Homocysteina – badanie, normy, homocysteina a cholesterol

Co to jest homocysteina?

Czym jest homocysteina?

• homocysteina to organiczny związek chemiczny, zaliczany jest do grupy aminokwasów,
• aminokwas ten powstaje w wyniku odczepiania się grupy metylowej metioniny (ten proces to demetylacja),
• homocysteina ma działanie miażdżycogenne (aterogenne),
• zbyt wysoki poziom homocysteiny może prowadzić do uszkodzenia wewnętrznych warstw naczyń krwionośnych,
• homocysteina może też prowadzić do zwiększenia syntezy tromboksanu (zwiększenie wytwarzania tej substancji może działać prozakrzepowo).

Homocysteina – badanie, przygotowanie

Badanie poziomu homocysteiny jest bardzo proste – polega na pobraniu krwi z żyły (ze zgięcia łokciowego). Możliwe jest też oznaczenie homocysteiny w moczu (jej obecność w moczu może wskazywać na nieprawidłowości – wymagana jest wówczas dalsza diagnostyka).

Homocysteina – przygotowanie do badania

1. Homocysteina wykonywana jest na czczo.
2. Nie zaleca się spożywać posiłków na 12 godzin przed badaniem.
3. Badanie homocysteiny najlepiej wykonać w godzinach porannych (między 7 a 10).
4. Dopuszczalne jest wypicie szklanki wody.
5. Zalecany jest całonocny wypoczynek przed badaniem.
6. Na wynik może wpłynąć m.in. palenie papierosów.
7. Przed badaniem poinformuj personel o wszelkich przyjmowanych lekach.

>> Leki i preparaty na alergię

Oznaczenie homocysteiny – jak przebiega badanie?

Homocysteina na czczo – przebieg badania:

1. Krew do badania homocysteiny pobiera się z żyły - ze zgięcia łokciowego.
2. Osoba wykonująca badanie wkłuwa igłę i pobiera niewielką ilość krwi do badania.
3. W momencie wkłucia możesz poczuć lekkie ukłucie lub swędzenie w miejscu wkłucia.
4. Do miejsca wkłucia przykładany jest wacik.
5. Badanie homocysteiny trwa ok. 1-2 minuty.

Badanie homocysteiny – cena

Ile kosztuje badanie homocysteiny? Cena zależy od laboratorium i zakresu zlecenia na badanie. Jeśli zlecony jest jedynie pomiar stężenia homocysteiny (HCY), to badanie kosztuje ok. 75-115 zł. Koszt pomiaru homocysteiny może też zależeć od lokalizacji.  

Badanie homocysteiny z refundacją NFZ można wykonać bezpłatnie ze skierowaniem od lekarza specjalisty.

Kiedy badać stężenie homocysteiny?

Zalecenia do badania homocysteiny to m.in.:

• podejrzenie homocystynurii,
• incydenty sercowo-naczyniowe,
• objawy miażdżycy, zakrzepicy,
• przewlekła niewydolność nerek,
• mrowienie kończyn, uczucie gorąca,
• męczliwość, bóle głowy,
• obrzęki kończyn, siniaki,
• kołatanie serca,
• niedoczynność tarczycy,
• choroby wątroby,
• niedokrwistość,
• niedobór witaminy B12,
• niedobór witaminy B6,
• niski poziom kwasu foliowego.

>>  Witamina B – B1, B2, B3, B5, B7, B9 i B12 w tabletkach i kroplach

Lekarz może zlecić wykonanie badania homocysteiny pacjentom ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca (z chorobami przewlekłymi, np. cukrzyca, nadciśnienie).

Jakie są normy homocysteiny?

• Norma homocysteiny: 7 do 10 moli/litr.
• Wynik homocysteiny w zakresie 11-15 mol/l może wskazywać na łagodną fazę hiperhomocysteinemii.
• Wyniki homocysteiny przekraczające 20-30 moli/litr - hiperhomocysteinemia.

Uwaga! Wyniki badania homocysteiny powinien omówić lekarz. Interpretacja badania może być różna u pacjentów - nawet przy takich samych wartościach w badaniu. Nie interpretuj badań samodzielnie, skonsultuj się z lekarzem.

Wysoka homocysteina – co może oznaczać podwyższone stężenie?

