WBC – norma, interpretacja wyników. Kiedy wykonać badanie?

Co to jest WBC?

Skrót WBC pochodzi od angielskiego słowa white blood cells, który oznacza białe krwinki, czyli leukocyty. Są one jednym z najczęściej badanych parametrów i obok czerwonych krwinek (RBC) oraz płytek krwi (PLT) stanowią podstawowy składnik krwi.

WBC jest ogólną liczbą białych krwinek w danej objętości krwi. Wśród nich wyróżnia się kilka rodzajów leukocytów, które najczęściej są oznaczane w rozmazie krwi obwodowej. Należą do nich:

• neutrofile – granulocyty obojętnochłonne,
• bazofile – granulocyty zasadochłonne,
• eozynofile – granulocyty kwasochłonne,
• limfocyty,
• makrofagi,
• monocyty.

Białe krwinki wchodzą w skład układu odpornościowego – stanowią jego trzon. Odpowiadają za zwalczanie drobnoustrojów na niemal każdym poziomie. Wskaźnik WBC jest bardzo istotny, gdyż mówi o ogólnej kondycji organizmu. W procesach patologicznych bardzo często dochodzi do podwyższenia tego parametru.

Mimo że WBC to wskaźnik bardzo ważny, daje jedynie ogólny pogląd o procesie chorobowym. Zależnie od tego, z jaką chorobą zmaga się organizm, może dojść do podniesienia WBC całkowitego lub niektórych rodzajów białek.

WBC – kiedy należy wykonać badanie?

Jest wiele wskazań do wykonania badania WBC. Może być badaniem przesiewowym, monitorującym postęp toczącego się procesu zapalnego lub leczenia, ewentualnie ma funkcje profilaktyczne. Każda dorosła osoba powinna je wykonać przynajmniej raz w roku. U kobiet w ciąży parametr jest kontrolowany zdecydowanie częściej – średnio raz w miesiącu.

WBC wykonuje się również w przypadku podejrzenia stanu zapalnego czy zakażenia. Może na nie wskazywać:

• gorączka,
• bóle mięśni,
• bóle głowy,
• osłabienie, gorsze samopoczucie,
• zaczerwienie, obrzęki.

WBC sprawdza się również wtedy, gdy istnieje podejrzenie alergii, choroby autoimmunologicznej, białaczki czy zaburzeń odporności.

WBC – jak się przygotować?

Stężenie WBC jest oznaczane w próbce krwi żylnej pobranej z żyły łokciowej. Na badanie należy stawić się na czczo, czyli ok. 10-12 godzin po ostatnim posiłku. Najkorzystniej jest je wykonać w godzinach porannych, między 7.00 a 10.00 (normy dla WBC są określane dla badań wykonanych w tych godzinach). W takim przypadku kolacja w poprzednim dniu powinna być zjedzona ok 18.00-19.00. Najlepiej, aby był to lekki i pełnowartościowy posiłek.

Na 2-3 dni przed badaniem należy również ograniczyć intensywny wysiłek fizyczny (przy bardzo wydajnym wysiłku poziom leukocytów może wzrosnąć do 25 tys. na mikrolitr).

Aby można było pobrać ilość krwi niezbędną do wykonania oznaczenia, należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. Na godzinę przed badaniem warto wypić 1-2 szklanki wody niegazowanej.

>> Morfologia krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Jak przebiega badanie WBC?

Badanie jest szybkie i praktycznie bezbolesne. Personel medyczny wykonuje je przy użyciu sterylnej igły i strzykawki oraz odpowiedniej jałowej probówki (z czerwonym korkiem). Nad miejscem wkłucia zakładany jest zacisk. Pielęgniarka prosi o zaciśnięcie pięści, co powoduje uwidocznienie żyły. Następnie przemywa skórę środkiem antyseptycznym i pobiera materiał do badań. Po zakończonym badaniu zakłada się niewielki opatrunek, a pacjent może wrócić do codziennej aktywności (osoby szczególnie wrażliwe mogą odczekać kilka minut w punkcie pobrań).

WBC – interpretacja wyniku

Normy dla WBC mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium przeprowadzającego badanie (do wyniku zawsze powinny być załączone wartości referencyjne). Ponadto inne stężenie leukocytów jest właściwe dla dzieci, a inne dla dorosłych. Uśrednione normy wynoszą:

• 9,1–34 × 10⁹/l – noworodki,
• 6–14 × 10⁹/l – niemowlęta i dzieci do 2. roku życia,
• dzieci 2–9 lat: 4–12 × 10⁹/l,
• młodzież 10-17 lat: 4–10,5 × 10⁹/l,
• dorośli (niezależnie od płci): 4–10,5 × 10⁹/l.

Przy stawianiu diagnozy, poza ogólnym oznaczeniem WBC, należy wziąć pod uwagę również skład procentowy poszczególnych krwinek. Zakresy referencyjne dla tych wskaźników wynoszą:

• neutrofile 54-62%,
• granulocyty 3-5%,
• eozynofile 1-45%,
• limfocyty 20-45%,
• monocyty 3-8%,
• bazofile 0-1%.

Nie każde zmiany stężenia WBC muszą oznaczać chorobę. Podwyższone wartości są obserwowane m.in. po dużym wysiłku, w ciąży lub po długotrwałym stresie.

Wyniki WBC są z reguły gotowe następnego dnia po wykonaniu badania.

Wysoki poziom WBC

Podwyższony poziom leukocytów jest nazywany leukocytozą. W stanach fizjologicznych może być wynikiem silnego stresu, długotrwałego opalania czy obfitego posiłku. W stanach patologicznych może świadczyć o:

• zakażeniu bakteryjnym, wirusowym, pierwotniakami czy grzybicznym,
• uogólnionym stanie zapalnym,
• białaczce,
• chorobach nowotworowych,
• chorobach autoimmunologicznych,
• mocznicy, kile i innych.

>> Grzybica jamy ustnej – objawy, leczenie. Czy leki bez recepty pomogą?

W zależności od tego, który rodzaj leukocytów jest podwyższony, może to świadczyć o różnych chorobach:

• wysokie neutrofile – np. zawał serca, nowotwór, choroba Cushinga,
• wysokie eozynofile – np. AIDS,
• limfocytoza – np. białaczka limfatyczna,
• monocytoza – zakażenia lub choroby autoimmunologiczne.

Niski poziom WBC

Leukopenia, czyli niski poziom WBC, może świadczyć o:

• rozpoczynającej się infekcji,
• przewlekłym zażywaniu środków przeciwbólowych,
• chorobach wątroby i śledziony,
• chorobach autoimmunologicznych,
• AIDS,
• uszkodzeniu szpiku kostnego,
• białaczce.

WBC – jak się zachować po badaniu?

Wyniki badania powinny być zawsze skonsultowane z lekarzem. W razie wątpliwości może zlecić dalszą diagnostykę.

W przypadku rzekomej neutropenii, która nie jest stanem chorobowym, lekarz zleca rozszerzenie badania WBC o tzw. test stymulacji białych krwinek po posiłku. Opiera się on o dwukrotne pobranie krwi – raz na czczo, kolejny raz ok. 4-5 godzin po intensywnym wysiłku czy posiłku.

WBC – skutki uboczne po badaniu

Badanie nie powoduje żadnych skutków ubocznych. U osób wrażliwych może się utrzymywać lekka tkliwość i zaczerwienie w miejscu wkłucia. Czasem pojawia się również niewielki siniak, który znika po kilku dniach.

WBC – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie WBC jest wykonywane przy okazji kolejnych wizyt kontrolnych u lekarza położnika. W ciąży stężenie leukocytów wzrasta wraz z rozwojem płodu. W III trymestrze może osiągnąć 15 tys./μl, dlatego normy dla ciężarnych są inne.

WBC – czy można wykonać u dzieci?

Badanie WBC wykonuje się również u dzieci. Zaburzenia stężenia leukocytów w tej grupie wynikają zazwszego kontaktu. Koszt badania prywatnego jest niewielki i wynosi średnio od 10 do 18 złotych (w przypadku wykonania rozmazu krwi).

>> Jonogram, czyli badanie elektrolitów – na czym polega? Normy, wskazania, przygotowanie