Alfa-1-globuliny i alfa2-globuliny stanowią najmniejsze grupy białek w osoczu. Odgrywają jednak istotną rolę w transporcie różnorodnych składników we krwi, a oznaczenie ich stężenia może być ważną wskazówką diagnostyczną przy chorobach trzustki, wątroby, jelit i nerek. Kiedy wykonuje się badanie alfa1-globuliny i alfa2-globuliny? Jakie są wartości referencyjne i co może oznaczać uzyskanie nieprawidłowego wyniku?
Alfa1-globuliny i alfa2-globuliny — na czym polega badanie? Wskazania, przygotowanie, normy
Alfa1-globuliny + alfa2-globuliny — co to jest?
Globuliny to grupa białek znajdujących się w osoczu krwi. Globuliny dzielą się na trzy frakcje:
- alfa-globuliny;
- beta-globuliny;
- gamma-globuliny.
Frakcje alfa-globuliny i beta-globuliny zawierają białka odpowiedzialne za transport m.in. żelaza, miedzi i hormonów. Frakcje gamma-globuliny zawierają głównie przeciwciała.
Do oznaczenia stężenia poszczególnych frakcji białek we krwi służy badanie nazywane proteinogramem.
Najmniejsze spośród wszystkich grup białek we krwi są alfa-globuliny. Tę wytwarzaną przez wątrobę grupę dzieli się dodatkowo na dwa rodzaje:
- alfa1-globuliny;
- alfa2-globuliny.
Występują pomiędzy nimi nieznaczne różnice w składzie, jednak spełniają w organizmie podobne funkcje. Nieprawidłowości w stężeniu alfa1-globulin i alfa2-globulin wynikają zwykle z jednakowych chorób.
>> Ból wątroby – czy wątroba boli? Objawy chorób wątroby
Alfa1-globuliny
Około 2-5% białka całkowitego stanowią alfa1-globuliny, do których należą:
- alfa1-antytrypsyna — neutralizuje enzymy trzustkowe i proteolityczne;
- alfa1-kwaśna glikoproteina — odgrywa rolę w reakcjach przeciwzapalnych i immunomodulacyjnych (białko ostrej fazy) oraz w wiązaniu i transporcie substancji endogennych oraz egzogennych wykazujących własności obojętne i zasadowe;
- alfa-lipoproteina (HDL) — tzw. dobry cholesterol, transportuje cholesterol z krwi i naczyń krwionośnych do wątroby;
- TBG — białko wiążące i transportujące wolną tyroksynę (FT4) we krwi.
Alfa2-globuliny
Około 7-13% białka całkowitego stanowią alfa2-globuliny, do których należą:
- alfa2-makroglobulina — odpowiedzialna za transport hormonów i enzymów, regulację układu immunologicznego i krzepnięcia krwi;
- ceruloplazmina — białko umożliwiające łączenie się transferryny z żelazem oraz odpowiedzialne za transport miedzi;
- haptoglobina — odpowiedzialna za wyłapywanie hemoglobiny z rozpadu krwinek (ochrona nerek wrażliwych na jej działanie).
Alfa1-globuliny + alfa2-globuliny — wskazania do wykonania badania
Oznaczenie frakcji alfa-globulin może być bardzo przydatną wskazówką diagnostyczną. Wykonanie proteinogramu zleca się zwykle, gdy stwierdza się nieprawidłowości w badaniu poziomu białka całkowitego we krwi. Szczególnie istotnym wskazaniem jest hiperproteinemia (zbyt wysokie stężenie białka).
Badanie wykonywane jest w przebiegu lub przy podejrzeniu:
- chorób wątroby;
- chorób nerek;
- chorób przewodu pokarmowego;
- przewlekłych stanów zapalnych;
- chorób nowotworowych.
>> Miażdżyca tętnic nerkowych – przyczyny, diagnostyka, leczenie
Wśród objawów wskazujących na konieczność wykonania badania wyróżnia się:
- osłabienie odporności (częste infekcje);
- niedokrwistość;
- obrzęki kończyn dolnych;
- utratę apetytu, mdłości, wymioty;
- uporczywe swędzenie skóry;
- żółtaczkę;
- zmęczenie i osłabienie;
- bóle kości;
- bóle pleców;
- powiększenie węzłów chłonnych.
