Zmiany nowotworowe mają różnorodny charakter i jednocześnie dotykają bardzo dużą część populacji. Mogą występować w postaci łagodnej lub tzw. złośliwej (potocznie – rak). Początkowo wszystkie zmiany mają charakter łagodny, dlatego tak kluczowe jest jak najwcześniejsze rozpoznanie choroby. Im bardziej zaawansowane schorzenie, tym trudniejsze i mniej skuteczne jest leczenie.
Diagnostyka nowotworowa zawiera w sobie szereg różnych badań – od klasyczny badań morfologicznych, poprzez diagnostykę obrazową, po badania histopatologiczne, nazywane potocznie biopsją.
Diagnostyka nowotworów - na czym polega? Możliwe metody
Diagnostyka nowotworów to bardzo szeroki temat, który obejmuje różne badania – zarówno laboratoryjne, jak i obrazowe. Warto jednak nieco bliżej go poznać, gdyż wczesne wykrycie raka daje duże szanse na powodzenie w leczeniu.
- Niestety najczęściej nowotwór rozwija się przez wiele lat bezobjawowo, a rozpoznawany jest dopiero w momencie, gdy występują pierwsze symptomy. Zwykle komórki nowotworowe są już wtedy w zaawansowanym stadium, co diametralnie obniża szanse na efektywne leczenie.
- Diagnostyka nowotworowa jest wykorzystywana nie tylko w celu rozpoznawania zmian nowotworowych, ale również służy do prognozowania rokowań i monitorowania leczenia. Niektóre z badań zalecane są do wykonania np. przed pojęciem operacji usunięcia zmian nowotworowych.
>> Rak płuc. Obalamy mity i potwierdzamy fakty
Immunohistochemia w diagnostyce nowotworów – na czym polega?
Immunohistochemia w diagnostyce nowotworów jest jedną z bardziej nowoczesnych metod diagnostycznych. Polega ona na wykrywaniu zmian nowotworowych w skrawkach mikroskopowych. Badanie przeprowadza się z wykorzystaniem przeciwciał, które są skierowane przeciwko substancji antygenowej. Takie badanie dostarcza bardziej konkretnych wskazówek odnośnie do konkretnego typu nowotworu i pomaga zawęzić obszar diagnostyczny.
Diagnostyka molekularna nowotworów – co to jest?
Diagnostyka molekularna nowotworów również należy do bardziej innowacyjnych i zaawansowanych metod badawczych. W tym przypadku możliwe jest przeanalizowanie komórek rakowych pod kątem mutacji na poziomie samej cząsteczki DNA.
Diagnostyka molekularna nowotworów jest bardzo precyzyjnym obszarem diagnostycznym. Próbka do badań pochodzi z krwi, śliny lub biopsji, polegającej na pobraniu fragmentu tkanki, objętej zmianą chorobową.
Diagnostyka nowotworów – kiedy jest zalecana? Wskazania
Diagnostyka nowotworów zalecana jest zawsze wtedy, gdy występują objawy, sugerujące możliwą obecność zmian rakowych. Objawy są rożnorodne i zależą od tego, w którym miejscu potencjalnie rozwija się nowotwór.
Ogólnym wskazaniem do regularnej diagnostyki nowotworowej jest historia rodzinna choroby – obciążenie genetyczne w przypadku nowotworów ma ogromne znaczenie. Dlatego też wszystkie osoby, w których rodzinie zdarzały się przypadki występowania raka (szczególnie w bliskiej linii), powinny dbać o profilaktykę i regularnie się badać. Konkretne badania i ich częstotliwość zależy od rodzaju nowotworu i jego miejsca występowania.
>> Rak jajnika – jakie daje objawy, jak można go wykryć?
Nowotwory przewodu pokarmowego – diagnostyka
W przypadku podejrzenia nowotworu przewodu pokarmowego zaleca się m.in. ogólną morfologię krwi, a także USG jamy brzusznej. Wyniki tych badań wstępnych predysponują do dalszej diagnostyki pogłębiającej.
Wówczas wykonuje się m.in. badanie EUS (ultrasonografia endoskopowa) czy biopsję. Pewnym wskaźnikiem w zakresie raka przewodu pokarmowego może być niedokrwistość z niedoboru żelaza, jednak zwykle widoczna jest ona w zaawansowanym stadium nowotworu.
Nowotwór kręgosłupa – diagnostyka
W przypadku podejrzenia nowotworu kręgosłupa zwykle jako pierwsze badania zaleca się RTG (oprócz badań laboratoryjnych). W zależności od wywiadu i zgłaszanych przez pacjenta objawów lekarz może zalecić badanie rezonansem magnetycznym oraz biopsję (po badaniach wstępnych).
>> Nowotwory kobiece – rodzaje, kalendarz badań. Profilaktyka raka piersi, jajnika, szyjki macicy
Nowotwory kości – diagnostyka
W przypadku podejrzenia nowotworu kości lekarz zaleca badania krwi, takie jak morfologia, oznaczenie białek ostrej fazy czy oznaczenie poziomu LDH. Oprócz tego wskazana jest diagnostyka obrazowa, w postaci USG lub RTG kości. Diagnostyka w kierunku raka kości można wiązać się również z koniecznością wykonania badania PET, scyntygrafii lub biopsji.
Profilaktyka raka – które badania wykonać?
W przypadku nowotworu ciężko wskazać konkretne badania, które pomogłyby zdiagnozować wczesne zmiany chorobowe. Wynika to przede wszystkim z różnorodności schorzenia, które może rozwijać się niemal we wszystkich strukturach organizmu ludzkiego i tym samym powodować nieco inne objawy i przejawiać się aktywnością różnorodnych substancji.
Dlatego też jako profilaktykę zaleca się przede wszystkim regularne badania moczu i krwi, których wyniki muszą być konsultowane z lekarzem. Na ich podstawie specjalista może wskazać konieczność wykonania innych badań, jeśli zajdzie taka potrzeba.
W przypadku raka piersi lub szyjki macicy zaleca się kobietom regularne badania u ginekologa.
Diagnostyka nowotworów – jak się przygotować do badań?
Do badań diagnostycznych w kierunku nowotworu należy przygotować się zgodnie zaleceniami, dotyczącymi konkretnego badania. W przypadku badań laboratoryjnych zawsze warto być na czczo. Przed każdym badaniem warto wcześniej dopytać się o konkretne wskazania.
Diagnostyka nowotworów – ile trzeba czekać na wyniki?
Na wyniki badań w kierunku zmian nowotworowych czeka się ok. 2–30 dni, w zależności od badania. W przypadku badań obrazowych, wyniki otrzymuje się od razu. Podstawowe badania laboratoryjne, takie jak morfologia, badanie moczu czy oznaczenie poszczególnych substancji, dostępne są najczęściej w okresie 1–10 dni od wykonania badania, w zależności od placówki.
Nieco dłużej czeka się na wyniki z takich badań jak biopsja. W tym przypadku czas oczekiwania wynosi średnio od 2 do 4 tygodni.
Diagnostyka nowotworów – postępowanie po badaniu
Postępowanie po badaniu również zależy od jego formy. Po klasycznych badaniach obrazowych lub laboratoryjnych można wrócić do swoich codziennych obowiązków. Z kolei przeprowadzenie takiego badania jak biopsja najczęściej wiąże się z zaleceniem odpoczynku, a w zależności od miejsca pobrania materiału może także pojawić się konieczność pozostania pod obserwacją medyczną na 24 godziny.
Diagnostyka nowotworów w ciąży – jak wygląda?
Diagnostyka nowotworów w ciąży polega na wybraniu w pierwszej kolejności metod nieinwazyjnych. Jeśli są one niejednoznaczne lub lekarz stwierdza konieczność wykonania badań inwazyjnych, w szczególnych przypadkach są one wykonywane.
Diagnostyka nowotworów u dzieci – jak przebiega?
Diagnostyka nowotworów u dzieci jest taka sama, jak u osób dorosłych.
Diagnostyka nowotworów – cena
Cena badań w kierunku zmian nowotworowych zależy od konkretnej metody diagnostycznej. Niektóre badania, takie jak morfologia czy oznaczenie poszczególnych substancji, waha się w granicach od 10 do 200 zł, w zależności od badania. Są jednak takie metody diagnostyczne, których koszt sięga kilku tysięcy złotych. Większość badań można wykonać w ramach NFZ.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
>> Profilaktyka - pakiety badań profilaktycznych
