Tomografia komputerowa klatki piersiowej – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować, interpretacja wyniku

Na czym polega tomografia komputerowa klatki piersiowej?

Tomografia komputerowa (TK) wykorzystuje technologie komputerowe i urządzenia rentgenowskie do tworzenia przekrojowych obrazów ciała, w tym przypadku klatki piersiowej. Zdjęcia są dużo dokładniejsze niż te uzyskane podczas badania rentgenowskiego. Widać na nich tkanki miękkie, naczynia krwionośne i kości.

Podczas TK pacjent leży nieruchomo w maszynie przypominającej tunel, kiedy jej wnętrze obraca się i wykonuje serię zdjęć rentgenowskich pod różnymi kątami. Zdjęcia przesyłane są na komputer, na którym łączone są w celu stworzenia obrazów ciała. Da się je połączyć tak, aby uzyskać trójwymiarowy obraz klatki piersiowej.

>> Tomografia komputerowa kręgosłupa – na czym polega badanie? Wskazania, jak się przygotować, co pomaga wykryć?

Wskazania do wykonania tomografii komputerowej klatki piersiowej

Tomografię komputerową klatki piersiowej przeprowadza się tylko i wyłącznie w uzasadnionych medycznie przypadkach na zlecenie lekarza po wcześniejszej konsultacji opartej na wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym i zwykle też na badaniach dodatkowych jak RTG czy USG. Wśród wskazań do wykonania TK klatki piersiowej wymienia się takie jak:

• nieprawidłowości stwierdzone w RTG klatki piersiowej;
• uraz klatki piersiowej;
• podejrzenie zatorowości płucnej;
• podejrzenie choroby nowotworowej;
• sarkoidoza;
• podejrzane objawy, np. przewlekły kaszel, krwioplucie.

Przeciwwskazania do wykonania tomografii komputerowej klatki piersiowej

TK klatki piersiowej nie może być przeprowadzone u każdego. Do najważniejszych przeciwwskazań należą:

• świeże krwawienie do mózgu;
• niewydolność wątroby lub nerek;
• choroby układu oddechowego lub krążenia;
• wole guzkowe tokszyczne tarczycy;
• szpiczak mnogi;
• astma;
• wystąpienie w przeszłości reakcji na podany środek kontrastowy lub potwierdzona nadwrażliwość na kontrast;
• uczulenie na jodowe środki kontrastowe;
• przyjmowanie meltforminy (preparatu wykorzystywanego w leczeniu cukrzycy).

Tomografia komputerowa klatki piersiowej – jak się przygotować?

Tomografia komputerowa klatki piersiowej bez podania środka cieniującego nie wymaga specjalnego przygotowania. W razie konieczności podania kontrastu należy przede wszystkim pozostać na czczo 4–6 godzin przed badaniem i 1–2 dni wcześniej szczególnie zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu (zmniejsza to ryzyko uszkodzenia nerek).  Ponadto na badanie należy zabrać ze sobą aktualny wynik kreatyniny. Dokładne zalecenia są przekazywane pacjentom podczas rejestracji na badanie TK.

Jak przebiega badanie tomografii komputerowej klatki piersiowej?

Pacjent kładzie się na stole, który następnie przesuwa się w taki sposób, że jego klatka piersiowa jest otoczona pierścieniem urządzenia. W trakcie badania stół powoli się przesuwa o kilkanaście centymetrów. Badanie trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut i nie jest bolesne. Jeśli TK klatki piersiowej wymaga podania kontrastu, jest on aplikowany bezpośrednio do żyły przed badaniem przy pomocy wenflonu.

