Elektrokardiogram (EKG) to rutynowe badanie diagnostyczne, którego celem jest wykrycie nieprawidłowości pracy serca. EKG jest bezinwazyjne i bezbolesne dla pacjenta. Wykonuje się je zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci, a nawet niemowląt. W badaniu wykorzystuje się elektrody odbierające, które umieszcza się w odpowiedni sposób na klatce piersiowej. Wyniki uzyskuje się natychmiast, jednak wymagają one jeszcze konsultacji z lekarzem kardiologiem.
EKG-elektrokardiogram – na czym polega? Wskazania, jak się przygotować do badania pracy serca?
Na czym polega elektrokardiogram?
Elektrokardiogram (EKG) jest standardowym badaniem, który wykonuje się w celu wykrycia zaburzeń pracy mięśnia sercowego. Trwa ono zaledwie kilka minut, jednak to wystarczy, aby móc zdiagnozować wiele poważnych chorób serca (w tym niedokrwienie, a nawet zawał). W badaniu wykorzystuje się elektrody odbierające, które umocowane są zarówno na klatce piersiowej, jak i kończynach pacjenta. Zapis czynności serca możliwy jest dzięki różnicy napięć pomiędzy elektrodami, a całość jest w czasie rzeczywistym (real-time) zapisywana na taśmie EKG.
Warto pamiętać o tym, że na wynik badania wpływ na wiele czynników, w tym także poziom elektrolitów we krwi. Nie zaleca się również tuż przed wykonaniem EKG uprawiania sportu. Niewskazane jest ponadto picie kawy, alkoholu i palenie papierosów w dniu wykonywania badań. Wszystko to może bowiem zaburzać pracę serca i w konsekwencji dawać zafałszowany wynik.
>> Zawał serca – działaj szybko, gdy zaatakuje
Wskazania do wykonania elektrokardiogramu
Badanie EKG jest zawsze przeprowadzane z zalecenia lekarza. Mogą je jednak wykonać zarówno osoby zdrowe, jak i z rozpoznanymi chorobami sercowo-naczyniowymi. Pacjenci na ogół zgłaszają się do gabinetu lekarskiego z uczuciem kołatania serca, epizodami omdleń lub nadciśnieniem tętniczym. Te objawy w połączeniu z wynikami badań krwi oraz EKG znacznie ułatwiają diagnostykę wielu chorób serca.
Wskazaniami do wykonania EKG u osób chorych są:
- rozpoznane wcześniej choroby układu sercowo-naczyniowego, w tym miażdżyca, arytmia, wrodzone wady serca, choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia – wykonanie EKG jest niezwykle pomocne w monitorowaniu postępów leczenia farmakologicznego, wykryciu ewentualnych działań niepożądanych leków, a także w planowaniu zabiegu chirurgicznego. Ważne jest jednak to, aby pacjent przynosił na wizyty zapisy poprzednich elektrokardiogramów. Pozwoli to lekarzowi postawić rzetelniejszą i miarodajną diagnozę,
- podejrzenia chorób kardiologicznych, np. zawału. Lekarz – w odniesieniu do wywiadu podmiotowego, historii chorób serca w rodzinie i kartoteki pacjenta – może podjąć decyzję o wykonanie EKG. Wskazaniami są m.in. uczucie duszności, kołatania serca, omdlenia, ból i pieczenie w klatce piersiowej, bladość powłok skórnych i stany lękowe.
Wskazaniami do wykonania EKG u osób zdrowych są:
- wiek powyżej 40. roku życia,
- przewlekłe przyjmowanie leków, które mogą mieć wpływ na czynność serca,
- przygotowanie do prób wysiłkowych,
- wykonywanie zawodu, który wymaga dużej sprawności fizycznej.
Badanie EKG najczęściej przeprowadzane jest w gabinecie zabiegowym. Nie mniej jednak zdarzają się sytuacje, gdy odbywa się ono w karetce pogotowia lub domu chorego.
>> Przewlekły stres – jak się objawia, jak sobie z nim radzić?
Elektrokardiogram – jak się przygotować?
Do badania EKG nie należy się specjalnie przygotowywać, jednakże należy pamiętać o kilku ważnych sprawach.
- W dniu badania nie należy pić kawy, alkoholu, ani palić papierosów. Może to wpływać na czynność serca i zaburzyć wyniki badań.