>> Kremy, żele i maści na żylaki
Jak się przygotować do badania alfa1-globuliny + alfa2-globuliny?
Do przeprowadzenia badania alfa1-globuliny i alfa2-globuliny nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Na badanie pacjent powinien przyjść na czczo. Zalecane jest, aby minęło 12 godzin od ostatniego posiłku.
Badanie wykonywane jest zwykle w godzinach porannych.
Jak przebiega badanie poziomu alfa-fetoproteiny?
Badanie przeprowadza się na podstawie próbki krwi żylnej pobranej od pacjenta. Zazwyczaj krew pobierana jest z żyły łokciowej.
Proteinogram to inaczej rozkład elektroforetyczny (elektroforeza) białek.
Pod wpływem ładunku elektrycznego określone białka migrują w specjalnym żelu. Ze względu na to, że poszczególne frakcje charakteryzują się inną prędkością migracji, w specjalnym analizatorze przebywają określone odległości („grupują się”). Po wybarwieniu można dokonać oceny stężenia każdej z frakcji białek.
Na wynik badania czeka się zwykle 1 dzień.
>> Dieta przy nefropatii cukrzycowej
Alfa1-globuliny + alfa2-globuliny — normy alfa-globulin
Laboratoria wyznaczają różne wartości referencyjne dla alfa-globulin, zazwyczaj jednak mieszczą się one w podanych przedziałach:
- Alfa1-globuliny: 1-5% białka całkowitego (0,6-3,5 g/l);
- Alfa 2-globuliny: 7-14% białka całkowitego (4,9-11 g/l).
Wyniki zawsze powinny być interpretowane przez lekarza. Istotne znaczenie mają bowiem nie tylko wyniki poszczególnych badań, ale również proporcji pomiędzy poszczególnymi frakcjami.
Niski poziom alfa1-globuliny
Spadek stężenia alfa-globulin we krwi świadczy zwykle o:
- uszkodzeniach wątroby;
- toczącym się w organizmie ostrym stanie zapalnym;
- wrodzonym niedoborze lub nadmiernej utracie;
- niedożywieniu lub wyniszczeniu organizmu.
Wysoki poziom alfa1-globuliny
Podwyższony poziom alfa1-globuliny obserwuje się zwykle w przypadku:
- stosowania antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej;
- przewlekłych stanów zapalnych;
- niedokrwistości wywołanej niedoborem żelaza;
- zawału serca;
- chorób stawów.
Niski poziom alfa2-globuliny
Spadek stężenia alfa2-globulin w osoczu krwi ma zazwyczaj związek z:
- przewlekłym stanem zapalnym w obrębie jelit;
- długotrwałą głodówką lub niedożywieniem;
- niewydolnością wątroby;
- nasiloną hemolizą;
- nadmierną utratą białka (np. z moczem).
Wysoki poziom alfa2-globuliny
Jeśli alfa2-globuliny przekraczają górną granicę normy, może to świadczyć o:
- zespole nerczycowym;
- stanach zapalnych;
- cholestazie;
- chłoniaku Hodgkina.
Może również wynikać z przyjmowania sterydów (np. leczenia glikokortykosterodami).
Alfa1-globuliny + alfa2-globuliny — powikłania po badaniu
Ponieważ badanie wykonuje się przy wykorzystaniu niewielkiej próbki krwi, nie występują poważne powikłania po badaniu. Po pobraniu może pojawić się siniak w okolicy miejsca wkłucia. U pacjentów z zaburzeniami krzepliwości lub przyjmującymi leki przeciwzakrzepowe może wystąpić przedłużone krwawienie, dlatego zaleca się założenie plastra opatrunkowego.
Przeciwwskazania do wykonania badania alfa1-globuliny + alfa2-globuliny
Nie ma przeciwwskazań do przeprowadzenia badania alfa1-globuliny i alfa2-globuliny. Badanie może być bezpiecznie przeprowadzone u dzieci i kobiet ciężarnych.
Alfa1-globuliny + alfa2-globuliny — cena badania
Ceny proteinogramu zależą od województwa i konkretnego punktu pobrań. Na ogół mieszczą się w przedziale od 25 do 55 zł.
Pacjenci posiadający ubezpieczenie zdrowotne oraz skierowanie od lekarza POZ mogą wykonać bezpłatne badanie.
