Częste oddawanie moczu – przyczyny. Częstomocz u dzieci i w ciąży

Na czym polega częstomocz?

Częste oddawanie moczu jest zaburzeniem układu moczowego, które polega na wzmożonej częstotliwości mikcji. Częstomocz, inaczej pollakisuria, jest objawem chorobowym, gdy:

• pacjent oddaje mocz (relatywnie niewielkie ilości) więcej niż 7-8 razy dziennie;
• pacjent oddaje mocz przynajmniej 2 razy w ciągu nocy;
• parcie na pęcherz moczowy nie ustępuje nawet tuż po oddaniu moczu;
• pojawia się uczucie bezzwłocznej potrzeby oddania moczu.

Częstomocz bywa błędnie utożsamiany z wielomoczem – oddawaniem moczu w ilości powyżej 3 litrów na dobę. Tymczasem przy częstomoczu mocz oddaje się raczej w mniejszych ilościach.

Przyczyny częstego oddawania moczu

Częste oddawanie moczu, które nie ma uzasadnienia w diecie ani przyjmowanych lekach, wymaga konsultacji z lekarzem. Jakie są przyczyny częstomoczu? Może on występować w przypadku:

• zakażenia układu moczowego;
• choroby prostaty;
• cukrzycy;
• przyjmowania diuretyków;
• ciąży;
• choroby wenerycznej;
• reaktywnego zapalenia stawów;
• uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego;
• niedoczynności przysadki mózgowej;
• nadreaktywności pęcherza moczowego;
• kamicy moczowej;
• przepukliny pęcherza moczowego.

Infekcje układu moczowego

Częste oddawanie moczu może świadczyć o zakażeniu układu moczowego. Do infekcji częściej dochodzi u kobiet, zwłaszcza przy dużej aktywności seksualnej. Poza częstomoczem zakażenia układu moczowego objawiają się:

• bólami w podbrzuszu;
• oddawaniem moczu w nocy;
• nietrzymaniem moczu;
• ogólnym złym samopoczuciem – gorączką, bólem pleców;
• pieczeniem i bólem (dyzuria) podczas oddawania moczu.

>> Zakażenia układu moczowego – leki na infekcje dróg moczowych

Rak pęcherza moczowego

Częste oddawanie moczu może być jednym z objawów nowotworu pęcherza moczowego. Inne dolegliwości, które mogą wskazywać na nowotwór pęcherza moczowego, to:

• krwiomocz (obecność krwi w moczu);
• częstomocz (ale także bardzo rzadkie oddawanie moczu);
• bolesność podczas mikcji (dyzuria);
• konieczność znacznego zwiększania parcia w celu oddania moczu.

Rak pęcherza moczowego częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. W grupie ryzyka są panowie po 60. roku życia. Zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwór pęcherza moczowego występuje również u osób palących nałogowo tytoń.

Choroby prostaty

Częstym oddawaniem moczu mogą objawiać się także choroby gruczołu krokowego. Dzieje się tak, gdy dochodzi do przerostu prostaty, która zaczyna uciskać na pęcherz moczowy.

Powiększający się z wiekiem gruczoł krokowy może przybierać postać chorobową – mówimy wtedy o BPH, czyli łagodnym rozroście stercza. To powszechna przypadłość u mężczyzn.

Do najpoważniejszych chorób prostaty należy nowotwór, również objawiający się częstomoczem. W porę zdiagnozowany rak prostaty może być relatywnie niegroźny. Warto więc badać się i obserwować niepokojące objawy.

>> Jak dbać o prostatę? Badania, seks, dieta, suplementy na prostatę

O chorobach gruczołu krokowego mogą świadczyć:

• częste oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy;
• niekontrolowane mikcje;
• ból i trudności podczas oddawania moczu (dyzuria);
• sporadyczne występowanie krwi w moczu i spermie.

Cukrzyca

Częste oddawanie moczu to jeden z objawów cukrzycy typu 1. oraz – w nieco mniejszym nasileniu – typu 2. Podstawowym objawem cukrzycy jest wysoki poziom glukozy we krwi, jednak nie można go zwyczajnie zaobserwować. Z tego względu warto zwrócić uwagę na pozostałe symptomy.

Objawy cukrzycy typu 1. (insulinozależnej):

• zwiększone pragnienie;
• częste oddawanie moczu;
• zwiększony apetyt i jednocześnie utrata wagi;
• ogólne osłabienie;
• senność;
• zamazane lub podwójne widzenie.

Objawy cukrzycy typu 2.:

•  zwiększone pragnienie i częstomocz (mniej nasilone niż w cukrzycy typu 1.);
•  drażliwość, apatia;
•  zmęczenie i senność;
•  łatwe powstawanie siniaków i wolniejsze gojenie się ran;
•  nawracające zapalenia skóry, zapalenia dziąseł lub zapalenia pęcherza moczowego;
•  sucha, swędząca skóra;
•  mrowienie lub przejściowa utrata czucia w stopach;
•  u mężczyzn – zaburzenia erekcji;
•  u kobiet – przewlekłe zapalenia pochwy.

