Cholesterol całkowity – co to jest? Normy, wskazania, przygotowanie

Cholesterol całkowity – co to jest? Na czym polega badanie?

Cholesterol całkowity to zsumowane stężenie cząsteczek cholesterolowych w organizmie. W związku z tym na jego normę, składa się stężenie poszczególnych frakcji – cholesterolu HDL (tzw. „dobry cholesterol”) i LDL (tzw. „zły cholesterol”). Oprócz teg, w ocenie stężenia cholesterolu całkowitego bierze się pod uwagę poziom trójglicerydów.

Funkcje cholesterolu w organizmie

Cholesterol jest substancją niezbędną w organizmie – bierze udział w syntezie hormonów płciowych, witaminy D oraz kwasów żółciowych. Wchodzi także w skład błony komórkowej.

Z tego też powodu jest niezbędny do zachowania prawidłowej pracy organizmu, jednak jego nadmiar okazuje się szkodliwy, zwłaszcza dla układu sercowo-naczyniowego.

Wysoki poziom cholesterolu całkowitego, szczególnie z jednoczesnym podwyższeniem frakcji LDL, wskazuje na duże ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie miażdżycy i związanego z nią zawału serca. Dlatego też zalecana jest regularna (średnio  raz w roku) kontrola stężenia cholesterolu krwi w ramach działań profilaktycznych.

>> Zwykłe otręby to także superfood. Oczyszczają i obniżają cholesterol

Cholesterol całkowity – kiedy należy wykonać badanie?

Wskazaniem do wykonania badania z oznaczeniem cholesterolu całkowitego są wszelkie sytuacje mogące sugerować jego podwyższony poziom. Badanie zaleca się także w przypadku występowania niektórych schorzeń oraz jako działanie profilaktyczne po 40. roku życia.

Wskazania do badania cholesterolu całkowitego to:

• rodzinne występowanie hipercholesterolemii,
• cukrzyca typu 2,
• nadciśnienie tętnicze,
• choroby wątroby,
• niewłaściwy styl życia – tłusta dieta, brak aktywności fizycznej, siedzący tryb życia, palenie papierosów,
• nadwaga i otyłość,
• wiek powyżej 40. roku życia.

Oznaczenie stężenia cholesterolu we krwi wykonuje się również wtedy, gdy istnieje podejrzenie chorób sercowo-naczyniowych. Oprócz tego badanie to pozwala na monitorowanie skuteczności dobranego leczenia w przypadku farmakoterapii obniżającej cholesterol.

Cholesterol całkowity – jak się przygotować do badania?

Badanie cholesterolu całkowitego wykonuje się w ramach diagnozy całego panelu lipidowego, czyli frakcji cholesterolu HDL, LDL i trójglicerydów. Jest to jedno z

podstawowych badań diagnostycznych, które nie wymaga wcześniejszego przygotowania. Są jednak pewne kwestie, o których warto pamiętać bezpośrednio przed badaniem.

Przede wszystkim, ze względu na fakt, iż poziom cholesterolu ulega zmianie w ciągu dnia, m.in. pod wpływem spożytych pokarmów, na badanie należy przyjść na czczo. Na kilka dni przed pobraniem krwi, zwykle ok. 2–3, zaleca się również rezygnację z posiłków tłustych i smażonych.

Należy wyeliminować także owoce morza i dania z grilla. Warto również ograniczyć aktywność fizyczną, aby zminimalizować ryzyko zafałszowania wyników. Jeśli przyjmowane są leki na obniżenie cholesterolu, należy o tym poinformować specjalistę oraz lekarza, który później będzie interpretować wyniki.

>> Leki na cholesterol, leki przeciwmiażdżycowe, suplementy diety

Jak przebiega badanie?

Badanie cholesterolu we krwi polega na pobraniu próbki z żyły poprzez nakłucie jej igłą. Następnie specjalista taką próbkę zabezpiecza i przekazuje do analizy laboratoryjnej. Bezpośrednio po badaniu należy przyciskać miejsce nakłucia gazikiem, co pozwoli zmniejszyć ryzyko zasinienia skóry.

Cholesterol całkowity – normy. Jak interpretować wyniki?

Wyniki badania cholesterolu całkowitego we krwi powinny być zawsze interpretowane przez lekarza, gdyż ostateczna diagnoza zależy od wielu czynników.

Poza uzyskanymi wynikami ważne jest także zinterpretowanie tego, jak mają się one w stosunku do siebie, a także w odniesieniu do zebranego wcześniej wywiadu i ewentualnie innych badań, jeśli były wykonywane. Za ogólną normę dla cholesterolu całkowitego uznaje się wartość 114– 200 mg/dl. Warto pamiętać o tym, że badanie panelu lipidowego dostarcza także informacji o stężeniu HDL, LDL i trójglicerydów.

>> Jak się odżywiać przy wysokim poziomie cholesterolu?

Cholesterol całkowity podwyższony

Podwyższony cholesterol całkowity oraz frakcja LDL („zły” cholesterol) świadczą o nadmiernej ilości frakcji LDL we krwi. Może być to spowodowane genetycznymi zaburzeniami w obrębie metabolizmu cholesterolu (tzw. hipercholesterolemia wielogenowa), co jest najczęstszą przyczyną podwyższonego stężenia cholesterolu we krwi.

Wysokie stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL sugeruje również:

• schorzenia wątroby,
• niedoczynność tarczycy,
• stan niedożywienia, co wymaga dalszej diagnostyki w wybranym przez lekarza kierunku.

Oprócz tego jest to wskazówka co do podwyższonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, szczególnie miażdżycy, w przebiegu której tworzą się tzw. blaszki miażdżycowe z odkładającego się w postaci złogów cholesterolu.

Cholesterol całkowity za niski

Cholesterol całkowity we krwi może być również za niski. Stan ten najczęściej jest spowodowany stanami wyniszczenia i wycieńczenia organizmu oraz nadczynnością tarczycy i marskością wątroby.

Może wynikać także z zaburzeń genetycznych oraz występowania tzw. dyslipidemii aterogennej – schorzenia, w którym obserwuje się wysoki poziom trójglicerydów, niskie stężenie HDL oraz zaburzenia w budowie frakcji LDL. Zjawisko to często występuje u chorych na cukrzycę typu 2.

Cholesterol całkowity – postępowanie po badaniu. Co robić?

Badanie cholesterolu całkowitego polega na pobraniu próbki krwi do dalszej diagnostyki, dlatego po zakończeniu czynności można wrócić do codziennego funkcjonowania. Nie ma żadnych wskazań i zaleceń do odpoczynku po badaniu. Po otrzymaniu wyników, należy skonsultować je z lekarzem. Na wyniki czeka się ok. 5. dni, jednak ostateczny czas zależy od wybranej placówki.

>> Lipidogram (cholesterol i trójglicerydy) – norma, interpretacja wyników badań

Cholesterol całkowity – jak wykonać badanie w ciąży?

Badanie cholesterolu całkowitego w ciąży wykonuje się w ten sam sposób – poprzez pobranie próbki krwi do badań. Dzięki temu, że badanie jest nieinwazyjne, może być wykonywane u kobiet w ciąży.

Cholesterol całkowity – jak wygląda to badanie u dzieci?

Cholesterol całkowity u dzieci to badanie, które wykonuje się głównie w przypadku podejrzenia zaburzeń z metabolizmem tej substancji. Na wyższy poziom cholesterolu całkowitego narażone są również bardziej dzieci, które prowadzą niehigieniczny tryb życia

(tłuste i ciężkie jedzenie, brak aktywności fizycznej). Badanie również polega na pobraniu krwi.

Cholesterol całkowity – cena. Ile kosztuje badanie?

Cena badania odnosi się do kosztu oznaczenia całego panelu lipidowego i waha się w granicach 15–40 zł, w zależności od placówki.