem do wykonania USG szyi są otwarte rany lub niezagojone oparzenia.

>> Przeciwciała anty-TG – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Jak przebiega badanie USG szyi?

Przed przystąpieniem do badania, lekarz przeprowadzi z pacjentem szczegółowy wywiad. Pytania będą dotyczyć zgłaszanych dolegliwości, przebytych chorób czy dotychczas przeprowadzonych badań.

Samo USG trwa kilkanaście, maksymalnie 20 minut. Pacjent układa się na leżance i lekko odchyla głowę, by ułatwić dostęp do szyi. Lekarz nakłada na badany obszar specjalny żel, który ułatwia przesuwanie głowicy i przenikanie fal. Aby uzyskać precyzyjny obraz, głowica musi być przykładana w różnych miejscach i pod różnym kątem.

Lekarz interpretuje na bieżąco obraz widoczny na monitorze, poszczególne kadry zapisuje na światłoczułym papierze. Po zakończonym badaniu pacjent otrzyma wynik w postaci zdjęć i ich szczegółowego opisu.

>> Domowe testy diagnostyczne - także w kierunku zaburzeń pracy tarczycy

USG szyi – interpretacja wyniku

Prawidłowa interpretacja wyników badań należy do lekarza specjalisty (np. endokrynologa), który może zdiagnozować następujące nieprawidłowości:

• ropowica szyi (objawia się m.in. guzem i opuchnięciem zajętej okolicy),
• stany zapalne (widoczne są ropnie połączone z powiększonymi węzłami chłonnymi),
• torbiele (wypełnione płynem),
• kamicę ślinianek,
• gruźlicze zapalenie węzłów chłonnych (skrofulozę),
• chorobę kociego pazura (w przebiegu choroby węzły chłonne mają zmniejszoną echogeniczność i charakterystyczne unaczynienie),
• łagodne i złośliwe guzy nowotworowe (np. chłoniaki, mięsaki, tłuszczaki).

>> Zapalenie gardła – wirusowe czy bakteryjne? Jak rozpoznać typ infekcji gardła?

USG szyi – postępowanie po badaniu

Dalsze postępowanie jest uzależnione od zaobserwowanych zmian. Lekarz specjalista może zasugerować wdrożenie odpowiedniego leczenia lub dalszą obserwację podejrzanych zmian. W niektórych przypadkach wskazana będzie pogłębiona diagnostyka.

>> Ashwagandha – dawkowanie, właściwości, działanie. Co to jest witania ospała?

W przypadku gdy na obrazie USG są widoczne guzki, lekarz może zasugerować konieczność przeprowadzenia biopsji cienkoigłowej. W jej trakcie pobierany jest wycinek do badań histopatologicznych, a cała procedura odbywa się pod kontrolą ultrasonografu.

USG szyi – możliwe skutki uboczne

Z uwagi na to, że USG szyi jest badaniem bezinwazyjnym, nie powoduje żadnych skutków ubocznych. Bezpośrednio po jego zakończeniu badany może powrócić do codziennych czynności. Pomiar jest bezbolesny. Mocniejsze dociskanie głowicy może spowodować dyskomfort w miejscach, gdzie pacjent na co dzień odczuwa ból.

USG szyi – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Zaburzenia funkcjonowania tarczycy są stosunkowo często spotykane w ciąży (gruczoł może powiększyć się nawet o 40%). Jest to stan zagrażający nie tylko kobiecie, ale również rozwijającemu się dziecku, powodując m.in. większe ryzyko poronienia, odklejenia się łożyska, nadciśnienia ciążowego czy krwawienia poporodowego.

USG szyi jest badaniem bezpiecznym zarówno dla kobiet w ciąży, jak i dzieci w ich łonie. Fale ultradźwiękowe nie kumulują się w organizmie i są całkowicie obojętne dla tkanek.

USG szyi – czy można wykonać u dziecka?

W przypadku zaobserwowania jakichkolwiek zmian w rozwoju dziecka (problemy ze wzrostem, słabe przybieranie na wadze) lub powiększenie jego węzłów chłonnych, lekarz może skierować na badanie USG szyi ze szczególnym uwzględnieniem tarczycy. Może być ono wykonywane nawet u niemowląt, bez obawy o negatywny wpływ.

>> Nadczynność tarczycy - przebieg choroby, leczenie

USG szyi – cena badania

USG szyi może być badaniem refundowanym, jeżeli lekarz specjalista (laryngolog, endokrynolog) wystawi na nie skierowanie. W przeciwnym wypadku należy za nie zapłacić. Cena jest uzależniona od lekarza i ośrodka wykonującego oraz regionu kraju i mieści się w granicach 150-250 złotych.