Cholesterol – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Cholesterol – co to jest?

Cholesterol to jeden ze związków syntetyzowanych przez organizm. Zalicza się on do tzw. steroli, należących do lipidów. Cholesterol z reguły dzieli się na dwie frakcje:

• LDL,
• HDL.

LDL tzw. „zły cholesterol”, którego nadmiar w organizmie staje się przyczyną wielu schorzeń i zaburzeń, szczególnie w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Z kolei HDL to tzw. „dobry cholesterol”, którego większe stężenie sprzyja lepszej kondycji układu sercowo-naczyniowego. Ten cholesterol odpowiada za transport tkanek cholesterolowych do wątroby, gdzie ulegają one zmetabolizowaniu.

Z kolei cholesterol LDL transportuje komórki z wątroby do mięśni. Jeśli jest go za dużo, to odkłada się tkankach, powodując z czasem powstawanie złogów, utrudniających swobodny przepływ krwi.

W dalszej konsekwencji prowadzi to do powstania tzw. blaszek miażdżycowych, które mogą całkowicie zablokować dopływ krwi, np. do mięśnia sercowego, co kończy się zawałem.

>> Zioła na cholesterol, domowe sposoby na miażdżyc

Na czym polega badanie cholesterolu?

Badanie cholesterolu polega na oznaczeniu stężenia tej substancji we krwi. Co istotne, zwykle wykonuje się tzw. panel lipidowy, w trakcie którego oznacza się normy dla:

• cholesterolu całkowitego,
• cholesterolu LDL,
• cholesterolu HDL,
• trójglicerydów (są to estry glicerolu i kwasów tłuszczowych, które są podstawowym składnikiem tkanki tłuszczowej).

Badanie z oznaczeniem stężenia cholesterolu polega na pobraniu próbki krwi do diagnozy laboratoryjnej. Wyniki pozwalają na ocenę ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, służą także do monitorowania skuteczności dobranego leczenia, m.in. stosowanych leków na obniżenie cholesterolu (w tym przypadku kluczową rolę odgrywa także styl życia pacjenta).

Cholesterol – co oznacza się w badaniu?

W badaniu cholesterolu oznacza się cały panel lipidowy, a więc cholesterol całkowity, obie jego frakcje (HDL, LDL), a także poziom trójglicerydów.

>> Leki na cholesterol, leki przeciwmiażdżycowe, suplementy diety

Cholesterol – kiedy należy wykonać badanie?

Wskazaniem do wykonania badania stężenia cholesterolu we krwi jest podejrzenia chorób na tle sercowo-naczyniowym, szczególnie miażdżycy.

Co istotne, diagnostyka cholesterolu jest zalecana jako badanie profilaktyczne u każdej osoby po 40. roku życia – bez względu na to, czy istnieje podłoże rodzinne występowania chorób (w tym przypadku szczególnie należy o to dbać, jednak takie badania zaleca się każdemu).

Im wcześniej zostanie rozpoznany zbyt wysoki poziom LDL, tym większe szanse na skuteczniejsze leczenie i efektywność w związku ze zmianą trybu życia. Warto mieć to na uwadze szczególnie ze względu na fakt, iż wysoki poziom złego cholesterolu niesie ze sobą wysokie ryzyko zawału serca.

Wskazania do wykonania oznaczenia cholesterolu we krwi i wykonania całego panelu lipidowego, to:

• cukrzyca typu 2,
• nadciśnienie tętnicze,
• przewlekłe choroby nerek,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• palenie papierosów,
• łuszczycowe zapalenie stawów lub skóry,
• nadwaga i otyłość,
• siedzący tryb życia,
• brak aktywności fizycznej i tłusta dieta,
• rodzinne występowanie chorób sercowo-naczyniowych,
• przekroczenie 40. roku życia.

Cholesterol we krwi – jak się przygotować do badania?

Oznaczenie cholesterolu we krwi i wykonanie badania całego panelu lipidowego polega na pobraniu krwi. Dlatego też do badania nie trzeba się wcześniej przygotowywać.

Należy jednak mieć na uwadze fakt, iż stężenie cholesterolu może zmieniać się w ciągu dnia, dlatego na badanie najlepiej przybyć rano, będąc jeszcze na czczo. Na ok. 2–3 dni przed badaniem zaleca się także rezygnację z tłustych i smażonych potraw, a także dań z grilla. Nie ma przeciwwskazań do wykonania tego badania.

>> Jak się odżywiać przy wysokim poziomie cholesterolu?

Jak przebiega badanie?

Badanie cholesterolu we krwi polega na pobraniu próbki do dalszej analizy laboratoryjnej. Krew pobiera się z żyły, a następnie zabezpiecza i przekazuje do analizy. Bezpośrednio po badaniu warto przyciskać przez kilka minut miejsce nakłucia gazikiem, aby ograniczyć rozwój siniaka.

Cholesterol – normy. Jak interpretować wyniki?

Wyniki oznaczenia profilu lipidowego zawsze muszą być skonsultowane z lekarzem, zwłaszcza gdy przyjmowane są leki regulujące stężenie cholesterolu we krwi (mogą zaburzać prawidłowy wynik).

Za normę dla cholesterolu całkowitego uznaje się wartość 114–200 mg/dl, dla cholesterolu LDL <100 mg/dl, a w przypadku cholesterolu HDL >50 mg/dl dla kobiet i >40 mg/dl dla mężczyzn. Norma trójglicerydów to <150 mg/dl.

Wyniki dostępne są zwykle do 5 dni od badania, jednak ostateczny czas zależy od wybranej placówki.

Wysoki cholesterol – o czym świadczy?

Przy interpretacji wyników należy pamiętać o tym, że ogromne znaczenie ma fakt, która frakcja cholesterolu jest podwyższona.

Podwyższony poziom cholesterolu całkowitego i frakcji LDL może świadczyć o:

• hipercholesterolemii wielogenowej – jest uwarunkowana genetycznie i dodatkowo „sprzyja” jej niewłaściwy tryb życia;
• niedoczynności tarczycy;
• chorobach wątroby;
• niedożywieniu.

Wysokie stężenie cholesterolu całkowitego i frakcji LDL wskazuje także na wyższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, w tym zawału serca.

Niski cholesterol

Niskie stężenie cholesterolu i frakcji HDL wynikać zwykle z dysfunkcji genetycznych lub zespołów metabolicznych. Z kolei niski cholesterol całkowity i frakcji LDL świadczyć może o marskości wątroby, nadczynności tarczycy oraz ciężkich zakażeniach organizmu.

Cholesterol – postępowanie po badaniu

Badanie poziomu cholesterolu polega wyłącznie na pobraniu krwi, dlatego po jego zakończeniu można wrócić do swoich codziennych obowiązków. Należy pamiętać o tym, aby wyniki skonsultować zawsze z lekarzem.

Cholesterol – jak wykonać badanie w ciąży?

Badanie w ciąży wykonuje się tak samo, jak w każdym innym przypadku poprzez pobranie krwi.

Cholesterol – jak wygląda to badanie u dzieci?

Cholesterol u dzieci bada się w taki sam sposób, jak u dorosłych. Jego wysoki poziom może wskazywać na niewłaściwą dietę i nieprawidłowy tryb życia dziecka.

Cholesterol – cena. Ile kosztuje badanie?

Badanie cholesterolu jest stosunkowo tanie, koszt zwykle mieści się w granicach ok. 15–40 zł, w zależności od placówki.