ß-globuliny – kiedy należy wykonać badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest ß-globulina?

Całą grupę globulin stanowią białka rozpuszczalne w rozcieńczonych roztworach soli. Są obecne w wielu miejscach w organizmie – poza osoczem można je spotkać w mleku czy tkance mięśniowej. Obok ß-globulin rozróżniamy także alfa-1globuliny, alfa-2globuliny i gamma-globuliny.

ß-globuliny to frakcja, która znajduje się głównie w osoczu krwi. Pełnią funkcję transportową w stosunku do hormonów sterydowych, żelaza i kwasów tłuszczowych oraz wpływają na układ odpornościowy. Należą do nich:

• transferryna,
• hemopeksyna,
• ß2-mikroglobulina,
• ß-lipoproteina,
• bradykinina,
• angiotensyna,
• izoaglutyniny,
• czynniki krzepnięcia krwi,
• enzymy tj. esteraza cholinowa, fosfataza, proteaza.

U zdrowej osoby ß-globuliny stanowią 5,7-7,9 % białka całkowitego, co oznacza, że ich stężenie wynosi 8-13 g/l.

>> Jonogram, czyli badanie elektrolitów – na czym polega? Normy, wskazania, przygotowanie

ß-globuliny – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie, które pozwala określić stężenie ß-globulin, nosi nazwę proteinogramu. Jest to elektroforetyczny podział białek na sześć frakcji, które charakteryzują się różnymi możliwościami poruszania w polu elektrycznym. Pod jego wpływem białka migrują i przybierają charakterystyczny wzór. Badanie stanowi narzędzie przesiewowe w kierunku zaburzeń składu białek surowicy.

Badania wykonuje się w celu:

• zdiagnozowania zaburzeń układu odpornościowego,
• różnicowania chorób układu krwiotwórczego,
• określenia, z jaką chorobą wątroby zmaga się pacjent.

ß-globuliny – jak się przygotować?

Pobranie materiału do badania ß-globulin jest szybkie i stosunkowo proste. Wykonuje się je z krwi żylnej, najczęściej z żyły łokciowej (zlokalizowanej w dole łokciowym).

Pobranie musi być wykonane na czczo, dlatego ostatni posiłek należy zjeść 8 godzin wcześniej. Procedurę najlepiej wykonać w godzinach porannych tj. między 7.00 a 10.00. Organizm jest wtedy wypoczęty, z reguły ma niski poziom stresu. Wszystkie te czynniki były brane pod uwagę, kiedy określano normy dla badania.

>> Badanie moczu - na czym polega analiza?

W takim przypadku kolacja w dniu poprzedzającym pobranie powinna być zjedzona ok. 18.00-19.00. Dobrze, aby składała się z produktów lekkostrawnych. Na dzień przed odwiedzeniem punktu pobrań należy zrezygnować z intensywnych treningów, alkoholu i ciężkostrawnych oraz tłustych potraw.

Przed samym pobraniem krwi trzeba się odpowiednio nawodnić, co ułatwi i przyspieszy procedurę. Warto wypić szklankę, ewentualnie dwie wody niegazowanej. Kwestię leków należy skonsultować z lekarzem. On zaleci, czy na czas diagnostyki należy ograniczyć ich przyjmowanie, czy pozostawić dawki bez zmian.

Jak przebiega badanie ß-globuliny?

Przed wkłuciem pielęgniarka postara się ułatwić i przyspieszyć procedurę. Na ramieniu założy opaskę uciskową oraz poprosi o zaciśnięcie pięści. Dodatkowo może również lekko oklepać żyłę. Wszystkie te czynniki spowodują, że krew w naczyniu zacznie płynąć pod większym ciśnieniem, dzięki czemu szybciej pobierze się wymagana ilość materiału, a sama żyła stanie się bardziej widoczna. Następnie pielęgniarka przemyje skórę środkiem antyseptycznym i przystąpi do pobrania próbki. Jałową, jednorazową igłą wbija się w światło naczynia, a krew wpływa do probówki służącej do transportu (zależnie od badania, probówki zawierają różne podłoża i są wyposażone w nakrętki różnego koloru). Po pobraniu krwi pielęgniarka zdejmie opaskę i założy opatrunek na miejsce wkłucia (warto go kilka minut dociskać, żeby krew nie wylała się pod skórę i nie powstał siniak).

>> Wszystko, co musisz wiedzieć o zaburzeniach akcji serca23

ß-globuliny – interpretacja wyniku

Wyniki badania są zwykle dostępne następnego dnia. Co istotne w przypadku różnych laboratoriów zakres norm może się nieco różnić. Ze względu na to do każdego wyniku powinny być załączone wartości referencyjne. Wyniki znacznie odbiegające od wskazanych wartości powinny być zawsze skonsultowane z lekarzem. Przy czym należy pamiętać, że ß-globuliny wzrastają w III trymestrze ciąży (jest to zjawisko fizjologiczne), przy oparzeniach z kolei ulegają obniżeniu.

Wysoki poziom ß-globuliny

Podwyższone wartości ß-globulin mogą świadczyć o wielu schorzeniach, spośród których najczęściej diagnozuje się:

• różne schorzenia wątroby,
• zespół nerczycowy, który może skutkować trwałą niewydolnością nerek,
• choroby nowotworowe,
• skrobiawicę, inaczej zwaną amyloidozą, która prowadzi do zaburzenia pracy serca czy nerek,
• anemia z niedoboru żelaza,
• szpiczak mnogi, czyli złośliwy nowotwór związany z kośćmi,
• chorobę Waldenstroma – nowotwór układu chłonnego.

>> Żelazo (Fe) – badanie i jego przebieg. Normy, wskazania. Kiedy należy wykonać badanie i jak interpretować wynik?

Niski poziom ß-globuliny

Obniżone wartości ß-globulin obserwujemy, gdy organizm jest skrajnie niedożywiony, pacjent stosuje głodówki np. w przebiegu anoreksji lub stosuje nieprawidłową dietę. Ponadto niskie beta-globuliny mogą wskazywać na:

• zaburzenia trawienia i wchłaniania,
• zespół nerczycowy,
• uszkodzenia miąższu wątroby, np. w przebiegu marskości czy nowotworu,
• stany zapalne jelit lub skóry,
• nadczynność tarczycy,
• posocznicę (sepsę),
• przewlekłe niewykryte krwawienia.

ß-globuliny – jak się zachować po badaniu?

Każdy niepokojący wynik badania powinien być skonsultowany z lekarzem. W zależności od tego, jaki on będzie, lekarz może zalecić przeprowadzenie dalszej diagnozy lub powtórzenie badania. Pojedynczy wynik zawsze należy traktować jako poglądowy, sam w sobie nie może stanowić o postawieniu konkretnej diagnozy. Daje jedynie sygnał, że w organizmie jest jakieś schorzenie.

ß-globuliny – skutki uboczne po badaniu

Badanie w kierunku ß-globulin jest praktycznie bezbolesne, nie powoduje żadnych skutków ubocznych. Ponieważ nie wymaga znieczulenia pacjenta, bezpośrednio po jego wykonaniu, można powrócić do normalnej aktywności.

U osób bardziej wrażliwych czy ze skłonnościami do siniaków może pojawić się niewielkie zasinienie lub zaczerwienienie w okolicach wkłucia. Po kilku dniach samoistnie znika. Czasami także przez kilka godzin utrzymuje się tkliwość lub delikatny ból, który ustępuje i nie wymaga stosowania żadnych środków.

ß-globuliny – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Stężenie ß-globulin, które wiążą i transportują tyroksynę (hormon tarczycowy) rosną w III trymestrze ciąży. Jest to fizjologia, dlatego dla kobiet ciężarnych przyjmuje się inne wartości referencyjne. Badanie wykonuje się z takich samych wskazań dla pozostałych osób dorosłych.

ß-globuliny – czy można wykonać u dzieci?

Proteinogram jest również wykonywany u dzieci, jeżeli objawy wskazują taką potrzebę. Krew jest pobierana na czczo, a wskazania do zabiegu są podobne, jak u osób dorosłych. U niemowląt krew jest pobierana bezpośrednio przed kolejnym karmieniem.

>> Anemia – objawy, leczenie, przyczyny. Czym jest anemia i jak leczyć niedokrwistość?

ß-globuliny – cena badania

Badanie jest bezpłatne, jeżeli pacjent posiada skierowanie. Wykonane komercyjnie kosztuje ok. 45 złotych. Cena może się różnić w zależności od placówki, która wykonuje procedurę.