Nietrzymanie moczu u kobiet

Problem nietrzymania moczu (w skrócie NTM) dotyczy nie tylko kobiet, ale również
i mężczyzn. Pierwszym niepokojącym objawem NTM może być nieustanny nacisk na pęcherz oraz mimowolne popuszczanie moczu. Przyczyn nietrzymania moczu może być wiele. Jak sobie z tym radzić?

Przyczyny i rodzaje nietrzymania moczu u kobiet

Przyczyn NTM jest dość dużo i większości z nich można w prosty sposób zaradzić bez stosowania leków czy zabiegów chirurgicznych. Na wystąpienie dolegliwości związanych z nietrzymaniem moczu ma wpływ przede wszystkim:

• osłabienie mięśni dna miednicy
• zmiany hormonalne (menopauza)
• częste infekcje dróg moczowych,
• liczba porodów,
• szybkie tempo życia,
• stres,
• ciężka praca fizyczna,
• nieodpowiednia dieta,
• palenie papierosów,
• nadużywanie alkoholu,
• nadwaga.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu – występuje przy osłabionych mięśniach dna miednicy (mięśniach Kegla), których zadaniem jest m.in. kontrolowanie oddawania moczu przez zaciskanie cewki moczowej. Mocz wycieka z pęcherza, gdy rośnie w nim ciśnienie – np. podczas wysiłku fizycznego (stąd nazwa tego typu inkontynencji), kichania, kaszlu, śmiechu.

Kiedy i dlaczego mięśnie Kegla ulegają osłabieniu?

Główne przyczyny problemów z mięśniami Kegla to:

• wiek – z czasem mięśnie w naturalny sposób stają się słabsze;
• niedobór estrogenów związany z menopauzą;
• ciąża i poród, zwłaszcza siłami natury;
• dźwiganie ciężarów;
• przewlekły kaszel;
• przewlekłe zaparcia.

Nietrzymanie moczu z naglącym parciem – przyczyną jest nadmierna aktywność mięśni pęcherza moczowego. Objawia się bardzo silnym i nagłym parciem na pęcherz, często w nocy, po czym w ciągu kilku sekund dochodzi do wypływu dużej ilości moczu. Może się zdarzyć
w czasie orgazmu. Powodem tego typu inkontynencji może być:

• zapalenie pęcherza,
• stwardnienie rozsiane,
• choroba Parkinsona.

Często jednak przyczyna nietrzymania moczu z naglącym parciem jest trudna do ustalenia.

Przyczyną nietrzymania moczu może być tzw. pęcherz neurogenny, będący skutkiem chorób neurologicznych, w tym stwardnienia rozsianego, udarów czy neuropatii cukrzycowej, uszkodzeń rdzenia kręgowego, guzów naciskających na układ nerwowy w obszarach odpowiedzialnych za mikcję lub przepukliny oponowo-rdzeniowej.

W przypadku pęcherza neurogennego może dochodzić zarówno do nietrzymania moczu jak i niemożności oddania moczu. Leczenie sprowadza się do terapii przyczyny problemu; często możliwe jest jedynie leczenie objawowe.

Oprócz tego u części kobiet zdarza się okresowe, przemijające nietrzymanie moczu. Może być ono spowodowane zapaleniem pęcherza albo nadużywaniem produktów, które działają drażniąco na pęcherz (alkohol, kofeina, cytrusy). Problemy z trzymaniem moczu mogą też wywołać niektóre leki (moczopędne, zwiotczające mięśnie).

Sprawdź ofertę Apteline.pl:

Pieluchomajtki, pieluchy dla dorosłych, majtki chłonne

Suplementy wspomagające funkcjonowanie układu moczowego

Środki do higieny i pielęgnacji w nietrzymaniu moczu

Diagnostyka nietrzymania moczu

Nietrzymanie moczu może mieć bardzo różne przyczyny, dlatego ścieżka diagnostyczna jest inna w przypadku każdego pacjenta. Podstawą jest jednak wywiad, w którego skład może wchodzić wypełnienie kwestionariusza do oceny nietrzymania moczu. Pacjent uzupełnia w nim informacje dotyczące częstotliwości gubienia moczu i jego objętości, sytuacji, w których dochodzi do wycieku, oraz wydarzeń poprzedzających mimowolną mikcję, ewentualnego bólu podczas oddawania moczu oraz schematu dziennego oddawania moczu.

