Pletyzmografia – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować

Na czym polega pletyzmografia?

Badanie pletyzmograficzne ma dwa zupełnie różne cele. Pierwszym jest badanie czynności płuc, które pozwala na ocenę całkowitej ilości powietrza zawartej w płucach. Drugim natomiast monitorowanie zmian upośledzających przepływ w naczyniach kończyn, przede wszystkim dolnych. Pletyzmografię można ponadto wykorzystać do określenia wydolności mięśni wspomagających przepływ krwi w nogach. Badanie to umożliwia zatem dokładną ocenę miejsc dotkniętych chorobami oraz precyzyjne określenie ich objawów i fizjologicznych zmian.

Wskazania do wykonania pletyzmografii

Pletyzmografia klatki piersiowej

Pletyzmografia to badanie znajdujące zastosowanie w diagnostyce w pulmonologii. Pozwala ocenić objętość płuc celem potwierdzenia restrykcji, czyli zmniejszenia całkowitej pojemności płuc, którą to stwierdza się w przebiegu większości chorób śródmiąższowych. Wykonuje się ją ponadto w celu oceny oporu dróg oddechowych w przypadku braku możliwości prawidłowego wykonania manewru forsownego wdechu.

>> Co to jest saturacja? Jak zbadać saturację pulsoksymetrem?

Zakres wskazań do pletyzmografii jest bardzo szeroki, a do najważniejszych należą:

• podejrzenie astmy,
• podejrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz monitorowanie jej przebiegu,
• ocena czynności płuc u pacjentów z chorobami śródmiąższowymi (np. zwłóknieniem płuc, sarkoidozą),
• uzyskanie orzeczenia medycznego.

Pletyzmografia kończyn

W przypadku układu krążenia pletyzmografię wykonuje się celem przeprowadzenia oceny funkcji naczyń. Badanie to pozwala na długoterminowe monitorowanie postępu zmian zaburzających przepływ w naczyniach krwionośnych kończyn dolnych i górnych.

Wskazania do jego przeprowadzenia to m.in.:

• zator,
• miażdżyca,
• zarostowe zapalenie tętnic,
• niewydolność żył głębokich,
• zapalenia żył,
• niewydolność zastawek z refluksem żylnym.

>> Zatorowość płucna - przyczyny, objawy, leczenie

Przeciwwskazania do wykonania pletyzmografii

Pletyzmografia klatki piersiowej – przeciwwskazania

Badanie nie może zostać przeprowadzone w przypadku braku możliwości współpracy pacjenta z osobą wykonującą badanie. Dotyczy to zwłaszcza niemowląt i małych dzieci, przy prowadzeniu sztucznej wentylacji czy osób nieprzytomnych.

Pozostałe przeciwwskazania do pletyzmografii to:

• niekontrolowane i ciężkie nadciśnienie tętnicze,
• niedawno przebyty zawał serca,
• niestabilna dławica piersiowa,
• tętniaki aorty lub tętnic mózgowych,
• krwioplucie o nieznanej etiologii,

a także niedawno przebyte:

• krwawienie wewnątrzczaszkowe,
• operacja głowy,
• odwarstwienie siatkówki,
• operacja na naczyniach krwionośnych,
• operacja okulistyczna.

W związku z licznymi przeciwwskazaniami badanie powinna poprzedzić kwalifikacja.

Warto też wspomnieć, że pacjent cierpiący na klaustrofobię musi o tym poinformować swojego lekarza przed badaniem.

>> Nerwica - przyczyny, objawy i rodzaje

Pletyzmografia kończyn – przeciwwskazania

Pletyzmografia kończyn jest natomiast badaniem bezpiecznym – można je wykonywać nawet u osób ciężko chorych. Ewentualne przeciwwskazanie mogą jedynie stanowić głębokie owrzodzenia podudzi.

Pletyzmografia – jak się przygotować?

Pletyzmografia klatki piersiowej

Do przeprowadzenia badania czynności płuc konieczne jest odpowiednie przygotowanie. Najważniejsze zalecenia to:

1. Rezygnacja z palenia papierosów i picia alkoholu co najmniej 4 godziny przed badaniem, a najlepiej 24 godziny.
2. Unikanie jedzenia obfitych posiłków na 2 godziny przed badaniem.
3. Niepodejmowanie intensywnego wysiłku fizycznego bezpośrednio przed badaniem (ok. 30 minut wcześniej).
4. W dniu badania założenie na siebie wygodnego ubrania, które nie krępuje ruchów, szczególnie w obrębie klatki piersiowej i brzucha.