Wysoki poziom homocysteiny zazwyczaj wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia takich chorób i dolegliwości, jak:

• miażdżyca tętnic,
• zakrzepica,
• zawał serca,
• udar mózgu.

Homocysteinie przypisywany jest też wpływ na patomechanizm niektórych chorób przebiegających z otępieniem. Podwyższona homocysteina może też wskazywać na niedobory witamin z grupy B. Warto wiedzieć, że podwyższony poziom homocysteiny to zazwyczaj element szerszej diagnostyki.

Wysoki poziom homocysteiny – objawy

Objawy nadmiaru homocysteiny są zazwyczaj niezauważalne przez pacjentów. Badanie homocysteiny zalecane jest zwykle dopiero po incydencie sercowo-naczyniowym. Objawem i zarazem skutkiem nadmiaru homocysteiny mogą być powikłania hiperhomocysteinemii, czyli m.in. zmiany miażdżycowe.

Co powoduje wysoki poziom homocysteiny? Przyczyny

Przyczyny wysokiego poziomu homocysteiny to m.in.:

• niedobór witaminy B6,
• niedobór witamin B12,
• niedobór kwasu foliowego,
• nieprawidłowa dieta,
• niezdrowy styl życia,
• nadużywanie alkoholu,
• czynniki fizjologiczne (starszy wiek).

W niektórych przypadkach zbyt wysoki poziom homocysteiny może wynikać z uwarunkowań genetycznych, a konkretnie: mutacji genu MTHFR. Mutacja ta powoduje niedobory kwasu foliowego, co może przyczyniać się do rozwoju hiperhomocysteinemii. Wysoki poziom homocysteiny występuje też w przebiegu niektórych chorób, np.:

• cukrzyca,
• łuszczyca,
• niewydolność wątroby,
• niewydolność nerek,
• niedoczynność tarczycy,
• białaczka limfoblastyczna.

Przyczyną nadmiaru homocysteiny może być też przyjmowanie niektórych leków - szczególnie antagonistów kwasu foliowego; ale również: niektóre leki moczopędne, leki przeciwpadaczkowe, metformina.

Niski poziom homocysteiny – co oznacza?

Homocysteina na niskim poziomie (mieszczącym się w normie, w stężeniu od 7 do 10 mikromoli zapewnia ciągłość glikokaliksu, a więc jest czynnikiem regenerującym tkanki. Homocysteina w normie najczęściej wynika z diety bogatej w witaminy z grupy B (B6, B9 - kwas foliowy, B12).

Jak obniżyć homocysteinę?

Czy da się obniżyć poziom homocysteiny? Przede wszystkim należy wdrożyć leczenie i zastosować się do wskazówek dietetycznych zaleconych przez lekarza. Najczęściej dużo zależy od diety - osoby z wysoką homocysteiną powinny zadbać o odpowiednią podaż folianów w diecie, dobór produktów bogatych w witaminy z grupy B. Wśród czynników wpływających na poziom homocysteiny wymienia się również m.in. nikotynę, alkohol i kofeinę.

>> Kofeina – fakty i mity. Czy kawa jest zdrowa, a kosmetyki z kofeiną ujędrniają

 Leki na obniżenie homocysteiny

Leczenie hiperhomocysteinemii mogą być również zalecone leki na homocysteinę. Zazwyczaj są to

• suplementy z kwasem foliowym,
• witaminą B12,
• witaminą B6.

Pamiętaj, że to lekarz powinien dobrać odpowiednie dawki - nie sugeruj się poradami z forum, nie przyjmuj leków i suplementów bez konsultacji i badań lekarskich.  

Uwaga! Warto pamiętać, że lepsze efekty leczenia można zazwyczaj zaobserwować u pacjentów, u których przyczyną hiperhomocysteinemii są niedobory witamin. U osób z defektami genetycznymi efekty suplementacji mogą być nieco gorsze.

Co jeść, aby obniżyć poziom homocysteiny?

Dieta na obniżenie poziomu homocysteiny polega na zwiększeniu podaży produktów bogatych w foliany i witaminy z grupy B. Są to m.in.:

• zielone warzywa (np. sałata, brukselka),
• jaja,
• rośliny strączkowe (np. fasola, groch),
• płatki owsiane, otręby,
• wątróbka,
• kalafior,
• papryka,
• ryby,
• banany.

