Wątroba spełnia niezwykle istotne funkcje w organizmie – odpowiadaj za regulację gospodarki glukozowej oraz bierze udział w przemianach metabolicznych substancji. Jej schorzenia prowadzą do poważnych upośledzeń i często uniemożliwiają funkcjonowanie. Najczęstsze choroby wątroby to m.in. rak, marskość lub wirusowe zapalenie wątroby typu A, B lub C.
Diagnostyka wątroby – jakie badania? Metody, wskazania, przygotowanie
Wątroba – jakie są najczęstsze choroby?
Wątroba jest bardzo ważnym organem, który bierze udział w wielu procesach metabolicznych.
- Jest odpowiedzialna za wytwarzania żółci, niezbędnej do trawienia tłuszczy.
- Oprócz tego zarządza gospodarką cukrową – magazynuje glukozę oraz odpowiada za uwalnianie jej zasobów na potrzeby energetyczne organizmu.
- Organ ten stanowi także miejsce syntezy wielu kluczowych aminokwasów, takich jak np. tauryna i odpowiada za metabolizm amoniaku.
- Być może mniej znaną funkcją wątroby jest jej działanie odpornościowe – w wątrobie znajdują się fagocyty, które pochłaniają cząsteczki patogenów o różnej średnicy. Dzięki temu w pewien sposób wątroba wspiera także funkcje immunologiczne organizmu.
- Jedną z jej ważniejszych funkcji jest również magazynowanie składników odżywczych, takich jak białka czy witaminy.
Biorąc pod uwagę wszystkie główne funkcje wątroby, zaburzenia w jej funkcjonowaniu jednocześnie wpływają na pracę całego organizmu. Dlatego też ważna jest wczesna diagnostyka chorób wątroby, co daje największe szanse na efektywne leczenie.
Diagnostyka wątroby – na czym polega? Metody
Badania diagnostyczne wątroby zależą od przesłanek medycznych i konkretnego kierunku diagnostycznego. Jednym z podstawowych badań są tzw. próby wątrobowe oraz badanie USG, które pozwala na wstępną ocenę kondycji narządu.
Dalsze badania, składające się na tzw. diagnostykę pogłębiającą, są zalecane w zależności od wstępnego kierunku rozpoznania chorób. Np. przy podejrzeniu zmian nowotworowych, lekarz prawdopodobnie zaleci biopsję, czyli pobranie fragmentu tkanki do badań.
>> Ból wątroby – czy wątroba boli? Objawy chorób wątroby
Próby wątrobowe
Próby wątrobowe to inaczej tzw. testy czynnościowe wątroby. Badanie to polega na ocenie aktywności enzymów obecnych w wątrobie, a także wszelkich substancji, które są przez nią wytwarzane lub metabolizowane. Dzięki temu możliwa jest ocena tego, czy wątroba prawidłowo (i w jakim stopniu) spełnia swoje funkcje.
Podczas badania najczęściej uwzględnia się aktywność takich substancji, jak:
- aminotransferaza asparaginianowa (AspAT, GOT),
- aminotransferaza alaninowa (AlAT, GPT),
- bilirubina.
Próby wątrobowe to jedno z podstawowych badań w diagnostyce schorzeń tego narządu. Wykonuje się je również w przypadku zatruć lub tzw. stanów ostrych. Ten rodzaj diagnostyki wskazany jest także u osób zmagających się z uzależnieniem od alkoholu.
>> Dieta wątrobowa – co jeść w chorobach wątroby?
USG wątroby
USG wątroby wykonuje się w ramach USG całej jamy brzusznej – ze względu na położenie narządu. W związku z tym podczas badania specjalista może ocenić także stan sąsiadujących narządów. Badanie ultrasonograficzne pozwala na obserwację struktur i zachowania narządu w momencie diagnostyki. Jest to jedno z najczęściej zalecanych badań pod kątem schorzeń wątroby, które pozwala określić dalsze kierunki diagnostyczne.
USG wątroby zaleca się, gdy występują takie objawy, jak:
- bóle brzucha,
- zaburzenia rytmu wypróżniania - biegunki lub zaparcia,
- żółtaczka,
- krew w stolcu,
- problemy z mikcją,
- guz wyczuwalny w obrębie powłok jamy brzusznej.
Oprócz tego USG wątroby zalecane jest jako wstęp do diagnozy nowotworowej tego narządu. Wykorzystuje się je również jako narzędzie kontrolne, do monitorowania zmian rakowych, np. pod kątem przerzutów.
Biopsja wątroby
Biopsja wątroby to badanie inwazyjne, stosowane w diagnostyce nowotworowej. Należy do tzw. badań pogłębiających, na które lekarz kieruje po uzyskaniu niepokojących wyników z badań przesiewowych lub na skutek zgłaszanych objawów przez pacjenta (np. pomimo tego, że markery badań przesiewowych wyszły prawidłowo).
>> Tabletki na wątrobę, kaspułki, herbatki na wątrobę
Biopsja wątroby polega na wycięciu fragmentu tkanki i przekazaniu go do dalszej analizy laboratoryjnej. Badanie wykonywane jest w pozycji leżącej w znieczuleniu miejscowym. Dzięki temu przebieg badania jest bezbolesny.
Specjalista wprowadza igłę pod skórę, pobierając fragment tkanki wątrobowej.
Po biopsji wątroby mogą wystąpić powikłania w postaci:
- bólu brzucha lub barku,
- małego krwiaka.
Do poważniejszych powikłań zalicza się ryzyko sepsy, silnego krwawienia czy wystąpienie ropnia. Powikłania uwidaczniają się dość szybko, zwykle do 2 godzin od zabiegu.
Marskość wątroby – jak wygląda diagnostyka?
Marskość wątroby to inaczej stan, w którym dochodzi do włóknienia tego narządu, co powoduje stopniowe i coraz bardziej odczuwalne upośledzenie funkcjonowania tego organu. Marskość wątroby często jest jednym z ostatnich i bardziej zaawansowanych stadiów chorób przewlekłych. Jedną z jej głównych przyczyn jest alkoholizm.
Diagnostyka marskości wątroby wiąże się z koniecznością wykonania wskazanych przez lekarza badań diagnostycznych, a także badania USG. Specjalista może zalecić również endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego. Ostatecznym potwierdzeniem jest biopsja wątroby.
Zapalenie wątroby – diagnostyka
Wirusowe zapalenie wątroby to także jedno z częstszych schorzeń tego narządu. W diagnostyce wykorzystuje się m.in. próby wątrobowe.
Diagnostyka wątroby – kiedy jest zalecana? Wskazania
Diagnostyka wątroby zalecana jest w przypadku podejrzenie jej schorzeń oraz objawów wskazujących na choroby narządu. Wskazana jest również u osób z chorobą alkoholową.
>> Choroby alkoholowe wątroby – rodzaje, profilaktyka i leczenie
Diagnostyka wątroby – jak się przygotować do badań?
Większość badań nie wymaga wcześniejszego przygotowania, choć najlepiej na większość z nich udać się na czczo. Wskazania do co konkretnego badania powinny zostać udzielone podczas zapisywania się do laboratorium.
Diagnostyka wątroby – ile trzeba czekać na wyniki?
Czas oczekiwania na wyniki również zależy od konkretnej diagnostyki, zwykle trwa to ok. 2–14. dni.
Diagnostyka wątroby – postępowanie po badaniu
Po większości badań można wrócić do codziennych obowiązków z wyjątkiem biopsji, po której zalecane jest leżenie przez kilka godzin.
Diagnostyka wątroby w ciąży – jak wygląda?
Badaniem zalecanym w czasie ciąży są próby wątrobowe, pozwalające ocenić pracę narządu i zredukować ewentualne ryzyko powikłań, spowodowanych zaburzeniami wątroby.
Diagnostyka wątroby u dzieci – jak przebiega?
Diagnostyka wątroby u dzieci wygląda tak samo, jak u osób dorosłych.
Diagnostyka wątroby – cena
Cena diagnostyki wątroby zależy od konkretnego badania. Przy czym trzeba mieć na uwadze fakt, że im bardziej zaawansowane badanie, tym wyższa jego cena. Niektóre placówki mają w swojej ofercie również pakiet badań pod kątem konkretnych narządów lub schorzeń.
