Uroflowmetria – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Uroflowmetria stanowi bezpieczne i bezinwazyjne narzędzie diagnostyczne w schorzeniach układu moczowego. Pozwala wykryć zaburzenia związane z oddawaniem moczu, jego zaleganiem bądź niepełnym opróżnianiem pęcherza. Jest wykonywane nie tylko u dorosłych pacjentów, ale również u dzieci. Interpretacja wyników uroflowmetrii stanowi jeden z elementów badania urodynamicznego.

Na czym polega badanie uroflowmetryczne?

Badanie uroflowmetryczne inaczej nazywamy cewkowym badaniem moczu. Wraz z cystometrią i profilometrią stanowi narzędzie diagnostyczne w kierunku zaburzeń układu moczowego – tzw. analizę urodynamiczną.

Uroflowmetria polega na oddaniu moczu do specjalnego pojemnika (uroflowmetru), który swoim kształtem przypomina sedes. W trakcie wykonywania badania ocenia się kilka parametrów:

• szybkość oddawania moczu,
• ilość moczu oddanego w czasie sekundy,
• całkowitą objętość oddanego moczu.

Po opróżnieniu pęcherza dodatkowo wykonuje się badanie USG, które pozwala ocenić ilość moczu pozostałego w pęcherzu.

>> Leki i suplementy diety na zapalenie pęcherza moczowego

Celem uroflowmetrii jest ocena fizjologii mięśni odpowiedzialnych za oddawanie moczu, jak również diagnostyka ewentualnych nieprawidłowości w koordynacji pomiędzy zwieraczem cewki a wypieraczem pęcherza.

Wskazania do wykonania uroflowmetrii

Z uwagi na fakt, że uroflowmetria służy do diagnostyki zaburzeń w obrębie pęcherza moczowego, wskazaniem do jej wykonania będą wszelkie dolegliwości tego narządu. Do najczęściej zgłaszanych należą:

• oddawanie moczu w częściach lub kroplami,
• ataki nagłego parcia na pęcherz,
• osłabiony strumień moczu,
• powtarzające się epizody nietrzymania moczu,
• potrzeba parcia w trakcie oddawania moczu,
• niepełne opróżnianie pęcherza,
• trudności w rozpoczęciu oddawania moczu,
• częstomocz dzienny oraz nocny.

Uroflowmetria – przeciwwskazania

Nie ma większych przeciwwskazań do wykonania tego badania. Przed jego wykonaniem należy jedynie wykluczyć infekcje dróg moczowo-płciowych. Badania nie należy też przeprowadzać w trakcie krwawienia miesiączkowego. Na dwa tygodnie przed badaniem nie należy przyjmować antybiotyków.

>> Zapalenie pęcherza moczowego – objawy, diagnostyka i leczenie

Uroflowmetria – jak się przygotować do badania?

Do badania uroflometrycznego należy się odpowiednio przygotować. Przez kilka dni przed wykonaniem pomiaru pacjent powinien skrupulatnie wypełniać dzienniczek mikcji. Jego wzór jest dostępny w intrenecie, więc można go wydrukować lub otrzymać od lekarza prowadzącego.

W dzienniczku pacjent powinien notować, ile płynów w ciągu dnia przyjął (z uwzględnieniem konkretnych godzin), ile moczu oddał do toalety i jak często to robił. W notatkach należy zawrzeć informacje, które będą przydatne dla lekarza. Są to epizody nietrzymania moczu z odczuciem parcia lub bez niego, sytuacje, w których te epizody się zdarzały (np. podczas wysiłku, śmiechu). Z dokładnie wypełnionym dzienniczkiem pacjent zgłasza się na badanie.

>> Testy do diagnozy infekcji dróg moczowych

 Na uroflowmetrię należy zgłosić się po uprzednim nawodnieniu, koniecznie z pełnym pęcherzem. Dopiero gdy pacjent odczuwa naturalne parcie na pęcherz, wykonanie pomiarów przyniesie wyniki najbardziej zbliżone do tych, które występują naturalnie.

Niekiedy w wieczór poprzedzający badanie zaleca się przyjęcie środków przeczyszczających.

Jak przebiega badanie uroflowmetryczne?

Badanie uroflowmetryczne powinno być wykonywane w warunkach jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Pacjentowi należy zapewnić intymność, spokój oraz wygodę. Pomiar jest przeprowadzany bez obecności personelu, a samo badanie trwa maksymalnie 10-15 minut.