Dodatkowo przed pletyzmografią konieczne może okazać się odstawienie niektórych leków na astmę / leków rozkurczających oskrzela. Pacjent zostanie o tym poinformowany podczas rejestracji na badanie.

Pletyzmografia kończyn

Przed badaniem nie powinno się spożywać pokarmów, przez kilka godzin najlepiej pozostać na czczo. Po obfitym posiłku wzrasta bowiem przepływ krwi, zarówno przez podudzia, jak i przedramiona, zwiększają się ponadto parametry oceniane w badaniu, tj. pojemność żylna i maksymalny odpływ żylny. Przez co najmniej 30 minut przed badaniem nie należy też palić papierosów, ponieważ również może zaburzać to wyniki badania.

>> Drętwienie kończyn - przyczyny i spospoby leczenia

Jak przebiega pletyzmografia?

W przypadku pletyzmografii klatki piersiowej na czas badania pacjent zostaje zamknięty w szczelnej szklanej kabinie i oddycha przez ustnik specjalnego aparatu. Osoba przeprowadzająca badanie przekazuje najważniejsze instrukcje dotyczące przebiegu pletyzmografii.

Na nos badanego zakładany jest klips delikatnie zaciskający nozdrza. Na początku badania pacjent proszony jest o spokojne oddychanie. Po chwili na początku wdechu aparat zablokuje na krótko (dosłownie na ułamek sekundy) przepływ powietrza. W tym momencie nastąpi pomiar ciśnienia.

Pletyzmografia trwa kilka minut. Aby przeprowadzić pełną ocenę czynności płuc, trzeba wykonać dodatkowo badanie spirometryczne.

W przypadku pletyzmografii kończyn wyróżnia się kilka typów badania: pletyzmografię klasyczną, segmentarną i fotopletyzmografię. Każda przebiega inaczej, a szczegóły na ten temat można poznać podczas rejestracji na badanie.

Pletyzmografia klatki piersiowej – interpretacja wyniku

Najważniejsze wyniki umożliwiające ocenę objętości płuc to:

• TLC (z ang. total lung capacity) – całkowita pojemność płuc, czyli ilość powietrza w płucach. Pozwala ocenić obecność i nasilenie zmian restrykcyjnych, polegających na zmniejszeniu objętości płuc. Co prawda podejrzenie restrykcji może wystąpić już przy spirometrii, ale do jej potwierdzenia konieczne jest wykonanie dodatkowo pletyzmografii;
• RV (z ang. residual volume) – objętość zalegająca, czyli ilość powietrza pozostająca w płucach po wykonaniu możliwie najgłębszego wydechu. U chorych na POChP, u których występują cechy „pułapki powietrznej” jest ona zwiększona, natomiast u chorych z restrykcją – zmniejszona;
• RV/TLC – wskaźnik rozdęcia płus, czyli stosunek całkowitej pojemności płuc do objętości zalegającej. Umożliwia dokładniejszą niż sama RV ocenę, czy płuca są nadmiernie upowietrznione, a jeśli tak, to w jak dużym stopniu.

Dokładną interpretację wyników badania należy pozostawić lekarzowi.

Pletyzmografia – co po badaniu?

Po badaniu wskazane jest odbycie konsultacji lekarskiej. Jeśli postawiona zostanie diagnoza, konieczne może okazać się podjęcie odpowiedniego leczenia.

Pletyzmografia – czy można wykonać u kobiety w ciąży?

Ciąża nie stanowi przeciwwskazania do wykonania pletyzmografii.

Pletyzmografia – czy można wykonać u dzieci?

Pletyzmografia może być przeprowadzana u dzieci. Warunkiem jest jedynie to, by mały pacjent był w stanie współpracować z osobą przeprowadzającą badanie i wykonywać jej polecenia.

Pletyzmografia – cena

Koszt wykonania pletyzmografii może się różnić w zależności od regionu i ośrodka. Najczęściej oscyluje wokół 100 zł.

>> Polipeptyd trzustkowy (PP) – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie