Kiedy należy intensyfikować samokontrolę?

Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wskazują, iż osoby intensywnie leczone insuliną powinny wielokrotnie, co najmniej cztery razy dziennie, wykonywać badanie poziomu cukru we krwi. Kluczowe są pomiary na czczo i przed snem. Dla wielu pacjentów cztery pomiary na dobę to zdecydowanie za mało: na przykład osoby, które korzystają z pompy insulinowej (zdecydowana większość dzieci i młodzieży), kontrolują cukier 8–12 razy na dobę. Oprócz pomiarów na czczo i przed snem diabetycy są zobowiązani sprawdzać glikemię zawsze wtedy, gdy czują się źle, albo gdy rozpoznają u siebie objawy niedocukrzenia.

Ile razy dziennie należy mierzyć cukier?

Częstotliwość pomiarów to w dużym stopniu kwestia indywidualna. Są pacjenci, którzy potrzebują bardzo częstych pomiarów, bo dają im one poczucie panowania nad chorobą. Są też tacy, którym w psychicznym komforcie pomaga rzadsza samokontrola (wtedy nie czują się osaczeni cukrzycą). Bo choć cukier mierzymy głównie po to, by sprawdzić, co fizycznie dzieje się z naszym organizmem, to pomiary mają także pewne znaczenie psychologiczne. Dla jednych są symbolem dobrego kontrolowania cukrzycy, dla innych symbolem ograniczeń, jakie choroba wnosi w ich życie.

Czytaj także: Normy glikemii - indywidualne podejście

Warto pamiętać o tym, że jakość samokontroli nie zależy od liczby pomiarów w ciągu doby. Prawidłowe wyrównanie cukrzycy można osiągnąć, mierząc poziom cukru we krwi z różną częstotliwością, choć oczywiście – nie można z pomiarów zrezygnować zupełnie.

W niektórych sytuacjach konieczne staje się zintensyfikowanie samokontroli. Do takich stanów i sytuacji należy niewątpliwie: pogorszenie wyników badań, współwystępowanie z cukrzycą dodatkowych chorób oraz wystąpienie infekcji, a także ciąża i poprzedzający ją okres przygotowania do niej.

Przygotowanie do ciąży i okres ciąży

Diabetyczki, które planują zajść w ciążę, powinny obniżyć odsetek hemoglobiny glikowanej poniżej 6,0% w okresie ok. 6 miesięcy przed ciążą oraz utrzymywać ten wynik w ciąży. Wartość HbA1C na poziomie 6,0% jest mocno wyśrubowana i aby ten cel zrealizować, trzeba bardzo skrupulatnie i często kontrolować cukry, nie dopuszczając nawet do nieznacznych hiperglikemii. Dobra wiadomość jest taka, że chęć zostania rodzicem bardzo często niesie ze sobą ogromną mobilizację, dzięki której osiągnięcie odsetka HbA1C bliskiego osobom zdrowym staje się możliwe.

Dodatkowa choroba

Każda dodatkowa choroba wymaga od diabetyka wzmożonej samokontroli. Niektóre problemy zdrowotne, jak chociażby infekcje przebiegające z gorączką czy stany zapalne w organizmie, prowadzą do hiperglikemii; inne – jak np. zatrucie pokarmowe przebiegające z biegunką czy wymiotami – mogą skutkować hipoglikemią. Bardzo często dodatkowa choroba sama w sobie powoduje wzrost zapotrzebowania na insulinę, ale też zaburza rytm posiłków, skutkuje problemami z apetytem, ogranicza aktywność fizyczną, a to wszystko ma bezpośrednie przełożenie na glikemie. Jednocześnie hiperglikemia np. przy grypie utrudnia jej leczenie. Dlatego tak ważne jest, by w okresach, kiedy organizm jest dodatkowo obciążony, zintensyfikować samokontrolę i nie narażać się na nadmierne wahania poziomów cukru.

Pogorszenie wyników badań

Retinopatia prosta w badaniu okulistycznym, albuminy w moczy świadczące o pogorszeniu pracy nerek, wzrost ciśnienia tętniczego, nadmierny przyrost masy ciała – to sygnały świadczące o tym, że cukrzyca nie jest leczona dostatecznie. Dla wielu osób pogorszenie wyników badań stanowi mobilizację do bardziej intensywnego leczenia. I na pewno warto w takim momencie podejmować starania o lepsze wyrównanie cukrzycy, tym bardziej że powikłania w pierwszej fazie, czyli jeszcze niezbyt zaawansowane, są odwracalne.