Kiła (Treponema pallidum), inaczej syfilis – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest kiła (Treponema pallidum)?

Krętek blady to bakteria odpowiedzialna za rozwój choroby wenerycznej o nazwie kiła/syfilis. Do transmisji chorobotwórczego patogenu dochodzi najczęściej drogą płciową, jednakże wrotami zakażenia są także krew, uszkodzona skóra i łożysko. Kiła może być wrodzona (do infekcji dochodzi wówczas podczas porodu) lub nabyta. Obecność krętka bladego jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może przyczynić się do przedwczesnego porodu, a nawet poronienia.

Do manifestacji pierwszych objawów chorobowych dochodzi po upływie 10 dni po zakażeniu. Niektóre z symptomów są ogólnoustrojowe i mogą pojawić się nawet po kilku miesiącach po przedostaniu się bakterii krętka do organizmu.

Objawy kiły to:

• owrzodzenie błon śluzowych miejsc intymnych – zmiana skórna początkowo jest płaska i nie boli. Z czasem jednak tworzy się z niej większych rozmiarów wrzód,
• osutka – bardzo charakterystyczna wysypka skórna. Pojawia się nie tylko na skutek zakażenia krętkiem bladym, ale także w wyniku nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne lub w przebiegu ciąży,
• łysienie kiłowe,
• blado czerwone plamki na całym ciele.

Po pewnym czasie do objawów dermatologicznych mogą dołączyć ogólnoustrojowe. Osoby zakażone krętkiem bladym często doświadczają uczucia zmęczenia, osłabienia organizmu, zwiększonej tendencji do infekcji wirusowych, bóli głowy, a nawet gorączki.

Obecność krętków bladych (Treponema pallidum) w organizmie można wykryć kilkoma sposobami. Najpopularniejszym z nich jest test na obecność specyficznych przeciwciał, które produkowane są w organizmie po upływie ok. miesiąca od momentu infekcji. Taki test serologiczny powinien być wykonany minimum po upływie 4 tygodni, ponieważ wcześniej może dawać wynik fałszywie ujemny. Najbardziej popularną metodą wykrywania kiły jest odczyn Wassermanna, oznaczany skrótem WR.

Kiła (Treponema pallidum) – kiedy należy wykonać badanie?

Lekarz zleca wykonanie badanie na obecność bakterii powodujących kiłę, gdy podejrzewa (na podstawie wywiadu podmiotowego), że pacjent może być zarażony. Jest to uzasadnione w szczególności, gdy na skórze osoby badanej pojawiają się typowe dla syfilisu zmiany dermatologiczne. Sygnałem alarmującym są również powiększone węzły chłonne.

Rutynowo, badanie przesiewowe w kierunku krętków bladych wykonuje się u kobiet w ciąży (w I i III trymestrze), u dawców krwi i narządów. Zaleca się także systematyczne badania na kiłę u osób, które mają tendencję do ryzykownych zachowań seksualnych (częsta zmiana partnerów i brak stosowania zabezpieczeń).

>> Badania w ciąży – kiedy badania prenatalne, USG w ciąży, KTG, posiew z pochwy

Diagnostyka serologiczna obejmuje wykonanie kilku odczynów przesiewowych. Najbardziej znanym i powszechnie stosowanych testem nieswoistym jest VDRL. Diagnostykę uzupełniają inne odczyny krętkowe, w tym FTA, FTA-ABS i TPHA. Konieczne jest także określenia miana przeciwciał klasy IgM i IgG swoistych w stosunku do antygenów krętka bladego.

Kiła (Treponema pallidum) – jak się przygotować do badania jej poziomu?

Materiałem biologicznym, który służy do oznaczenia infekcji krętkami bladymi, jest krew żylna. Do badania niepotrzebne jest szczególne przygotowanie. Zaleca się jednak, aby do punktu pobrań zgłosić się w godzinach porannych, będąc na czczo (minimum 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku). Badanie trwa kilka sekund.

Jak przebiega badanie?

Krew żylna pobierana jest z żyły łokciowej w pozycji siedzącej lub leżącej. Materiał biologiczny umieszczany jest w probówce z cytrynianem, co ma zapobiegać krzepnięciu krwi. Specjalnie opisana próbka trafia do laboratorium, gdzie analizowana jest pod kątem obecności krętka bladego. Metod badania jest wiele.

Jednym z najbardziej miarodajnych testów jest oznaczenie przeciwciał w klasie IgM i IgG, a także klasyczne metody reaginowe VDRL i USR. W zależności od wybranej metody badania, wynik dostępny jest w kilka dni roboczych.

>> Borelioza – przeciwciała IgM – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Kiła (Treponema pallidum) – interpretacja wyniku

Wynik na obecność bakterii Treponema pallidum może być dodatni lub ujemny. Uzyskanie wyniku ujemnego wskazuje na brak zakażenia kiłą.

Dodatni wynik wymaga jednak potwierdzenia za pomocą kolejnego oznaczenia wykonanego po upływie kilku tygodni. Wówczas lekarz może zdecydować o rozszerzeniu diagnostyki o inne metody. Wiele zależy bowiem od manifestacji klinicznej i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Czasami konieczne jest natychmiastowe wdrożenie antybiotykoterapii np. u kobiet w ciąży. W niektórych przypadkach obecność bakterii powodujących kiłę może wskazywać na inne choroby przewlekłe, w tym zapalenie wątroby.

Nie należy bagatelizować dodatniego wyniku testu na kiłę. Choroba nieleczona jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia człowieka.

>> Jak wybrać najlepszy test ciążowy?

Kiła (Treponema pallidum) – co po badaniu?

Ponieważ pobranie krwi żylnej jest bezpieczne, po zakończeniu badania można bezpiecznie wrócić do wykonywania codziennych obowiązków.

Kiła (Treponema pallidum) – możliwe powikłania po badaniu

Pobieranie krwi z żyły łokciowej jest na ogół bardzo dobrze tolerowane przez pacjentów. Jedyne możliwe powikłania po badaniu wynikają z samego, mechanicznego wkłucia się igłą w żyłę i obejmują m.in. pojawienie się siniaka, małego obrzęku, a także tkliwości. Wszystkie te objawy ustępują po upływie 24 godzin.

Kiła (Treponema pallidum) – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?

Badanie na obecność bakterii krętka bladego jest obowiązkowe dla kobiet w ciąży. Jest ono wykonywane na początku ciąży i tuż przed porodem. Bakteria może przejść bowiem przez łożysko do płodu, a także bezpośrednio na dziecko w trakcie porodu drogami natury. Kiła w ciąży niesie ze sobą bardzo duże ryzyko dla rozwoju i życia dziecka i może powodować m.in.:

• poronienie,
• przedwczesny poród,
• deformacje zębów,
• wady anatomiczne układu kostnego,
• zaburzenia funkcjonalne śledziony i wątroby,
• problemy ze słuchem,
• zapalenie siatkówki,
• rozszczepienie podniebienia.

Kiła (Treponema pallidum) – czy można wykonać u dzieci?

Oznaczenie obecności bakterii krętka bladego można bezpiecznie wykonać u dzieci, w tym noworodków i niemowląt.

>> Kalendarz badań w ciąży

Kiła (Treponema pallidum) badanie – cena

Osoba, która ma skierowanie od lekarza na panel dot. kiły może wykonać badania za darmo w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Ci, którzy nie posiadają aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego lub chcą wykonać oznaczenie w prywatnym laboratorium muszą liczyć się z poniesieniem niewielkiego kosztu oscylującego w granicy 40-50 złotych.