Prawidłowo prowadzony dzienniczek mikcji będzie towarzyszył pacjentowi na dalszych etapach diagnostyki, np. w wywiadzie ginekologiczno-położniczym, urologicznym czy neurologicznym.

Pacjent, zależnie od wyniku wywiadu, może zostać skierowany na badanie:

• ultrasonograficzne,
• urodynamiczne,
• ginekologiczne,
• per rectum czy cystouretroskopię,
• ogólne badanie moczu z oceną osadu oraz posiew moczu.

Diagnostę może interesować stan psychiczny pacjenta (stres jest jednym z czynników nasilających objawy NTM), jego aktywność seksualna, przyjmowane leki i przyzwyczajenia dietetyczne.

Leczenie nietrzymania moczu

Leczenie NTM powinno być uzależnione od przyczyny, która spowodowała chorobę. Ważne jest, aby oprócz środków farmakologicznych chorzy stosowali się do kilku zasad, które zwiększą komfort ich życia. Należy do nich m.in.:

• opróżnianie pęcherza od razu, kiedy pojawi się parcie na mocz,
• dbałość o higienę osobistą,
• stosowanie zbilansowanej diety.

Najlepiej, aby ograniczyli lub całkowicie wyeliminowali kofeinę, napoje gazowane i alkohol. Warto natomiast wprowadzić do swojego menu sok z czarnych porzeczek lub sok żurawinowy. Ostatni napój musi zostać wypity około 2 godziny przed pójściem spać. W diecie powinny się pojawić pokarmy bogate w błonnik, który wspomaga funkcjonowanie układu moczowego.
Z kolei czekolada i ostre przyprawy działają na niego drażniąco. Dobrym pomysłem są też kąpiele w ciepłej wodzie. Pomogą, jeśli przyczyną choroby jest infekcja.

Jak wzmocnić mięśnie Kegla?

Kobiety cierpiące na NTM powinny wypróbować ćwiczenia na nietrzymanie moczu, które wzmacniają tzw. mięśnie Kegla (dna miednicy). Aby je wykonać, należy napinać mięśnie krocza podczas oddawania moczu, zatrzymując jego strumień. Można z nich korzystać także w ciągu całego dnia. Sprawdzą się w szczególności u pań, które zmagają się z nietrzymaniem moczu w związku z porodem i osłabieniem mięśni dna miednicy. Pacjenci z NTM powinni stosować też środki chłonne (absorpcyjne).

Inne metody wzmacniania mięśni dna miednicy to elektrostymulacja i biofeedback. Gdy ćwiczenia okazują się nieskuteczne, stosuje się chirurgiczne metody leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu – np. zabieg podwieszenia szyi pęcherza moczowego czy wszczepienie pod cewkę moczową syntetycznej taśmy, która pobudza produkcję kolagenu, co daje efekt podparcia cewki i zatrzymuje niekontrolowany wyciek moczu.

Produkty bez recepty na nietrzymanie moczu

Na rynku dostępnych jest szereg produktów bez recepty przeznaczonych dla kobiet z problemem nietrzymania moczu (Feminost, Femudar Plus, APO Lady, Feministic, FemiControl). W ich składzie najczęściej znajdują się:

• ekstrakt z pestek dyni - wspomaga pracę nerek, zapobiega tworzeniu się kamieni oraz zmniejsza ilość wydalanego z moczem kwasu szczawiowego. Zapobiega bolesnym skurczom mięśni dna miednicy, wzmacnia je.
• ekstrakt z nasion soi – wpływa korzystnie na elastyczność mięśni zwieracza
• ekstrakt z owocu żurawiny – ma działanie przeciwbakteryjne, chroni przed zapaleniem pęcherza moczowego
• pokrzywa – wspomaga funkcję wydalniczą nerek
• rumianek
• Witaminy B12, E, D

Higiena podczas nietrzymania moczu

Bardzo ważne przy nietrzymaniu moczu jest dbanie o higienę intymną – ta powszechna dolegliwość nie musi ograniczać aktywności kobiety. Wato stosować odpowiednio chłonne
i niepodrażniające skóry wkładki czy pieluchomajtki oraz środki do higieny intymnej (płyny, chusteczki, balsamy). 

