Aminopeptydaza leucynowa (LAP) to enzym występujący w komórkach wątroby, przewodów żółciowych oraz trzustce i nabłonku jelit. Podwyższona aktywność tego enzymu we krwi wynika zwykle z uszkodzenia komórek poszczególnych narządów, może również wskazywać na toczący się proces nowotworowy. Jakie są wskazania do wykonania badania aminopeptydazy leucynowej (LAP)? Na czym polega badanie i jak się do niego przygotować?
Aminopeptydaza leucynowa (LAP) — na czym polega badanie i kiedy je wykonać. Przygotowanie, normy i interpretacja
Aminopeptydaza leucynowa (LAP) — co to jest?
Aminopeptydaza leucynowa, nazywana również leucyloaminopeptydazą (w wynikach badań oznaczana jako LAP), jest enzymem, którego najwyższą aktywność obserwuje się w wątrobie i kanalikach żółciowych. W niewielkim stopniu występuje również w trzustce i jelicie cienkim.
Aminopeptydaza leucynowa, podobnie jak inne peptydazy, bierze udział w metabolizmie białek. Mechanizm działania peptydaz opiera się o rozszczepianie wiązań peptydowych.
W zależności od umiejscowienia wiązania peptydowego, na które działają w łańcuchu polipeptydowym, peptydazy dzielą się na:
- egzopeptydazy — działające na wiązania pierwsze, drugie i trzecie;
- endopeptydazy — działające na dalsze wiązania.
Aminopeptydaza leucynowa należy do aminopeptydaz, jednej z 9 podklas egzopeptydaz. Jej zadaniem jest uwalnianie pojedynczych aminokwasów z N-końca białka (koniec aminowy).
Poziom aminopeptydazy leucynowej we krwi nie powinien przekraczać 50 U/l. Przyczyną większego stężenia określanego zwiększeniem aktywności enzymu są uszkodzenia komórek, w których fizjologicznie się znajduje, lub zaawansowane procesy nowotworowe. Dlatego oznaczenie poziomu aminopeptydazy leucynowej może stanowić pewną wskazówkę diagnostyczną.
>> Nefropatia cukrzycowa - objawy, leczenie, dieta
Aminopeptydaza leucynowa — kiedy należy wykonać badanie?
Oznaczenie aktywności aminopeptydazy leucynowej (LAP) jest stosunkowo rzadko przeprowadzanym badaniem. Leucyloaminopeptydaza nie jest enzymem szczególnie specyficznym dla żadnego z organów, dlatego oznaczanie jego aktywności ma umiarkowane znaczenie kliniczne.
Za wskazanie do wykonania badania stężenia aminopeptydazy leucynowej we krwi uznaje się:
- diagnostykę niedrożności przewodów żółciowych (cholestazy);
- uszkodzenia komórek wątroby i przewodów żółciowych (stany zapalne, uraz);
- monitorowanie nowotworów wątroby (zwłaszcza pojawienie się przerzutów z innych narządów) — aktywność enzymu wzrasta, zanim jeszcze pojawią się objawy żółtaczki;
- diagnostyka raka trzustki — u 50 proc. pacjentów z rakiem umiejscowionym w głowie trzustki występuje podwyższona aktywność enzymu (w przypadku zmian zlokalizowanych w ogonie lub trzonie trzustki rzadko obserwuje się podwyższone stężenie LAP);
- monitorowanie nowotworu złośliwego nerki — podwyższona aktywność enzymu świadczy o zaawansowanym stadium choroby i rozpadzie tkanki nowotworowej.
>> Cholestaza ciążowa - czy każde swędzenie to objaw choroby? Czy cholestaza zagraża dziecku?
Badanie poziomu aminopeptydazy leucynowej (LAP) — jak się przygotować?
Badanie aminopeptydazy leucynowej (LAP) nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjent na badanie powinien przyjść na czczo (przynajmniej 8, a najlepiej 12 godzin od ostatniego posiłku).
Jak przebiega badanie aminopeptydazy leucynowej?
