Morfologia krwi jest podstawowym badaniem diagnostycznym i profilaktycznym, służącym do ogólnej oceny stanu zdrowia. Test pozwala na wczesne wykrycie chorób takich jak niedokrwistość, stan zapalny, białaczka i zaburzenia odporności. W czasie morfologii analizie poddawane są zawarte w krwi elementy morfotyczne – erytrocyty, leukocyty i trombocyty. Pełna wersja badania wzbogacona jest o opis tzw. wskaźników czerwonokrwinkowych. Należą do nich m.in. MCV, MCH, MCHC i MPV. Wyłącznie na podstawie wyników badania diagnozowana jest anemia, którą wyróżnia zmniejszony poziom hemoglobiny w organizmie.
Morfologia krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Na czym polega morfologia krwi?
Morfologia krwi obwodowej jest podstawowym badaniem diagnostycznym krwi, polegającym na jakościowej i ilościowej ocenie obecnych w niej elementów morfotycznych. Zaliczane są do nich:
- krwinki czerwone (erytrocyty),
- krwinki białe (leukocyty),
- krwinki płytkowe (trombocyty).
Badanie morfologiczne krwi jest podstawowym testem profilaktycznym, zalecanym do wykonania przynajmniej raz w roku. Morfologia podstawowa obejmuje pomiar elementów morfotycznych, hematokrytu i hemoglobiny. Pełna wersja badania jest wzbogacona o analizę wskaźników czerwonokrwinkowych i płytkowych, granulocytów, limfocytów, eozynofilów i bazofilów.
>> Które badania profilaktyczne wykonywać i jak często?
Morfologia – diagnozowane choroby
Morfologia krwi obwodowej niesie ze sobą informacje o stanie zdrowia pacjenta. Z tego względu pozwala na wczesną diagnostykę szeregu schorzeń, takich jak:
- niedokrwistość,
- stany zapalne,
- zakażenia,
- zaburzenia odporności,
- schorzenia hematologiczne.
Wskazania do wykonania morfologii
Morfologia krwi jest jednym z podstawowych badań diagnostycznych. Zgodnie z tym powinna być wykonywana raz w roku – nawet u osób zdrowych.
Badanie zalecane jest w przypadku podejrzenia:
- niedokrwistości,
- nadkrwistości,
- skazy krwotocznej,
- stanu zapalnego,
- krwotoku wewnętrznego,
- choroby zakaźnej.
>> Co trzeba wiedzieć o chorobie wieńcowej?
Morfologia krwi – jak się przygotować?
Przed wykonywaną morfologią krwi należy powstrzymać się od aktywności fizycznej i palenia papierosów. Nie powinno się również spożywać kawy. Z tego względu morfologia wykonywana jest w godzinach porannych. Na badanie należy stawić się na czczo, ostatni posiłek spożywając około 12 godzin przed planowaną wizytą. Morfologii krwi nie należy wykonywać u kobiet w trakcie menstruacji.
Jak przebiega badanie?
Morfologia krwi polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi z żyły łokciowej.
Morfologia krwi – interpretacja wyniku
Na standardowe badanie morfologiczne krwi składają się parametry:
- RBC – ilość czerwonych krwinek,
- WBC – liczba białych krwinek,
- PLT – liczba krwinek płytkowych,
- MCV – średnia objętość krwinki czerwonej,
- MCH – średnia masa hemoglobiny w krwince czerwonej,
- MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w krwince czerwonej,
- HGB – czerwony barwnik krwi,
- HCT – hematokryt; stosunek objętości erytrocytów do objętości pełnej krwi.
Poszczególne elementy układu białokrwinkowej (limfocyty, granulocyty i monocyty) wykonywane są w ramach tzw. rozmazu. Normy dla poszczególnych parametrów wynoszą:
Krwinki czerwone (RBC):
- 3,5-5,2 mln/mm³ – dla kobiet,
- 4,2-5,4 mln/mm³ – dla mężczyzn,
- 6,5-7,5 mln/mm³ – dla noworodków.
Krwinki białe (WBC):
- 4000-10000/mm³,
- 9000-15000/mm³ – dla niemowląt i małych dzieci.
Krwinki płytkowe (PLT):
- 150 000-400 000/μl, w tym płytki duże (o objętości >12 fl – femtolitrów) <30%.