>> ß-globuliny – kiedy należy wykonać badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Tomografia komputerowa klatki piersiowej – interpretacja wyniku

Trudne zwroty w opisie wyniku tomografii komputerowej klatki piersiowej sprawiają, że przeciętnemu pacjentowi może być trudno zrozumieć, co tam w ogóle jest napisane. Dlatego przedstawiamy krótkie wyjaśnienia najważniejszych i zarazem najczęściej spotykanych medycznych sformułowań występujących w opisach badań TK klatki piersiowej:

• bronchogram powietrzny – na tle miąższu płuca o zmniejszonej powietrzności widoczne jest światło drożnego oskrzela. Objaw ten jest charakterystyczny dla zapalenia płuc lub niedodmy;
• niedodma (okrągła lub płytkowa) – to wynik zmniejszonej objętości płuca wraz z jego ograniczonym upowietrznieniem. Możliwa jest niedodma z ucisku na skutek obecności płynu lub powietrza w opłucnej oraz niedodma w wyniku wtórnej resorpcji powietrza z pęcherzyków płucnych;
• blaszka opłucnowa – to płaskie zgrubienie opłucnej wysycone solami wapnia typowe dla gruźlicy opłucnej i azbestozy;
• linia podopłucnowa krzywoliniowa – to linijne zacienienie przebiegające podopłucnowo równolegle do opłucnej, charakterystyczne dla azbestozy lub twardziny układowej;
• objaw kostki brukowej – objaw ten jest charakterystyczny głównie dla ARDS lub proteinozy płuc;
• objaw plastra miodu – świadczy o obecności drobnych, grubościennych torbieli. Obecny przy zaawansowanym włóknieniu śródmiąższowym lub rozstrzeniu oskrzeli;
• objaw halo – objaw ten może występować w przebiegu wielu chorób, np. nowotworowych lub zapalnych naczyń;
• objaw atolu (odwróconego halo) – objaw ten jest charakterystyczny dla kryptogennego zapalenia płuc;
• objaw sygnetu – oskrzele w przekroju poprzecznym ma wyraźnie większą średnicę niż tętnica. Objaw typowy dla rozstrzeni oskrzeli;
• pęcherz rozedmowy – to okrągła przestrzeń powietrzna w płucu o średnicy większej niż 1 cm, wskazująca na rozedmę płuc;
• pojedynczy guzek płuca – może oznaczać ropień, chorobę ziarniniakową (np. sarkoidozę) lub nowotwór (łagodny lub złośliwy);
• pułapka powietrzna – objaw charakterystyczny dla chorób takich jak astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP);
• zacienienie linijne nieprzegrodowe – może wskazywać na włóknienie po zapaleniu lub zawale płuca;
• zacienienie typu mlecznego szkła (matowej szyby) – przyczyną matowej szyby może być np. zmniejszenie upowietrznienia pęcherzyków płucnych lub niecałkowite wypełnienie płynem pęcherzyków płucnych, natomiast zacienienie typu mlecznego szkła może oznaczać np. zapalenie płuc, krwawienie do pęcherzyków płucnych lub zatorowość płucną.

Dokładną interpretację wyniku badania TK klatki piersiowej należy zostawić lekarzowi.

Tomografia komputerowa klatki piersiowej – co po badaniu?

Po badaniu bez kontrastu pacjent może od razu udać się do domu, natomiast w przypadku przyjęcia środka cieniującego musi pozostać pod obserwacją personelu medycznego jeszcze przez ok. 30 minut. Na koniec badania otrzyma informację, kiedy może zgłosić się po wynik TK.

Tomografia komputerowa klatki piersiowej – czy można wykonać u kobiety w ciąży i dzieci?

Ciąża stanowi przeciwwskazanie do wykonania tomografii komputerowej jamy brzusznej, zwłaszcza pierwszy trymestr. Dopuszcza się natomiast możliwość zrobienia TK w drugim i trzecim trymestrze ciąży, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem prowadzącym ciążę w stanach zagrażających życiu lub zdrowiu.

Tomografia komputerowa klatki piersiowej znajduje zastosowanie w diagnostyce chorób u dzieci. Kluczową rolę w tym przypadku odgrywa jednak prawidłowa kwalifikacja dziecka do badania. Podczas samego badania mogą pojawić się pewne trudności, jednak przy odpowiedniej współpracy rodzica lub opiekuna pacjenta z diagnostą zwykle łatwo im zaradzić.

>> Progesteron – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie