Co to jest normoglikemia? „Dobry” cukier, czyli jaki?

Normoglikemia to prawidłowy poziom cukru we krwi. W zależności od metody badania, określają ją inne wartości:

• Jeśli wykonujemy badanie glukozy na czczo, wynik powinien mieścić się w zakresie 70-99 mg/dl.
• Kiedy wykonujemy tzw. krzywą  cukrowa, czyli  test obciążenia glukozą, wówczas cukier na czczo powinien mieścić się w przedziale 70-99 mg/dl; natomiast w 120. minucie po wypiciu roztworu 75 g glukozy – wynik powinien być niższy niż 140 mg/dl.
• Jeśli krzywa cukrowa jest przeprowadzana w trakcie ciąży, wówczas stężenie glukozy na czczo powinno mieścić się w przedziale 70- 92 mg/dl; po 60. minutach od wypicia glukozy powinno być niższe niż 180 mg/dl; po 120 minutach niższe niż 153 mg/dl.

Kiedy osoba nie chorująca na cukrzycę wykonuje w laboratorium badanie glukozy i jej wynik spełnia w/w kryteria, oznacza to, że ma normoglikemię, czyli że gospodarka węglowodanowa w jej organizmie jest prawidłowa.

Cukrzyca polega na tym, że normoglikemia ustępuje miejsca hiperglikemii – pacjent ma podwyższony poziom cukru we krwi i musi stosować odpowiednie leczenie, aby cukier obniżać, czyli de facto, aby wrócić do stanu normoglikemii. Nie zawsze jest to łatwe, leczeniu cukrzycy towarzyszą bowiem wahania glikemii, których zdrowi ludzie nie doświadczają  - hipoglikemie i hiperglikemie. Jednocześnie określenie, co jest normą dla pacjenta z cukrzycą nie jest jednoznaczne, a mówiąc bardziej precyzyjnie – normy te są indywidualnie dostosowywane do diabetyka. Wątpliwości wzbudza przede wszystkim wartość, przy której w przypadku osób z cukrzycą mówimy o hiperglikemii.

 >> Cukrzyca ciążowa - przyczyny, objawy, diagnoza. Normy glikemii

Przy jakim cukrze mówimy o hiperglikemii?

Normoglikemia przy cukrzycy to „stan pomiędzy” hipoglikemią a hiperglikemią. Jeśli chodzi o niedocukrzenie, to nie ma wątpliwości, że jest to poziom cukru poniżej 70 mg/dl. Natomiast na pytanie o hiperglikemię jedni pacjenci wskażą wartość powyżej 160 mg/dl; inni powyżej 180 lub nawet 200 mg/dl. Z kolei dla kobiety z cukrzycą ciążową hiperglikemią jest cukier powyżej 140 mg/dl.  

Kto ma rację? Nie ma tu jednoznacznej odpowiedzi, bo hiperglikemia przy cukrzycy jest określana indywidualnie, w zależności od wieku pacjenta, typu cukrzycy i możliwości leczenia.

>> Glukometry, paski do glukometrów, lancety i nakłuwacze

>> Glukoza, słodziki, suplementy na poziom cukru 

Najbardziej restrykcyjne są normy dla kobiet z cukrzycą ciążową. W tym przypadku zaleca się, aby pacjentka starała się utrzymywać takie wartości glikemii, jakie występują u osób bez cukrzycy. Wg wytycznych PTD, u ciężarnych glikemia po dwóch godzinach od posiłku nie powinna przekraczać 140 mg/dl.

Ciąża przy cukrzycy to okres ogromnej mobilizacji w walce o normoglikemię.

PTD nie określa natomiast takiej normy dla pozostałych grup diabetyków. Mówiąc o celach wyrównania metabolicznego, wskazuje na poziom hemoglobiny glikowanej, a nie na wartości graniczne dla hiperglikemii. Przy czym dopuszczalny odsetek HbA1c jest różny dla różnych pacjentów:

HbA1c mniejszy lub równy 6,5%:

• w odniesieniu do osób z cukrzycą typu 1, gdy dążenie do celu nie jest związane ze zwiększonym ryzykiem hipoglikemii i pogorszeniem jakości życia
• w przypadku krótkotrwałej cukrzycy typu 2;
• u dzieci i młodzieży, niezależnie od typu choroby.

HbA1c mniejszy lub równy 8,0%:

• w przypadku chorych w zaawansowanym wieku z wieloletnią cukrzycą i istotnymi powikłaniami o charakterze makroangiopatii (przebyty zawał serca i/lub udar mózgu) i/lub licznymi chorobami towarzyszącymi;

HbA1c poniżej 6,5%:

• u kobiet z cukrzycą przedciążową planujących ciążę,

HbA1c poniżej 6,0 %

• w II i III trymestrze ciąży, jeżeli nie wiąże się z większą częstością hipoglikemii.

Różne wartości HbA1c dla różnych grup pacjentów oznaczają, że dopuszczany jest też różny zakres dla normoglikemii.

Różni pacjenci = różne cele

Dlaczego cele leczenia cukrzycy nie dla wszystkich są takie same? Wiąże się to z bezpieczeństwem leczenia. Z jednej strony terapia powinna być bezpieczna w tym zakresie, że powinna chronić pacjenta przed późnymi powikłaniami cukrzycy; z drugiej – powinna być bezpieczna na co dzień, czyli nie może wiązać się z dużym ryzykiem niedocukrzeń.

Dążenie do jak najlepszego wyrównania cukrzycy, do normoglikemii, jaka występuje u ludzi zdrowych, zawsze wiąże się z dużym ryzykiem niedocukrzeń.

Dlatego u małych dzieci z cukrzycą dopuszcza się nieco wyższe glikemie, i np. przy wartości 180 mg/dl nie podaje się korekty, bo w tej grupie większym niebezpieczeństwem jest hipoglikemia.

Podobnie u seniorów, którzy mają problemy z wyczuwaniem spadków glikemii dopuszcza się, aby celem były glikemie nieco wyższe. Takie, które np. dla kobiet w ciąży byłyby wysoką hiperglikemią. Ale znowu, jeśli oczekiwana długość życia pacjenta jest krótsza niż czas, w jakim rozwijają się powikłania, to nie ma sensu wymagać od seniorów „wyśrubowanych” wartości glikemii. Wiekszym ryzykiem jest dla nich niedocukrzenie niż powikłania.

Podsumowanie

• Celem leczenia cukrzycy jest normoglikemia, czyli wartości cukru, jakie mają ludzie nie chorujący na cukrzycę;
• Utrzymywanie normoglikemii przy cukrzycy nie zawsze jest możliwe – w efekcie jej leczenia pacjenci doświadczają zarówno hipoglikemii, jak i hiperglikemii;
• Wartości docelowe glikemii powinny być ustalane indywidualnie. Są grupy pacjentów (małe dzieci, seniorzy, osoby z nieświadomością niedocukrzeń) u których dopuszcza się nieco wyższe wartości glikemii.