S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Czym są S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi?

S-transferazy glutationowe (GST) to enzymy występujące w ludzkim organizmie. Przypisuje się im szerokie działanie:

• katalizują sprzęganie glutationu z różnymi ksenobiotykami, przede wszystkim zmniejszając ich reaktywność oraz zwiększając rozpuszczalność w wodzie, co wspomaga ich usuwanie z organizmu,
• metabolizują związki egzogenne, zwłaszcza kancerogeny, zanieczyszczenia środowiskowe,
• detoksykują potencjalnie szkodliwe substancje endogenne, a także związki cytotoksyczne i genotoksyczne,
• biorą udział w degradacji nadtlenków lipidowych generowanych podczas peroksydacji lipidów,
• pełnią istotną funkcję w reakcjach izomeryzacji cis-trans wiązań podwójnych, redukcji dehydroaskorbinianów oraz addycji Michaela,
• wiążą i transportują związki takie jak steroidy, hormony tarczycy, kwasy żółciowe, bilirubiny, wolne kwasy tłuszczowe oraz niektóre leki metabolizowane przez wątrobę.

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – kiedy należy wykonać badanie?

Skierowanie do oznaczenia stężenia S-transferaz glutationu (GST) w surowicy krwi wypisuje lekarz. Najważniejsze wskazania do badania to:

• uszkodzenie hepatocytów (zapalenie wirusowe, niedotlenienie),
• podejrzenie obturacji dróg żółciowych.

Oznaczenie obu postaci enzymu (α-GST i π-GST) w surowicy pozwala zróżnicować przyczynę uszkodzenia wątroby.

>> Tabletki na wątrobę, kapsułki, herbatki na wątrobę

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi a uszkodzenia wątroby

Ostra niewydolność wątroby, przy której podejrzeniu lekarz może zlecić badanie S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi, może mieć wiele różnych przyczyn. Do najważniejszych należą:

• wirusowe zapalenie wątroby (WZW) – najczęściej typu B, D, E (głównie w ciąży) i A,
• inne zakażenia wirusowe – m.in. CMV (Cytomegalovirus), wirusy gorączek krwotocznych, HSV (wirus opryszczki pospolitej), paramyksowirus, EBV (wirus Epsteina-Barr),
• przyjmowanie niektórych leków – takich jak paracetamol, halotan, sulfonamidy, statyny,  fenytoina i wiele innych, w tym ziołowe,
• toksyny – najczęstszą przyczyną toksyczną prowadzącą do uszkodzenia wątroby jest muchomor sromotnikowy,
• inne – wśród możliwych przyczyn uszkodzenia wątroby wymienia się wstrząs, niedokrwienie wątroby, chorobę Wilsona, zakrzepicę żyły wrotnej, autoimmunologiczne zapalenie wątroby, ostre stłuszczenie wątroby ciężarnych, zespół HELLP, zespół Reye’a, sepsa oraz zespół Budda i Chiariego.

Jak rozpoznać uszkodzenie wątroby?

Na samym początku objawy mogą być niecharakterystyczne. W początkowej fazie uszkodzenia wątroby może pojawić się utrata łaknienia, biegunka czy gorączka. Do typowych symptomów natomiast należą:

• encefalopatia – to przewlekłe lub trwałe uszkodzenia w strukturach mózgu. Może mieć różne nasilenie i dynamikę rozwoju;
• żółtaczka – u większości chorych jest pierwszym objawem, niekiedy pojawia się po wystąpieniu encefalopatii;
• objawy skazy krwotocznej (nie zawsze);
• niewydolność nerek (zespół wątrobowo-nerkowy);
• niestabilność hemodynamiczna;
• wodobrzusze;
• niekiedy napady padaczkowe.

Pojawienie się powyższych dolegliwości powinno skłonić do odbycia pilnej konsultacji lekarskiej.

Jak rozpoznać ostre wirusowe zapalenie wątroby?

W związku z tym, że badanie GST robi się też przy podejrzeniu WZW, warto wiedzieć, jakie objawy na nie wskazują. Do najważniejszych należą:

• ogólne złe samopoczucie;
• zmęczenie;
• trudności w koncentracji;
• symptomy przypominające grypę;
• brak łaknienia;
• krótkotrwałe wymioty;
• biegunka (rzadko);
• bóle stawów i mięśni;
• pobolewania pod prawym łukiem żebrowym.

U dzieci z umiejscowieniem pozawątrobowym WZW B może pojawić się dodatkowo zespół Gianottiego i Crostiego czy kłębuszkowe zapalenie nerek. Zanim pojawi się żółtaczka, 1–2 dni wcześniej zauważyć można wyraźne ściemnienie moczu i rozjaśnienie stolca. Powinno to wzbudzić naszą czujność.

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – jak się przygotować do badania ich poziomu?

Ocenę zawartości S-transferaz glutationu w organizmie przeprowadza się z krwi. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjentowi zaleca się jedynie pozostanie na czczo. Ostatni posiłek powinien zjeść ok. 8 godzin przed badaniem. Przed samym pobraniem krwi można pić niewielkie ilości wody.

Jak przebiega badanie poziomu S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi?

Badanie GST polega na jednorazowym pobraniu krwi z żyły łokciowej. Wygląda ono zatem jak standardowa morfologia.

>> Morfologia krwi - normy, wskazania, przygotowanie

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – normy

Normy dla badania to:

• α-GST poniżej 7,5 µg/l,
• π-GST poniżej 100 µg/l,
• w żółci poniżej 15 µg/l.

Wynik zawsze należy porównać z zakresem referencyjnym widocznym na dokumentacji otrzymanej z laboratorium. W zależności od punktu diagnostycznego przyjęte normy mogą różnić się od tutaj zaprezentowanych.

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – interpretacja wyniku

W przypadku uszkodzenia komórek wątrobowych do surowicy krwi uwalnia się enzym α-GST. Natomiast w przebiegu obturacji dróg żółciowych w surowicy wzrasta stężenie π-GST.

Dokładną interpretację badania S-transferaz glutationu w surowicy krwi należy pozostawić lekarzowi. Samemu można jedynie sprawdzić, czy wynik mieści się w normie. Jednak, nawet jeśli poza nią wykracza, bez wiedzy medycznej nie będziemy w stanie odpowiednio go odczytać.

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – co po badaniu?

Czas oczekiwania na ocenę poziomu S-transferaz glutationu w surowicy krwi wynosi średnio 1 dzień roboczy. Gdy wynik będzie już gotowy, należy go odebrać z laboratorium, a następnie udać się z nim na konsultację do lekarza. Specjalista decyduje o ewentualnej dalszej diagnostyce i wdrożeniu odpowiedniego postępowania, w tym leczeniu zdiagnozowanej choroby.

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – możliwe powikłania po badaniu

Nie występują specyficzne powikłania dla tego badania. Skutki uboczne mogą jedynie dotyczyć samego pobrania krwi, jeśli przeprowadzone ono zostanie w sposób nieprawidłowy. Pojawić się wtedy może stan zapalny i krwiak, a towarzyszyć temu będą dolegliwości bólowe. Przykre objawy zwykle ustępują w ciągu 1–3 dni od oddania krwi do badania.

S-transferazy glutationu (GST) w surowicy krwi – cena

Pacjent, który otrzymał skierowanie na oznaczenie GST w surowicy krwi od lekarza i jest ubezpieczony w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, może wykonać je za darmo. Koszt badania przeprowadzanego prywatnie wynosi ok. 150 zł, w zależności od miejscowości i laboratorium diagnostycznego.

>> Mocznik - na czym polega badanie? Przygotowanie i interpretacja wyników