MCV:
- 81-99 fl – dla kobiet,
- 80-94 fl – dla mężczyzn,
- 6,5-7,5 mln/mm³ – dla noworodków.
MCH:
- 27-31 pg.
MCHC:
- 33-37 g/dl.
HGB:
- 11,0-17,5 g/dl.
Hematoryt (HCT):
- 35-45% – dla kobiet,
- 40-50% – dla mężczyzn,
- 45-60% – dla noworodków,
- około 35% – dla dzieci do 10 r.ż.
>> Mioglobina – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Morfologia krwi – zaburzona ilość erytrocytów
Niski poziom czerwonych krwinek w większości przypadków współwystępuje z anemią. Charakterystyczne objawy tego stanu to osłabienie, bladość, senność, zaburzenia koncentracji i szybkie męczenie się. Zwiększone stężenie erytrocytów stwierdzane jest często u palaczy i osób pracujących na wysokościach. Może to również wskazywać na zmiany nowotworowe.
Morfologia krwi – zaburzona ilość leukocytów
Zaniżone stężenie leukocytów, czyli tzw. leukopenia, jest stanem obniżonej odporności organizmu. Patologiczne wartości białych krwinek mogą być przyczyną przebytej infekcji, choroby nowotworowej, niedożywienia i zaburzeń wrodzonych. Wysoki poziom leukocytów wskazuje na walkę układu odpornościowego z przebiegająca infekcją. Powodem tego stanu mogą być również wysiłek fizyczny, schorzenia reumatyczne i zmiany nowotworowe.
Morfologia krwi – zaburzona ilość trombocytów
Zmniejszony poziom trombocytów jest najczęściej spowodowany zmniejszonym wytwarzaniem płytek krwi w szpiku bądź zaburzonym zużywaniem w organizmie. Krwinki płytkowe mogą również ulegać nadmiernemu zniszczeniu. Niskie stężenie trombocytów współwystępuje z aplazją szpiku, małopłytkowością kliniczną bądź niedoborową, uszkodzeniem szpiku lub zajęciem szpiku. W przypadku nieznacznego zwiększenia trombocytów w organizmie bez widocznych objawów nie ma powodów do niepokoju. Wysokie stężenie płytek krwi może jednak wskazywać na reumatoidalne zapalenie stawów, nieswoiste zapalanie jelit i przewlekłe choroby infekcyjne. Nadpłytkowość może również świadczyć o rozwijającym się raku trzustki, płuc oraz białaczce.
Morfologia krwi – postępowanie po badaniu
Po wykonanej morfologii krwi można z powodzeniem powrócić do codziennych aktywności. Wykraczające poza normę stężenie wskaźnika wymaga dalszej konsultacji ze specjalistą.
Morfologia krwi – możliwe skutki uboczne
Morfologia krwi w większości przypadków nie wiąże się z obecnością działań niepożądanych.
Morfologia krwi – czy można wykonać u kobiet w ciąży?
Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania morfologii krwi u kobiet w ciąży. Badanie pozwala na wczesne wykrycie szeregu chorób i stanów patologicznych, takich jak niedokrwistość i zaburzenia krzepliwości. Morfologia wykorzystywana jest również do diagnozy infekcji, wykazujących negatywny wpływ na rozwijające się dziecko. Badanie pozwala również na monitorowanie przebiegu ciąży oraz ocenę stanu zdrowia matki.
Morfologia krwi – czy można wykonać u dzieci?
Morfologia krwi może być z powodzeniem wykonywana u dzieci. Wyniki badania są często wykorzystywane jako wskaźnik stanu zdrowia dziecka przed zabiegami, co pozwala na uwzględnienie ewentualnych komplikacji podczas leczenia. Wykonywanie morfologii krwi u dzieci pozwala również na wczesną diagnostykę chorób.
>> Mocznik - na czym polega badanie? Przygotowanie i interpretacja wyników
Morfologia krwi – cena
Morfologię krwi można wykonać za darmo na podstawie skierowania od lekarza pierwszego kontaktu w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Koszt badania wykonywanego prywatnie wynosi od 10 do 15 złotych. Cena morfologii z rozmazem jest nieznacznie większa – około 20 złotych.