>> Cukrzyca – objawy, przyczyny, dieta, badania. Jak rozpoznać i leczyć cukrzycę?

Reaktywne zapalenie stawów

Reaktywne zapalenie stawów (dawniej zespół Reitera) to choroba zapalna stawów, która pojawia się po wcześniejszej infekcji, zwykle w przewodzie pokarmowym lub narządach płciowych. Jakie są objawy choroby? Oto niektóre z nich:

• ból i obrzęk pojedynczego stawu lub kilku stawów, najczęściej kończyn dolnych;
• niebolesne zmiany w postaci pęcherzyków, nadżerek lub plamek na narządach płciowych;
• zmiany skórne – wysypka, nadmierne łuszczenie na podeszwach stóp i na dłoniach;
• złe samopoczucie, gorączka;
• zapalenie spojówek (czasem z obrzękiem powieki);
• ostre zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka;
• infekcje przewodu pokarmowego – biegunki, wymioty, oraz narządów płciowych – wydzielina z cewki moczowej, świąd lub ból, nieprawidłowa wydzielina z pochwy, ból przy oddawaniu moczu; wraz z infekcjami możliwy częstomocz.

Kamica moczowa

Kamica moczowa to przewlekła choroba, która u części chorych może nie dawać zauważalnych objawów. W innych przypadkach jej symptomami są silne ataki bólowe związane z przesuwaniem się złogu z nerki, przez moczowód, do pęcherza moczowego – tzw. napady kolki nerkowej.

Bólowi towarzyszy wzdęcie brzucha, czasami występują nudności i wymioty. Typowym objawem w trakcie kolki nerkowej jest częste oddawanie moczu – niewielkich ilości, czasami o krwistym zabarwieniu.

Pęcherz nadreaktywny

Częste oddawanie moczu to objaw występujący przy pęcherzu nadreaktywnym. Ta dolegliwość wynika z zaburzeń pracy mięśni pęcherza, powodujących nagłą potrzebę oddania moczu i niekontrolowaną mikcję podczas snu.

Częste oddawanie moczu w zespole bolesnego pęcherza

Zespół bolesnego pęcherza to kolejna choroba, której objawem jest częste oddawanie moczu w nocy. W jej przebiegu występuje też ból w podbrzuszu, zwłaszcza przy pełnym pęcherzu (łagodnieje po mikcji). Zespół bolesnego pęcherza pojawia się w wyniku infekcji i w zapaleniach neurogennych.

Odpływ pęcherzowo-moczowodowy

Częste oddawanie moczu – zwłaszcza u dzieci – może być objawem odpływu pęcherzowo-moczowodowego. To zaburzenie polegające na cofaniu się moczu z pęcherza do moczowodów oraz nerek. Efektem są zakażenia układu moczowego, objawiające się – poza częstomoczem – nietrzymaniem moczu.

Stan zapalny od ciała obcego

Jedną z sytuacji, w których pojawia się częste oddawanie moczu, jest obecność ciała obcego w pęcherzu moczowym. Przykładem może być wieloletnie korzystanie z cewnika i wkładanie do niego ciał obcych. W pęcherzu mogą one prowadzić do powstawania stanów zapalnych, a w konsekwencji do częstomoczu, zastoju mikcji i bólu.

Uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego

Uszkodzenia mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów odpowiedzialnych za przesyłanie informacji do pęcherza moczowego mogą skutkować częstym oddawaniem moczu. Ten objaw występuje także w niedoczynności przysadki mózgowej. Objawami, które jej towarzyszą, są także: osłabienie, senność, blada skóra, obrzęknięte powieki, zapadnięte oczy.

Częste oddawanie moczu w ciąży

Częste oddawanie moczu występuje również u kobiet w ciąży – od okolic 6. tygodnia aż do rozwiązania. Częstomocz w ciąży powoduje powiększająca się macica, uciskająca na pęcherz moczowy.

Sygnałem alarmowym dla kobiet w ciąży jest nagła potrzeba oddania moczu w nocy. Jeśli dodatkowo mikcja sprawia ból, pojawia się pieczenie (dyzuria), może to oznaczać, że doszło do infekcji. Zapalenie dróg moczowych w ciąży jest dość powszechne, ale nie należy go lekceważyć.

Częstomocz u dzieci

Częstotliwość oddawania moczu u dzieci jest inna niż u dorosłych. Normą dla dzieci w wieku przedszkolnym jest 6-8 mikcji dziennie. Nie należy zatem niepokoić się, że dziecko ma częstomocz.

Częste, ponadnormatywne oddawanie moczu u dzieci może mieć związek z psychiką (częste oddawanie moczu na tle nerwowym) oraz dietą (napoje z kofeiną, herbata itp.). Częstomocz u dzieci może pojawić się również w typowych infekcjach układu moczowego. Czasami może świadczyć o nieprawidłowościach w rozwoju układu moczowego.

>> Preparaty wspierające układ moczowy