USG tkanek miękkich – jakie tkanki podlegają badaniu? Kiedy je wykonać i na czym polega?

USG tkanek miękkich jest badaniem obrazującym stan tkanki mięśniowej, nabłonkowej, nerwowej i łącznej. Często wykonuje się je po przebytych urazach, gdy nie doszło do złamania kości. Pozwala ocenić skalę powstałych uszkodzeń. Innym wskazaniem do jego wykonania są dolegliwości bólowe i zmiany o niepoznanym charakterze.

Na czym polega USG tkanek miękkich?

Badanie ultrasonograficzne jest szybkie i stosunkowo proste do przeprowadzenia. Nie jest dla pacjenta uciążliwe czy bolesne. USG jest wykonywane za pomocą urządzenia zwanego ultrasonografem. Składa się on z monitora, komputera i sondy ze specjalną głowicą.

Głowica emituje fale ultradźwiękowe o różnej częstotliwości. Są one niesłyszalne dla ludzkiego ucha, jednak swobodnie przenikają do wnętrza organizmu. Rozprzestrzeniając się, napotykają na tkanki i organy o różnej gęstości i strukturze. Odbijają się od nich pod różnym kątem, aby następnie wrócić do emitera, czyli głowicy sondy. Stamtąd obraz jest przekazywany do monitora i ma postać szarych plam w jaśniejszych i ciemniejszych odcieniach.

Badanie ultrasonograficzne tkanek miękkich służy zobrazowaniu takich struktur, jak:

• mięśnie,
• więzadła,
• ścięgna wraz z przyczepami,
• kaletki maziowe,
• powięzi,
• węzły chłonne,
• głębsze warstwy skóry.

>> Leki na ból mięśni i stawów, leki przeciwzapalne, maści rozgrzewające oraz plastry

USG tkanek miękkich jest bardzo bezpieczne, a przy tym niezwykle precyzyjne. Pozwala na postawienie prawidłowej diagnozy i zaplanowanie odpowiedniego leczenia. Obrazuje rozmiar, położenie i kształt badanej tkanki oraz daje możliwość wykrycia takich zmian, jak:

• guzy – np. mięsaki, tłuszczaki, włókniaki,
• torbiele,
• zgrubienia niewiadomego pochodzenia,
• krwiaki po urazach,
• wysięki,
• ciała obce,
• uszkodzenia ścięgien i/lub mięśni,
• przepukliny,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• zwapnienia,
• ropnie,
• nacieki zapalne.

USG tkanek miękkich może mieć charakter dynamiczny. Z uwagi na to, że obraz widoczny na ekranie monitora jest w czasie rzeczywistym, lekarz wykonujący badanie może uciskać, przesuwać czy rozciągać badane tkanki. Sprawdza w ten sposób ich elastyczność, ślizg tkanek, rotację struktur mięśniowo-ścięgnistych czy napinanie się.

>> Mammografia – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

USG tkanek miękkich – kiedy należy wykonać badanie?

USG tkanek miękkich jest przydatne, gdy chcemy ocenić zmiany widoczne gołym okiem np. na skórze, jak również wtedy, gdy mamy do czynienia z bólem pourazowym. Do najważniejszych wskazań do wykonania badania ultrasonograficznego należą:

• urazy mięśni,
• obrzęki stawów i/lub kończyn,
• powiększone węzły chłonne,
• uraz ortopedyczny stawu,
• zmiany pod skórą wyczuwalne w badaniu palpacyjnym (np. zmiany zapalne, torbiele, guzki),
• widoczne asymetrie tkanek miękkich,
• podejrzenie przepukliny,
• podejrzenie zwyrodnień,
• zaburzenia czucia lub całkowity brak czucia w kończynie,
• podejrzenie przepukliny głównie pachwinowej i brzusznej,
• ból i tkliwość tkanek miękkich o nieznanym pochodzeniu,
• obecność ciał obcych w tkankach miękkich.

USG tkanek miękkich wykonuje się również w celu skontrolowania postępów leczenia (obserwacji procesu gojenia lub rozwoju choroby) oraz po zabiegach operacyjnych.

>> Co stosować na stłuczenia?

USG tkanek miękkich – jak się przygotować?

Badanie USG tkanek miękkich jest całkowicie bezinwazyjne, nie wymaga znieczulenie czy specjalnego przygotowania. Można je wykonać o każdej porze dnia, nie ma to wpływu na uzyskany wynik.

