Lipaza – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest lipaza?

Lipazy są grupą enzymów należących do hydrolaz. Charakterystyczną cechą danej klasy jest spełnianie funkcji katalizatora w rozkładzie estrów, utworzonych przez alkohole o krótkim bądź długim łańcuchu, i kwasy nasycone i nienasycone, o krótkim i długim łańcuchu. Najważniejszym enzymem danej grupy jest lipaza trzustkowa. Do hydrolaz należą również lipazy:

• językowa,
• wątrobowa,
• żołądkowa,
• jelitowa,
• hormonowrażliwa,
• lipoproteinowa,
• sfingomielinazy,
• fosfolipazy,
• esteraza cholesterolowa.

Lipaza – zastosowanie w organizmie

Lipaza jest enzymem trawiennym, który odgrywa ważną rolę w procesie rozkładu tłuszczów. W organizmie lipaza jest produkowana przez wiele narządów, w tym przez wątrobę. Funkcja lipazy wątrobowej polega na hydrolizie trójglicerydów, czyli głównych składników tłuszczów, na kwasy tłuszczowe i glicerol.

Kwasy tłuszczowe pochodzące z tego procesu są następnie wykorzystywane jako źródło energii lub magazynowane w tkankach tłuszczowych. Glicerol natomiast jest transportowany do wątroby, gdzie jest przekształcany w glukozę lub inne substancje odżywcze.

Lipaza wątrobowa jest szczególnie ważna w procesie trawienia i wchłaniania tłuszczów. Niedobór tego enzymu może prowadzić do szeregu schorzeń, co może mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie organizmu. Lipaza jest również niezbędna do utrzymania prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. Bierze udział w rozkładzie triglicerydów, które są głównym składnikiem cholesterolu, co pozwala na utrzymanie prawidłowej równowagi tego związku we krwi.

Lipaza – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie poziomu lipazy we krwi pozwala na wykrycie zaburzeń trawienia tłuszczów oraz niektórych chorób układu pokarmowego, takich jak zapalenie trzustki. Wskazaniem do testu jest podejrzenie zaburzeń trawienia tłuszczów, takich jak nietolerancja tłuszczów lub mukowiscydoza. Na badanie warto się zdecydować po zaobserwowaniu u siebie objawów chorób trzustki. Są to m.in. ból brzucha, wymioty, utrata masy ciała lub żółtaczka. Badanie poziomu lipazy we krwi umożliwia wczesną diagnostykę nowotworu trzustki bądź kamicy żółciowej. Najczęstszymi symptomami zaburzonej pracy pęcherzyka żółciowego są nudności i wymioty, kolka żółciowa, zgaga, wzdęcia i dyskomfort w nadbrzuszu po spożyciu tłustych pokarmów.

>> Ból trzustki - gdzie i jak boli trzustka?

Badanie lipazy zlecane jest nie tylko w celach diagnostycznych. Pomiar poziomu enzymu pozwala na skuteczne monitorowanie skuteczności leczenia chorób trzustki (m.in. zapalenia trzustki) i chorób wątroby (m.in. marskości wątroby). Dzięki badaniu możliwa jest również ocena skuteczności leczenia niedoboru enzymów trzustkowych.

Badanie poziomu lipazy – jak się przygotować?

Badanie lipazy w surowicy krwi nie wymaga szczególnego przygotowania. Przed testem należy powstrzymać się od jedzenia i picia (z wyjątkiem wody) przez co najmniej 8-12 godzin. Poziom lipazy jest zależny od spożycia tłuszczów, dlatego zaleca się unikanie tłustych posiłków przed badaniem.

Niektóre leki i suplementy, takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) i preparaty witaminy C, mogą wpłynąć na poziom lipazy we krwi, dlatego ważne jest poinformowanie specjalisty o wszystkich stosowanych lekach i suplementach. Lekarz może zlecić przerwanie ich stosowania na kilka dni przed badaniem.

W przypadku zdiagnozowanych wcześniej chorób układu pokarmowego, takich jak zapalenie trzustki, niezbędne jest poinformowanie lekarza i przeprowadzenie dodatkowych badań, aby określić przyczynę zaburzenia funkcji wątroby.

>> Objawy chorób wątroby. Czy wątroba boli?

Jak przebiega badanie lipazy?

Jaki jest przebieg badania lipazy? W czasie wizyty ma miejsce jednorazowe pobranie krwi z żyły łokciowej.

Lipaza badanie – interpretacja wyniku

Czas oczekiwania na wyniki badania lipazy wynosi zazwyczaj 1 dzień. Dopuszczalna norma enzymu u osób dorosłych wynosi poniżej 60,00 IU/l. Optymalne wartości lipazy w przypadku innych grup wiekowych to:

• poniżej 34,00 IU/l – u noworodków,
• poniżej 31,00 IU/l – u dzieci od 1 do 12 roku życia,
• poniżej 55 IU/l – u dzieci od 16 do 18 roku życia.

Wysoki poziom lipazy

Wysoki poziom lipazy może powodować poważne konsekwencje zdrowotne. Nadmiarowe wartości enzymu mogą prowadzić do uszkodzeń tkanek i narządów. Objawami wysokiego poziomu lipazy są:

• bóle brzucha,
• niestrawność,
• wymioty,
• biegunka,
• utrata masy ciała,
• zaostrzenie chorób zapalnych jelit.

W skrajnych przypadkach może dojść do rozwoju poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie wątroby, nerek i trzustki. Podwyższona lipaza w surowicy współwystępuje z hemodializą, przewlekłą niewydolnością nerek, stosowaniem opiatów, zapaleniem pęcherzyka żółciowego, marskością wątroby, nowotworem trzustki i zapaleniem trzustki pochodzenia alkoholowego i niealkoholowego. Nadmiarowe wartości lipazy mogą również wynikać z zapalenia otrzewnej, celiakii, mukowiscydozy, cukrzycy typu I oraz choroby Leśniowskiego-Crohna.

>> Choroba Leśniowskiego – Crohna – objawy, przyczyny. Czy choroba Crohna jest wyleczalna?

Z tego względu ważne jest, aby w przypadku wystąpienia objawów skonsultować się z lekarzem i poddać się badaniom, aby ustalić przyczynę i zastosować odpowiednie leczenie.

Niski poziom lipazy

Niski poziom lipazy może prowadzić do zaburzeń trawienia tłuszczów i powikłań zdrowotnych. Objawami niedoboru enzymu są:

• zaparcia,
• niestrawność,
• wzdęcia,
• bóle brzucha,
• nawracające zapalenia trzustki,
• nieprawidłowe powiększenie śledziony/trzustki,
• zmiany skórne (żółtaki).

Niski poziom lipazy może być spowodowany chorobami trzustki i prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niedobór witamin i minerałów oraz zaburzenia metaboliczne.

>> Zestawy witamin i minerałów dla kobiet oraz mężczyzn, multiwitaminy

Lipaza – postępowanie po badaniu

Po wykonanym badaniu lipazy można z powodzeniem powrócić do codziennych aktywności. Wykraczające poza normę stężenie enzymu wymaga dalszej konsultacji ze specjalistą.

Lipaza – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie lipazy można z powodzeniem wykonać u kobiet w ciąży. Wyniki testu umożliwiają diagnostykę m.in. ostrego zapalenia trzustki. Wczesna diagnostyka schorzenia pozwala na włączenie leczenia i uniknięcie powikłań dla matki i płodu.

Lipaza – czy można wykonać u dzieci?

Badanie lipazy z krwi można bezpiecznie wykonywać u dzieci. W tej grupie wiekowej test można również wykonać dzięki próbce pobranej po uprzednim niewielkim nacięciu lancetem.

Lipaza badanie – cena

Cena badania lipazy zależy w głównej mierze od wybranej placówki i województwa. Koszt testu wynosi około 30 złotych.