Aby wyniki były miarodajne, należy oddać ok. 150 ml moczu do tzw. przepływomierza, w którym mocz jest poddawany szczegółowej analizie. Na 5 sekund przed mikcją i na 5 sekund po jej zakończeniu osoba badana musi nacisnąć odpowiedni przycisk, który aktywuje system. Program komputerowy wylicza parametry wskazujące na ewentualne nieprawidłowości oraz rysuje krzywą mikcji. Otrzymane dane są podstawą do postawienia prawidłowej diagnozy.

>> Ból jądra – na jakie choroby może wskazywać?

Uroflowmetria – interpretacja wyniku

Właściwą interpretację wyników należy pozostawić lekarzowi urologowi, który oprócz zlecenia odpowiednich badań powinien przeprowadzić szczegóły wywiad i wykonać badanie podmiotowe.

Wartości referencyjne są nieco inne w różnych laboratoriach, dlatego do każdego wyniku powinien być załączony ich zakres. Normy zależą od płci i wieku osoby badanej:

• dzieci 4-7 lat – średnia prędkość przepływu to ok. 10ml/s,
• dzieci 8-3 lat – średnia prędkość przepływu dla chłopców to ok. 12/s, dla dziewcząt ok. 5 ml/s,
• młodzież i dorośli 14-45 lat – średnia prędkość przepływu mężczyzn to ok. 21 ml/s, kobiet ok. 18 ml/s,
• 46-65 lat – średnia prędkość przepływu u mężczyzn to ok. 12 ml/s, u kobiet 18 ml/s,
• powyżej 66 lat – średnia prędkość przepływu u mężczyzn to ok. 9 ml/s, u kobiet zaś 18 ml/s.

Wynik uroflowmetrii może być błędny, jeżeli pacjent nie współpracuje z lekarzem. Przypadkowe trącenie urządzenia przez pacjenta czy używanie mięśni brzucha do szybszego oddania moczu mogą być czynnikami, które spowodują, że wynik analizy nie będzie miarodajny.

Nieprawidłowe wyniki uroflowmetrii

Uroflomwetria bada kilka parametrów, spośród których niektóre mogą ulec zaburzeniom w wyniku choroby układu moczowego. Zwiększenie prędkości przepływu może np. wskazywać na nadreaktywność mięśnia wypieracza pęcherza lub dysfunkcje mięśnia zwieracza cewki. Zwolnioną prędkość obserwujemy w przebiegu osłabienia funkcji mięśnia wypieracza pęcherza lub gdy w drogach moczowych pojawią się kamienie nerkowe.

Interpretacja krzywej przepływu również może wskazywać na różne stany chorobowe:

• płaska krzywa i wydłużony czas mikcji – zwężenie dróg moczowych,
• przepływ nieregularny – świadczy o przeszkodzie pod pęcherzem,
• przepływ jak zęby piły – świadczy o wysokim ciśnieniu wewnątrz pęcherza.

Uroflowmetria – postępowanie po badaniu

Ponieważ badanie uroflowmetryczne nie daje jednoznacznych wyników, a jego interpretacja wymaga doświadczenia, wyniki powinien ocenić lekarz urolog. Niejasności zazwyczaj wymagają pełnej diagnozy, co zazwyczaj wiąże się z cewnikowaniem pacjenta.

Uroflowmetria – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie uroflowmetryczne jest bezinwazyjne i nie wymaga cewnikowania. Z uwagi na to, że nie powoduje dyskomfortu obserwowanego w przypadku innych badań, może być wykonywane również u kobiet w ciąży.

Kobiety ciężarne wykazują dużo większą podatność na zakażenia układu moczowego, w tym bezobjawową bakteriurię. Dlatego przed wykonaniem badania należy wykonać badanie moczu.

Uroflowmetria – czy można wykonać u dzieci?

Wykonanie badania uroflowmetrycznego może być wykonywane również u dzieci. Brak cewnikowania sprawia, że do jego wykonania niewymagane jest znieczulenie i obecność anestezjologa. Przekłada się to na mniejszy stres dla młodego pacjenta.

Warunkiem wykonania uroflowmetrii u dziecka jest kontrolowane oddawanie moczu.

>> Ból nerek – przyczyny i objawy bólu nerek. Profilaktyka chorób nerek

Uroflowmetria – cena badania

Badanie uroflowmetryczne może różnie kosztować, w zależności od laboratorium. Średnia cena waha się od 80 do 130 złotych. Uroflowmetria wchodzi w zakres badań refundowanych, skierowanie może wystawić urolog lub ginekolog.