Lipoproteina – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest lipoproteina?

Lipoproteina to wielkocząsteczkowy kompleks hydrofobowego rdzenia lipidowego, gromadzący w sobie takie związki, jak:

• estry cholesterolu,
• trójglicerydy,
• fosfolipidy,
• wolny cholesterol,
• apolipoproteiny.

Różne frakcje lipoprotein różnią się swoim składem i funkcjami, a ich poziomy są powiązane z ryzykiem rozwoju patologii układu sercowo-naczyniowego.

>> Cholesterol – dobry i zły (HDL i LDL). Normy cholesterolu, jak obniżyć jego poziom?

Lipoproteina – funkcje w organizmie

Lipoproteiny odgrywają kluczową rolę w transportowaniu lipidów wewnątrz organizmu, w tym cholesterolu i triglicerydów. Służą jako nośniki tych związków, umożliwiając ich dystrybucję i dostarczanie do komórek i narządów, gdzie są one używane lub magazynowane. Lipoproteiny są również zaangażowane w procesy regulacji homeostazy lipidów, co jest niezbędne do utrzymania zdrowego stanu serca i naczyń krwionośnych.

Ponadto pomiar poziomu różnych frakcji lipoprotein, takich jak lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL) i lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL), jest ważnym narzędziem w ocenie ryzyka rozwoju chorób serca i naczyń krwionośnych.

>> Leki na cholesterol, przeciwmiażdżycowe, suplementy diety

Lipoproteina – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie lipoproteiny pozwala na wczesną diagnostykę dziedzicznych chorób metabolicznych, takich jak hipercholesterolemia rodzinna. Test wykorzystywany jest również do określenia czynników ryzyka choroby sercowo-naczyniowej. Z tego względu wskazany jest u osób z obciążonym wywiadem rodzinnym pod kątem tych schorzeń.

Lipoproteiny są badane w celu oceny ryzyka rozwoju miażdżycy. Pomiar cząsteczki jest również wskazany w przypadku nieznacznie podwyższonego stężenia lipidów. Badanie wykonywane w okresie menopauzy pozwala ustalić przyczynę podwyższonego stężenia. Nadmiarowe wartości lipoproteiny mogą wynikać ze spadku estrogenów. W innym przypadku zwiększają ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca.

Badanie poziomu lipoproteiny – jak się przygotować?

Pacjent powinien zgłosić się na badanie na czczo – ostatni posiłek należy spożyć od 8 do 12 godzin przed planowaną wizytą. Na kilka dni przed testem trzeba również unikać tłustych posiłków i alkoholu. Należy poinformować lekarza o ewentualnym stosowaniu leków, ze względu na możliwość zaburzenia wyników badania. W dniu wizyty nie należy palić papierosów ani wykonywać intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Pomiar stężenia lipoproteiny nie powinien być przeprowadzany:

• w czasie gorączki,
• w przebiegu infekcji,
• po udarze,
• po operacji,
• po spożyciu alkoholu,
• w ciągu czterech tygodni po przebytym zawale serca,
• u osób, które gwałtownie straciły znaczną masę ciała.

Jak przebiega badanie lipoproteiny?

W czasie wizyty ma miejsce jednorazowe pobranie krwi z żyły łokciowej.

Lipoproteina badanie – interpretacja wyniku

Czas oczekiwania na wyniki badania lipazy wynosi zazwyczaj 1 dzień. Dopuszczalna norma u osób dorosłych wynosi poniżej 150 mg/l. U większości osób stężenie cząsteczki osiąga poziom od 5 do 29 mg/dl. Otrzymany wynik jest warunkowany genetycznie, za co odpowiadają warianty genu LPA. Wysoki poziom lipoproteiny może wskazywać na obecność wielu schorzeń. Niskie stężenie cząsteczki zdarza się rzadko i nie stwarza zagrożenia dla zdrowia.

>> Co jeść, aby obniżyć cholesterol?

Wysoki poziom lipoproteiny

Wysokie stężenie lipoproteiny we krwi, zwane hiperlipidemią, może być wynikiem czynników dziedzicznych, dietetycznych, hormonalnych i metabolicznych. O zawyżonym poziomie cząsteczki mówimy w momencie, w którym uzyskana wartość przekracza 150 mg/l (29 mg/dl). Przekraczające normę stężenie może być związane z ryzykiem chorób serca i naczyń krwionośnych, takich jak miażdżyca, choroba niedokrwienna serca i udar mózgu.

Lipoproteina – przyczyny hiperlipidemii

Źródłem hiperlipidemii w większości przypadków są uwarunkowania genetyczne, typowe dla hipercholesterolemii rodzinnej. Do przyczyn zawyżonego stężenia lipoproteiny zaliczane są również szkodliwe nawyki związane ze stylem życia. Są to m.in.:

• dieta oparta na tłuszczach pochodzenia zwierzęcego,
• brak aktywności fizycznej,
• nadwaga,
• siedzący tryb życia,
• palenie papierosów,
• spożywanie alkoholu.

Lipoproteina – objawy hiperlipidemii

Podwyższony poziom lipoprotein, w szczególności cholesterolu i trójglicerydów, często nie objawia się żadnymi charakterystycznymi dolegliwościami. Z tego względu zalecane jest regularne wykonywanie badań w celu monitorowania poziomu cząsteczki. U niektórych osób z ciężką hiperlipidemią mogą wystąpić objawy takie jak:

• bóle mięśni,
• skurcze nóg,
• zmiany skórne (guzki o różnej wielkości i kształcie),
• zaburzenia trawienia.

>> Leki i preparaty wspomagające trawienie

Lipoproteina – leczenie hiperlipidemii

Leczenie hiperlipidemii polega w głównej mierze na zmianie stylu życia i diety oraz na stosowaniu farmakologicznych środków hipolipemizujących. Należą do nich statyny, ezetymib, fibrates i niacin.

Celem podejmowanych działań jest obniżenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Dieta w hiperlipidemii powinna obejmować takie produkty jak:

• ryby i owoce morza,
• pełnoziarniste produkty – pieczywo i płatki owsiane,
• oliwa z oliwek i oleje roślinne,
• produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu,
• owoce – jabłka, cytrusy, suszone śliwki.

Wskazane jest również ograniczone spożywanie słodyczy, fast foodów i słodkich napojów. Leczenie hiperlipidemii powinno być regularnie monitorowane przez lekarza i dostosowywane do indywidualnych potrzeb pacjenta. W przypadku ciężkich postaci hiperlipidemii może być wymagane dodatkowe leczenie, takie jak terapia lipidowa lub chirurgia.

>> Leki na cholesterol, leki przeciwmiażdżycowe, suplementy diety

Lipoproteina – postępowanie po badaniu

Po wykonanym badaniu lipazy można powrócić do codziennych aktywności. Wykraczające poza normę stężenie cząsteczki wymaga dalszej konsultacji ze specjalistą.

Lipoproteina – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie lipoproteiny można z powodzeniem wykonać u kobiet w ciąży. Na poziom cząsteczki w tym okresie mogą jednak wpływać zmiany hormonalne i metaboliczne.

Lipoproteina badanie – czy można wykonać u dzieci?

Badanie lipoproteiny z krwi można bezpiecznie wykonywać u dzieci. Ostateczna decyzja powinna być podejmowana przez lekarza prowadzącego, z uwzględnieniem wieku i stanu zdrowia dziecka oraz potrzeb diagnostycznych.

Lipoproteina badanie – cena

Cena badania lipoproteiny zależy w głównej mierze od wybranej placówki i województwa. Koszt testu wynosi około 80 złotych.