W przypadku nietrzymania moczu, jednym z podstawowych warunków zachowania okolic intymnych w dobrej kondycji jest szybkie obmycie i dokładne wysuszenie skóry oraz przebranie się w suchą, czystą bieliznę po każdym incydencie popuszczenia moczu. W tym miejscu warto przypomnieć, że przy osuszaniu okolic intymnych powinniśmy korzystać ze specjalnego ręcznika.

Do mycia nie należy wykorzystywać zwykłych mydeł. Zdecydowanie lepiej sprawdzą się specjalne emulsje bądź płyny do mycia, zachowujące właściwe pH skóry, przeznaczone dla osób z nietrzymaniem moczu.

Takie preparaty mają właściwości ochronne, a więc zapobiegają przesuszeniu i podrażnieniom skóry, działają odżywczo, kojąco i łagodząco na ewentualne podrażnienia.
W razie potrzeby stosować można też specjalistyczne kremy czy balsamy chroniące miejsca intymne przed wilgocią, działające przeciwodparzeniowo, a więc natłuszczające skórę i utrzymujące jej właściwą wilgotność (to rozwiązanie może być stosowane zwłaszcza u osób używających pieluchomajtek czy majtek chłonnych). Produkty te zawierają między innymi argininę, która sprzyja odbudowie skóry. Inną substancją wykorzystywaną w tego typu produktach jest tlenek cynku, który ma właściwości ochronne.

Specjaliści podpowiadają, że w przypadku, gdy nie mamy takich preparatów pod ręką, lepiej jest do obmycia wykorzystać zwykłą wodę niż sięgać po mydło. Fachowcy radzą też, by w sytuacjach, gdy umycie się jest niemożliwe, korzystać ze specjalnych emulsji czy pianek nie wymagających zmywania wodą, lub skorzystać z chusteczek odświeżających do okolic intymnych.

Artykuły higieniczne na nietrzymanie moczu

Na rynku istnieje wiele produktów higienicznych dla osób z problemem nietrzymania moczu.

Wśród nich są:

• Wkładki urologiczne to dobre rozwiązanie dla osób, które są aktywne i cierpią
  na nietrzymanie moczu w niewielkim bądź średnim stopniu. Zwykle ograniczają nieprzyjemny zapach. Są produkowane w dwóch rodzajach: mają kształt wkładów dla kobiet i kieszonek dla mężczyzn. Ich chłonność wynosi od 100 ml do 1500 ml
  w zależności od modelu.
• Pieluchy anatomiczne mogą być stosowane przez pacjentów o średnim i dużym stopniu nasilenia choroby. Mają na celu zabezpieczyć użytkownika przed przepuszczeniem moczu oraz kału. Ich powierzchnia chłonna jest zdecydowanie większa niż powierzchnia wkładek.
• Pieluchomajtki są stosowane przez osoby, których sprawność fizyczna jest ograniczona. Mogą ich używać także pacjenci, którzy znajdują się w pozycji leżącej. Jest to dobre rozwiązanie dla chorych np. na alzheimera oraz seniorów z demencją, którzy mogą usunąć pieluchę anatomiczną przez przypadek.
• Majtki chłonne  to kolejny rodzaj zabezpieczenia dla osób z nietrzymaniem moczu. Ich absorpcja jest zdecydowanie większa niż pieluch anatomicznych oraz pieluchomajtek. Majtki chłonne są jednak od nich cieńsze. Wkład znajduje się w kroku, a pozostała część majtek składa się z oddychającego materiału.
• Podkłady i prześcieradła dla osób NTM Podkłady i prześcieradła dla pacjentów
  z nietrzymaniem moczu mają na celu zabezpieczenie łóżka przed przemoczeniem
  i zabrudzeniem. Ich działanie polega na zatrzymaniu moczu w głębszych warstwach środka chłonnego. Mają jednak pewien minus: nie izolują skóry od moczu.