Uwaga! W przypadku diety warto skonsultować się z dietetykiem i farmaceutą. Bardzo ważna jest przyswajalność kwasu foliowego - niektóre leki mogą ją zaburzać, warto zapytać o ten temat farmaceutów na czacie Apteline.pl.

>> Wszystko o odżywianiu w serwisie Apteline.pl

Homocysteina a cholesterol

Jaki jest związek homocysteiny z choleterolem? W obu przypadkach są to czynniki zwiększające ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Cholesterol należy do grupy lipidów, a tzw. dobry i zły cholesterol to potoczne określenia na dwie frakcje lipoprotein: HDL i LDL.

Pierwszy z wymienionych wskaźników – HDL – chroni naczynia krwionośne przed rozwojem miażdżycy. Drugi - LDL - transportuje cholesterol z wątroby do komórek ciała, przy jego nadmiarze zaczyna osadzać się w tętnicach, tworząc złogi.

Homocysteina a depresja

Czy istnieje związek między wysokim poziomem homocysteiny w organizmie a depresją? Niektóre badania wskazują na takie korelacje. Z badań przeprowadzonych [1, 2] wynika, że wysokie stężenie Hcy w surowicy może być związane z depresją u mężczyzn w średnim wieku.

Odkryto też związek między stężeniem homocysteiny (HCY), witaminy B12 i kwasu foliowego a zaburzeniami funkcji poznawczych (w epizodach depresji, w przebiegu CHAD – choroby afektywnej dwubiegunowej). Stwierdzono też, że nadmiar hmocysteiny może obniżeniać poziom serotoniny, a regulowanie poziomu homocysteiny zmniejszało objawy depresyjne.

>> Objawy depresji - jak je rozpoznać? Jak pomóc choremu?

Homocysteina a ciąża

W przebiegu ciąży zalecana jest suplementacja kwasu foliowego. Warto zauważyć, że przy niedoborze folianów – a więc braku lub niewłaściwej suplementacji - może dojść do zwiększenia stężenia homocysteiny.

Hiperhomocysteinemia w ciąży może z kolei skutkować upośledzeniem ukrwienia łożyska. Taki stan może mieć negatywny wpływ nie tylko na rozwój układu nerwowego, ale też skutkować wewnątrzmacicznym obumarciem płodu.

Kawa a homocysteina

Na zwiększenie poziomu homocysteiny może mieć wpływ częste spożywanie kawy. Stwierdzono, że picie dużych ilości kawy (szczególnie filtrowanej) zwiększa stężenie homocysteiny całkowitej w osoczu na czczo u osób zdrowych [7].

Potwierdziły to również inne badania [8] - rezygnacja z kawy filtrowanej w dawkach powszechnie spożywanych wiązała się z niższymi stężeniami Hcy i cholesterolu całkowitego.

Homocysteina – odpowiedzi na często zadawane pytania:

Homocysteina – czy warto badać?

Jeśli badanie homocysteiny zalecił lekarz, to zdecydowanie warto wykonać badanie oraz trzymać się wszelkich innych zaleceń w toku diagnostyki.

Jak szybko obniżyć homocysteinę?

Najczęściej zalecana jest zmiana diety - pierwsze efekty można zauważyć po kilku tygodniach od momentu zastosowania się do wskazówek lekarza i dietetyka.

Homocysteina – jaki jest czas oczekiwania na wynik?

W zależności od laboratorium - zazwyczaj wynik można uzyskać w ciągu 1-2 dni od przeprowadzenia badania.

Co to jest homocystynuria?

Homocystynuria jest chorobą metaboliczną - w przebiegu choroby stwierdza się nieprawidłowy metabolizm aminokwasu metioniny oraz podwyższony poziom homocysteiny.

Co to jest hiperhomocysteinemia?

Hiperhomocysteinemia to podwyższony poziom homocysteiny powyżej określonej normy (homocysteina wyższa niż 15 μmol/l).

•    Hiperhomocysteinemia umiarkowana – to poziom homocysteiny w zakresie 15–30 μmol/l,
•    hiperhomocysteinemia średnia – poziom 31–100 μmol/l,
•    hiperhomocysteinemia ciężka – homocysteina powyżej wartości 100 μmol/l.