Tatarak zwyczajny (Acorus calamus) jest polimorficznym gatunkiem byliny, należącym do rodziny tatarakowatych. Od lat wykorzystywany jest jako roślina ozdobna, jadalna, kosmetyczna i prozdrowotna. Surowcem lekarskim jest w tym przypadku czysty olejek tatarakowy i kłącze regulujące pracę układu pokarmowego i pobudzające trawienie. Roślina stosowana jest również uspokajająco. Wyciąg z kłącza tataraku wykazuje silne działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie. Z tego względu przeciwdziała on wzdęciom i zwiększa wydzielaną żółć. Poznaj właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie tataraku.
Tatarak – właściwości lecznicze, działanie i zastosowanie. Olejek tatarkowy

Tatarak – jakie ma właściwości?
Pierwsze wzmianki o stosowaniu tataraku w formie leczniczej pochodzą z Indii. W tamtejszym obszarze wykorzystywany był w tzw. medycynie ajurwedyjskiej. Jakie substancje odpowiadają za właściwości lecznicze tataraku?
- olejek eteryczny,
- garbniki,
- cholina,
- akoryna,
- skrobia,
- witamina C i kwasy organiczne,
- sole mineralne,
- kwasy tłuszczowe i cukry.
Ze względu na wysoką zawartość substancji goryczkowych kłącze tataraku pobudza wydzielanie soku trawiennego i żółci. Roślinę wyróżnia działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie, przez co stosowana jest ona na szereg schorzeń układu pokarmowego. Tatarak zwyczajny stosowany jest nie tylko na dolegliwości fizyczne. Kłącza rośliny znane są z pozytywnego wpływu na stan emocjonalny i kondycję psychiczną. Acorus calamus wykazuje również właściwości:
- moczopędne,
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- krwiotwórcze,
- napotne.
Tatarak – działanie i wskazania do stosowania
Na co pomaga tatarak zwyczajny? Roślina zalecana jest przede wszystkim na dolegliwości układu pokarmowego. Tatarak reguluje pracę jelit i żołądka, pobudza trawienie i działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego. Przywraca on również prawidłowe ruchy perystaltyczne, przeciwdziałając wzdęciom i zaleganiu pokarmu. Tatarak zwiększa wydzielanie mukopolisacharydów, powlekających błonę śluzową żołądka warstwą ochronną.
Wskazaniem do stosowania tataraku zwyczajnego jest podwyższony poziom cholesterolu, kamica nerkowa, pasożyty i stany zapalne pęcherza. Żucie kłączy rośliny może również pomóc osobom palącym w pozbyciu się nałogu.
Tatarak w kosmetyce
Tatarak zwyczajny znajduje szerokie zastosowanie w kosmetyce. Wyciągi z kłącza są częstym składnikiem kosmetyków do pielęgnacji włosów i skóry głowy. Związki aktywne rośliny nadają włosom pożądaną miękkość i puszystość. Olejek tatarakowy nakładany na skórę wykazuje przeciwgrzybicze i antybakteryjne właściwości. Z tego względu preparat zalecany jest szczególnie w przypadku cery trądzikowej.
Tatarak – dawkowanie
Tatarak stosowany jest najczęściej wewnętrznie w formie naparu do samodzielnego przygotowania. Jego właściwości lecznicze wykorzystywane są również z:
- nalewki na tataraku,
- herbaty,
- odwaru.
Napar z kłącza tataraku przygotowywany jest z 0,5 łyżeczki rozdrobnionych kłączy zalanych wrzątkiem (ok. 250 ml). Całość należy zaparzać przez 1 godzinę, odcedzić, a następnie spożywać 2-3 razy dziennie w ilości 1/4-1/3 szklanki. Napar stosowany przed posiłkiem ułatwi trawienie i zadziała uspokajająco.
W kosmetyce i ziołolecznictwie stosowany jest również olejek tatarakowy o słodkim, ziemisto-korzennym aromacie. Preparat można stosować w formie kąpieli, masażu, płukanki bądź inhalacji. Olejek stanowi również częsty dodatek do kremów i szamponów.
Preparaty zawierające tatarak
W aptekach i sklepach ze zdrową żywnością dostępne są liczne preparaty z tatarakiem zwyczajnym. Roślina jest częstym składnikiem płynów na stany zapalne jamy ustnej i dziąseł. Tatarak zwyczajny można znaleźć również w preparatach drogeryjnych. Związki aktywne rośliny wzbogacają skład odżywek, szamponów, balsamów pielęgnacyjnych i masek intensywnie regenerujących.
Szczególnie popularną formą są jednak wysuszone i rozdrobnione kłącza tataraku do samodzielnego zaparzania.
>> Produkty zawierające tatarak
Tatarak w ciąży
Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną tatarak nie powinien być stosowany w trakcie ciąży. Powodem tego jest genotoksyczność i ryzyko zaburzonego rozwoju płodu. W dawnych czasach tatarak stosowany był jako środek poronny. Roślina nie powinna być również stosowana przez matki karmiące piersią.
Tatarak – przeciwwskazania do stosowania
Przeciwwskazaniem do stosowania tataraku jest nadwrażliwość na zawarty w nim olejek eteryczny. Po roślinę nie powinny sięgać osoby uczulone ze względu na ryzyko reakcji alergicznej. Preparatów z tatarakiem nie należy stosować w ciąży i w okresie laktacji.
Tatarak – możliwe skutki uboczne
Tatarak stosowany zgodnie z zaleceniami nie powinien wiązać się z działaniami niepożądanymi. Nadmierne używanie rośliny może jednak wywołać skutki uboczne. Są to nudności i niewielki ból brzucha. Zwiększone spożywanie preparatów z tatarakiem może również odwadniać organizm ze względu na moczopędne właściwości zioła.
>> Preparaty usuwające nadmiar wody z organizmu
Tatarak – interakcje z lekami i preparatami
Tataraku nie należy stosować z antybiotykami i lekami przeciwgrzybiczymi ze względu na synergiczną interakcję rośliny z danymi preparatami. Zioło zmniejsza lekooporność grzybów i bakterii, co oddziałuje na skuteczność podawanych środków. Tataraku zwyczajnego należy również unikać w przypadku jednoczesnego stosowania leków uspokajających. Powodem tego jest nadmierna senność utrudniająca prawidłowe funkcjonowanie w ciągu dnia.
Tatarak w Encyklopedii ziół i roślin – podsumowanie
- Wykazuje właściwości moczopędne, przeciwzapalne, przeciwbólowe, krwiotwórcze oraz napotne.
- Reguluje pracę jelit i żołądka, pobudza trawienie, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego i przywraca prawidłową perystaltykę.
- Jest częstym składnikiem kosmetyków do pielęgnacji włosów i skóry głowy.
- Może być stosowany na podwyższony poziom cholesterolu, kamicę nerkową, pasożyty i stany zapalne pęcherza.
- Stosowany jest w formie naparu, herbaty, nalewki i odwaru. Napar przygotowywany jest z 0,5 łyżeczki rozdrobnionych kłączy zalanych wrzątkiem.