Na badanie warto przyjść ubranym w wygodną i luźną odzież. Lekarz na pewno poprosi o odsłonięcie badanego obszaru, więc najlepiej sprawdzą się elementy garderoby z gumką, troczkami lub zapinane na zamek błyskawiczny.

Dla lekarza wykonującego USG przydatne będą również wyniki poprzednich badań. Dlatego warto zabrać ze sobą poprzednie wyniki USG, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego, jeżeli dotyczą diagnozowanego obszaru.

Jak przebiega badanie USG tkanek miękkich?

Przed przystąpieniem do badania, lekarz przeprowadzi z pacjentem szczegółowy wywiad. Wypyta o dolegliwości, zapyta o przebyte choroby i dotychczas przeprowadzone badania. Następnie poprosi o ułożenie sią na leżance i odsłonięcie wskazanego obszaru. Na skórę nałoży specjalny żel, który ułatwi przenikanie i rozchodzenie się fal.

W trakcie USG lekarz dociska głowicę sondy pod różnym kątem i obserwuje obraz na monitorze. Jeżeli zaobserwuje jakiekolwiek zmiany, bada ich kształt, wielkość czy strukturę. Wszelkie spostrzeżenia – dotyczące zarówno patologii, jak i stanu fizjologicznego – są uwzględnione w opisie badania. Po jego zakończeniu pacjent otrzymuje wynik w postaci zdjęć i wspomnianego opisu. Cała procedura trwa od 15 do 30 minut.

>> Badania profilaktyczne - sprawdź, które wykonać

USG tkanek miękkich – interpretacja wyniku

Interpretacja wyniku USG tkanek miękkich zawsze należy do lekarza specjalisty, który skierował na to badanie. Szczególnie niepokojące zmiany, które mogą się znaleźć w opisie, to:

• zmiany ogniskowe o innej echogeniczności niż otaczająca tkanka,
• powiększenie narządu lub jego części,
• patologiczne lub zwiększone unaczynienie,
• powiększone i patologicznie unaczynione węzły chłonne,
• zmiany ogniskowe z niejednorodną echostrukturą, martwicą wapienną i obszarami zwiększonej komórkowości.

USG tkanek miękkich – jak się zachować po badaniu?

Postępowanie po badaniu jest uzależnione od postawionej diagnozy. Jeżeli obraz jest prawidłowy, pacjent może odetchnąć z ulgą. W razie wykrytych nieprawidłowości, lekarz może zalecić terapię, dalszy monitoring zmian lub poszerzenie diagnostyki. Ostatnia opcja dotyczy zwłaszcza zmian, co do których charakteru nie ma pewności. Aby potwierdzić, czy wykryty guz jest złośliwy, czy łagodny, często wykonuje się biopsję pod kontrolą USG.

>> USG tarczycy – kiedy wykonać i jak przebiega badanie? Interpretacja wyników

USG tkanek miękkich – skutki uboczne po badaniu

USG tkanek miękkich nie wymaga znieczulenia, dlatego bezpośrednio po jego wykonaniu pacjent może powrócić do normalnej aktywności. Samo badanie jest krótkie, bezbolesne i nie powoduje przykrych odczuć.

USG tkanek miękkich – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

USG tkanek miękkich jest całkowicie bezpieczne również dla kobiet w ciąży. Fale ultrasonograficzne nie wpływają na rozwijający się płód, dlatego w razie wystąpienia konieczności USG może być wielokrotnie powtarzane.

USG tkanek miękkich – czy można wykonać u dziecka?

Wskazania do wykonania badania USG tkanek miękkich u dzieci są takie same, jak dla dorosłych. Mogą to być urazy, stany zapalne czy zmiany o nieznanym charakterze. Badanie USG jest znacznie bezpieczniejszą alternatywą dla tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego.

USG tkanek miękkich – cena badania

W przypadku gdy lekarz specjalista wyda skierowanie na badanie, będzie ono całkowicie bezpłatne. W przypadku wykonania USG prywatnie jego koszt mieści się w granicach 100-200 złotych. Ostateczna cena zależy od doświadczenia lekarza wykonującego badanie, ośrodka oraz regionu kraju. Czasami również od tego, jaka jest wielkość badanego obszaru.