Badanie aminopeptydazy leucynowej przeprowadzane jest na podstawie próbki krwi żylnej pacjenta. Krew pobierana jest z dobrze widocznego naczynia, najczęściej z żyły w okolicy zgięcia łokciowego.
Pielęgniarka wykonująca pobranie zakłada automatyczną opaskę uciskową (stazę), a często również prosi pacjenta o zaciśnięcie pięści, co pozwala na lepsze uwidocznienie żył. Następnie dokładnie dezynfekuje miejsce wkłucia, nakłuwa żyłę i pobiera do probówki odpowiednią ilość krwi i usuwa igłę. Miejsce wkłucia zabezpiecza wacikiem i prosi pacjenta o uciskanie go przez kilka minut.
Czas oczekiwania na wynik badania stężenia aminopeptydazy leucynowej wynosi zwykle jeden dzień.
>> Ból nerek – przyczyny i objawy bólu nerek. Profilaktyka chorób nerek
Aminopeptydaza leucynowa (LAP) — normy
Wartości referencyjne aminotransferazy leucynowej (LAP) mogą różnić się pomiędzy laboratoriami. Na ogół jednak w zdrowym organizmie człowieka aktywność aminotransferazy leucynowej powinna mieścić się w przedziale od 20 do 50 U/l.
Istnieją niewielkie różnice w fizjologicznym stężeniu enzymu u kobiet i mężczyzn. U kobiet aktywność aminotransferazy leucynowej jest nieco niższa.
Wysoki poziom aminopeptydazy leucynowej
Uzyskanie wyników stężenia aminopeptydazy leucynowej powyżej górnej granicy normy świadczy o zwiększeniu aktywności enzymu we krwi. Ma to zwykle związek z uszkodzeniem komórek narządów, w których się znajduje, a więc przede wszystkim wątroby i kanalików żółciowych. Istnieje wyraźna korelacja pomiędzy zwiększoną aktywnością aminopeptydazy leucynowej i zwężeniem kanalików żółciowych.
Podwyższone stężenie enzymu występuje przy chorobach nowotworowych wątroby, szczególnie przy przerzutach z innych narządów oraz raku trzustki.
Wzrost stężenia aminopeptydazy leucynowej we krwi obserwuje się również przy złośliwym nowotworze nerki. Zazwyczaj w bardzo zaawansowanym stadium związanym z rozpadem tkanki nowotworowej.
Niski poziom aminopeptydazy leucynowej
Niskie stężenie aminopeptydazy leucynowej we krwi nie ma istotnego znaczenia klinicznego.
Aminopeptydaza leucynowa — powikłania po badaniu
Oznaczenie aktywności aminopeptydazy leucynowej (LAP) przeprowadza się na podstawie niewielkiej próbki krwi pacjenta, dlatego badanie nie wiąże się z ryzykiem powikłań.
W przypadku wynaczynienia krwi do tkanki podskórnej w okolicy miejsca wkłucia pojawi się siniak.
U pacjentów z zaburzeniami krzepliwości (spowodowanymi przez chorobę lub przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych) może dojść do przedłużonego krwawienia z miejsca pobrania. Nie stanowi to jednak żadnego zagrożenia dla pacjenta.
Aminopeptydaza leucynowa — przeciwwskazania do wykonania badania
Badanie wiąże się jedynie z koniecznością pobrania od pacjenta niewielkiej próbki krwi, dlatego nie ma przeciwwskazań do wykonania badania.
Badanie aktywności aminopeptydazy leucynowej we krwi może być bezpiecznie przeprowadzane u kobiet w ciąży i dzieci.
Aminopeptydaza leucynowa (LAP) — cena
Koszt oznaczenia aktywności aminopeptydazy leucynowej (LAP) zależy od województwa i konkretnego punktu pobrań. Cena badania mieści się w przedziale od 50 do 100 zł.
Pacjenci posiadający skierowanie od specjalisty (np. onkologa lub gastroenterologa) mogą wykonać badanie bezpłatnie. Warunkiem refundacji kosztu badania przez Narodowy Fundusz Zdrowia jest posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS lub KRUS.
