RTG płuc – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować. Interpretacja wyniku

Na czym polega RTG płuc?

Zdjęcie rentgenowskie (RTG) płuc to jedno z najczęściej wykonywanych badań radiologicznych stanowiący pierwszy etap diagnostyki płuc. Omawiana technika obrazowania wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X), które przechodzą przez ciało pacjenta i są w różnym stopniu pochłaniane przez różne tkanki. Właśnie ta właściwość wykorzystywana jest przy powstawaniu obrazu płuc.

>> Tomografia komputerowa klatki piersiowej – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować, interpretacja wyniku

Wskazania do wykonania RTG płuc

O konieczności wykonania RTG płuc decyduje lekarz. Wśród wskazań do badania rentgenowskiego w tym przypadku znajdują się m.in.:

• diagnostyka zapalenia płuc;
• podejrzenie infekcyjnej choroby płuc;
• diagnostyka chorób śródmiąższowych;
• podejrzenie odmy opłucnowej lub niedodmy;
• diagnostyka zmian nowotworowych;
• ocena przed operacją chirurgiczną.

Jak widać, wskazań do wykonania RTG płuc jest wiele. Warto też dodać, że badanie może być przeprowadzane również w ramach profilaktyki. Stanowi badanie kontrolne u chorych na Przewlekłą Obturacyjną Chorobę Płuc (POChP), zwłaszcza u osób, które w przeszłości paliły papierosy, RTG należy powtarzać wielokrotnie.

RTG płuc – jak się przygotować?

Rentgen płuc nie wymaga specjalnego przygotowania. Pacjent w dniu badania nie musi być na czczo. Rano powinien normalnie zażyć leki, jeśli jakieś przyjmuje. Ponadto musi pamiętać o zabraniu ze sobą skierowania na RTG. Jeśli w przeszłości chory robił jakieś  badania płuc, zwłaszcza prześwietlenie rentgenowskie, pełną dokumentację medyczną może również ze sobą zabrać.

Jak przebiega badanie RTG płuc?

Przed badaniem pacjent podpisuje zgodę na badanie. Kobiety w wieku rozrodczym wypełniają ponadto dokument dotyczący informacji o ciąży lub jej braku. Następnie osoba badana proszona jest o zdjęcie górnych części garderoby, w tym biżuterii z szyi (łańcuszków, wisiorków itp.), które mogłyby rzutować na radiogram i zaburzać obraz.

Przed zrobieniem zdjęcia technik diagnosta instruuje pacjenta, jak powinien się ustawić. Po przyjęciu odpowiedniej pozycji może poprosić o nabranie powietrza i wstrzymanie oddechu.

Zwykle robi się dwa zdjęcia RTG płuc – w projekcji tylno-przedniej i bocznej. Zrobienie jednego zdjęcia trwa kilka sekund.

RTG płuc – interpretacja wyniku

Po otrzymaniu opisu badania rentgenowskiego płuc wiele osób pewnie zastanawia się, co oznaczają tajemniczo brzmiące zwroty w nim użyte oraz jakie mają znaczenie dla zdrowia. Wyjaśniamy te najważniejsze:

• cień okrągły – jest to pojedynczy guzek płuca, o średnicy max. 3 cm. Może oznaczać ropień, chorobę ziarniniakową (np. sarkoidozę) lub nowotwór (łagodny lub złośliwy);
• cień guzowaty – duża zmiana o wielkości powyżej 4 cm i dowolnym kształcie. Wskazuje na obecność ropnia, otorbionego płynu lub nowotworu płuca;
• cienie plamiste – wyróżnić można cienie drobnoplamiste (np. prosówka gruźlicza, pylica płuc lub rozsiew nowotworowy), średnioplamiste (np. odoskrzelowe zapalenie płuc, gruźlica lub przerzuty nowotworowe) oraz gruboplamiste (np. gruźlica lub choroba nowotworowa);
• cienie pierścieniowate (obrączkowate) – mogą oznaczać torbiele płuc, opróżnione ropnie, pęcherze rozedmowe, jak również gruźlicę włóknisto-jamistą;
• cienie pasmowate – są typowe dla zrostów opłucnej i śródmiąższowego obrzęku płuc;
• zacienienie linijne nieprzegrodowe – wynikać może z lokalnego włóknienia i wskazywać na włóknienie po zapaleniu lub zawale płuca;
• Linie Kerleya – to pogrubiałe przegrody płuca, które występują w przewlekłym obrzęku płuc lub włóknieniu śródmiąższowym;
• lite zacienienia – wskazują na zagęszczenie miąższu płucnego, którego źródłem może być stan zapalny, płyn w jamie opłucnej lub włóknienie. Lite zacienienia mogą występować w niedodmie, przy płatowym zapaleniu płuc oraz wskazywać na płyn w jamie opłucnej;
• nadmierna przejrzystość pól płucnych – zmiany jednostronne mogą oznaczać odmę opłucnową, ciało obce lub pęcherze rozedmowe, natomiast dwustronne napad astmy oskrzelowej, rozedmę płuc, zatorowość płucną czy nadciśnienie płucne;
• niedodma (okrągła lub płytkowa) – to wynik zmniejszonej objętości płuca i jego ograniczonego upowietrznienia;
• objaw plastra miodu – wskazuje na obecność drobnych, grubościennych torbieli. Zmiany można zaobserwować w przebiegu zaawansowanego włóknienia śródmiąższowego lub rozstrzenia oskrzeli;
• pęcherz rozedmowy – okrągła przestrzeń powietrzna w płucu o średnicy powyżej 1 cm wskazująca na rozedmę płuc;
• torbiel – zmiana zawierająca powietrze lub płyn;
• wnęki naczyniowe – sugerują powiększenie naczyń płucnych i mogą wskazywać na przewlekłe choroby płuc lub oskrzeli albo na nadciśnienie tętnicze;
• zmiany śródmiąższowe – to nieprawidłowości w obrębie miąższu płucnego wskazujące na sarkoidozę, choroby tkanki łącznej, pylice lub idiopatyczne włóknienie płuc.

>> Zatorowość płucna - objawy, leczenie, rokowania

RTG płuc – co po badaniu?

Po badaniu RTG płuc pacjent odbiera wynik, na który czeka się zwykle ok. 15 minut (bez opisu) lub ok. 1–2 dni robocze (z opisem). Następnie ze zdjęciem rentgenowskim udaje się na konsultację do lekarza, który zlecił badanie lub specjalisty, do którego został przez owego lekarza skierowany.

RTG płuc – czy można wykonać u kobiety w ciąży?

Rentgen płuc ze względu na wpływ na płód nie jest zalecany kobietom ciężarnym. Czasami jednak pojawia się konieczność jego wykonania. W takiej sytuacji decyzja o zrobieniu RTG płuc powinna zostać podjęta z lekarzem prowadzącym ciążę.

RTG płuc – czy można wykonać u dzieci?

Prześwietlenie rentgenowskie płuc może być robione dzieciom w każdym wieku, jeśli tylko zachodzi konieczność przeprowadzenia takiej diagnostyki. Co istotne, informacja o badaniu powinna zostać wpisana do Książeczki Zdrowia Dziecka, którą trzeba zabrać ze sobą razem ze skierowaniem na badanie. Zapisy dotyczące badań mają na celu monitorowanie ich liczby oraz przyjętych przez dziecko dawek promieniowania.

>> Rezonans magnetyczny głowy – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować

RTG płuc – cena

W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia osoby ubezpieczone mogą wykonać RTG płuc całkowicie bezpłatnie. Badanie można jednak zrobić również w prywatnym ośrodku, wtedy trzeba samemu za nie zapłacić.

Koszt RTG płuc może różnić się w zależności od pracowni rentgenowskiej. Najczęściej zrobienie prześwietlenia w dwóch projekcjach i przygotowanie do niego opisu kosztuje ok. 100 zł wzwyż. O dokładną cenę RTG płuc najlepiej dopytać w miejscu, gdzie chce się wykonać takie badanie.