- Nie wolno wykonywać EKG tuż po uprawianiu ćwiczeń fizycznych. Powinno być ono przeprowadzone w spoczynku.
- Ubierając się na badania, warto wziąć pod uwagę, że elektrody umieszczone są zarówno na klatce piersiowej, jak i kończynach. W związku z tym wygodnym rozwiązaniem będzie założenie łatwo rozpinanej koszuli.
- Podczas badania nie wolno mieć na sobie żadnej biżuterii.
>> Sen, stres i poprawa nastroju
Jak przebiega badanie?
Badanie EKG trwa kilka minut i jest całkowicie bezbolesne. Na powierzchni ciała umieszczone zostają elektrody, które pozwalają ocenić pracę naszego serca, a także ewentualne jego zaburzenia.
Na standardowe EKG składa się 12 elektrod, co stanowi układ rejestrujący. Elektrody te znajdują się w określonych miejscach:
- jedna nad kostką (w budowie przypomina klamerkę z blaszką),
- dwie nad nadgarstkami (również w formie klamerki),
- sześć na klatce piersiowej (mają formę przyssawek).
Aby przepływ impulsów między elektrodami był możliwy, skórę należy uprzednio posmarować specjalnym żelem przewodzącym.
Elektrokardiogram – interpretacja wyniku
Analiza zapisu EKG dokonywana jest przez lekarza specjalistę – kardiologa. Ze względu na dużą trudność w interpretacji, tylko on uprawniony jest do postawienia diagnozy. Czasami zapis wymaga konsultacji więcej niż jednego lekarza.
Krzywa EKG, która wyświetla się na ekranie monitora i na papierze, przedstawiona jest w postaci odcinków, załamków, zespołów i odstępów. Na pełen cykl serca składa się jeden zapis, rozpoczynający się od załamka P do załamka T. Wielkość, czas pojawienia się i długość tych punktów kluczowych rozpoczyna się od napłynięcia krwi do przedsionków serca, a kończy w momencie wypompowywania krwi z serca. Każde wychylenie na linii izoelektrycznej (zarówno w górę, jak i w dół) jest cenną informacją dla kardiologa.
Na podstawie wyników EKG lekarz może stwierdzić wiele chorób, w tym przerost mięśnia sercowego, zaburzenia przewodzenia, niedokrwienie serca, a nawet zawał. Analiza elektrokardiogramu jest również pomocna w diagnostyce innych schorzeń, w tym rozedmy płuc, a także zapalenia osierdzia.
>> Kołatanie serca (palpitacje) – objaw stresu czy poważnej choroby? Jak się uspokoić?
Elektrokardiogram – jak się zachować po badaniu?
Ponieważ badanie EKG jest w pełni bezinwazyjne, po jego przeprowadzeniu można w pełni wrócić do wykonanych uprzednio czynności.
Elektrokardiogram – możliwe powikłania
Elektrokardiogram jest w pełni bezpieczny dla zdrowia i nie powoduje żadnych powikłań/skutków ubocznych. Żel, który wykorzystuje się do przytwierdzenia elektrod, nie powoduje podrażnień skóry ani reakcji alergicznych.
Elektrokardiogram – czy można wykonywać u kobiet w ciąży?
Badanie EKG jest w pełni bezpieczne u kobiet w ciąży. Nie istnieją żadne przeciwwskazania do jego wykonywania.
Elektrokardiogram – czy można wykonywać u dzieci?
Elektrokardiogram wykonuje się u dzieci, w tym u niemowlaków, a nawet noworodków. Jedyną różnicę stanowi czas jego wykonywania – znacznie krótszy niż u osób dorosłych, a także rozmiar elektrod (powinny być one pediatryczne).
Ze względu na małą powierzchnię ciała, elektrod rejestrujących wykorzystuje się u dzieci o połowę mniej – czyli 6. Jedyną trudnością w przeprowadzeniu badania może być utrzymanie dziecka w bezruchu.
Elektrokardiogram – cena
Badanie EKG jest finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ). Jest ono wykonywane wyłącznie z zalecenia lekarza. W przypadku braku ubezpieczenia koszt wykonania elektrokardiogramu oscyluje w zakresie od 50 do 100 zł. Dodatkowo płaci się za opis (około 50 zł).
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
