Inhibina B – na czym polega badanie i kiedy należy je wykonać? Normy i ich interpretacja

Co to jest inhibina B?

Inhbina B jest jednym z hormonów peptydowych, występujących zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. W przypadku pań jest ona produkowana w pęcherzykach jajnikowych (za proces odpowiedzialne są komórki ziarniste), które otaczają rozwijającą się komórkę jajową. W organizmie mężczyzn wytwarzają ją komórki Sertolego zlokalizowane w kanalikach nasiennych. W czasie ciąży hormon produkuje także rozwijające się łożysko i ciałko żółte.

Inhibina B jest odpowiedzialna za mechanizm tzw. ujemnego sprzężenia zwrotnego w stosunku do hormonu folikulotropowego (FSH). FSH jest wytwarzany w przysadce mózgowej kobiet i mężczyzn. U panów odpowiada głównie za spermatogenezę, u pań pobudza dojrzewanie komórek jajowych. Wzrost poziomu inhibiny B jest sygnałem dla przysadki mózgowej, że stężenie FSH w organizmie jest wystraczające. W konsekwencji jego wydzielanie zostaje zahamowane.

>> Wszystko, co musisz wiedzieć o cukrzycy ciążowej

Inhibina B – wskazania do wykonania badania

Badanie poziomu inhibiny B, obok hormonu antymullerowskiego (AMH), stanowi jedno z pierwszych oznaczeń, które jest sprawdzane w przypadku niepłodności u kobiet. Wykonanie obydwu badań jednocześnie jest bardzo ważne, gdyż stanowi doskonały wskaźnik rezerwy jajnikowej, czyli informacji, ile komórek jajowych są jeszcze w stanie wytworzyć. W przypadku wspomaganego rozrodu ocena poziomu inhibiny B daje informację o tym, jak jajniki reagują na powzięte leczenie.

>> Leczenie niepłodności

Do głównych wskazań wykonania omawianego badania należą:

• odnalezienie przyczyny, dlaczego kobieta nie może zajść w ciążę,
• określenie płodności kobiety,
• określenie, czy kobieta odkładająca decyzję o macierzyństwie, ma szansę na ciążę w późniejszym czasie,
• w przypadku leczenia in vitro pomaga ocenić odpowiedź jajników na stymulację do owulacji.

Poziom inhibiny B jest również bardzo często wykonywany u mężczyzn. Uważa się, że jest to najbardziej czuły wskaźnik oddający stan procesu spermatogenezy spośród wszystkich hormonów, które oznacza się u mężczyzn. Jest to badanie nieinwazyjne również często przeprowadzane w celu:

• kontroli leczenia hipogonadyzmu hipogonadtropowego,
• podjęciu decyzji o biopsji jądra,
• wykonania operacji naprawczej po wazektomii,
• ewentualnego wykonania zabiegu na żylakach powrózka nasiennego.

>> Jak zapobiegać powstawaniu żylaków?

Ponadto powodem, dla którego należy wykonać omawiane badanie, są zaburzenia hormonalne, które mogą dawać wiele objawów (np. wcześniejsza menopauza u kobiet czy problemy z potencją u mężczyzn).

Badanie poziomu inhibiny B – jak się przygotować?

Oznaczenie poziomu inhibiny B jest wykonywane przez certyfikowane laboratoria na podstawie dostarczonej próbki krwi żylnej. Do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać, nie musi być ono wykonywane na czczo. Przed samym pobraniem warto pamiętać o odpowiednim nawodnieniu po to, aby proces przebiegł sprawnie.

W przypadku mężczyzn oznaczenie poziomu inhibiny B może być dokonywane w dowolnym momencie. W przypadku kobiet zaleca się, aby udać się na nie w fazie folikularnej, czyli najlepiej trzeciego dnia cyklu. W indywidualnych przypadkach, ze względu na przyczynę, dla której badanie jest wykonywane, lekarz może zalecić, żeby przełożyć je na inny dzień.

>> Poziom leptyny – na czym polega badanie? Normy i wskazania do jego określenia, przygotowanie do badania

Jak przebiega badanie poziomu inhibiny B?

Pobranie próbki krwi na oznaczenie poziomu inhibiny B jest krótkie i praktycznie bezbolesne. Do określenia wyniku potrzebna jest niewielka próbka krwi, którą doświadczona pielęgniarka pobierze z naczynia żylnego zlokalizowanego w dole łokciowym.

Inhibina B – interpretacja wyniku

Stężenie inhibiny B nie jest stałe. Zależy m.in. od wieku i fazy cyklu menstruacyjnego. Obserwuje się dwa szczyty w wydzielaniu tego hormonu. Pierwszy wzrost następuje na początku cyklu, kiedy to wzrasta również poziom FSH. Kolejne podwyższenie wartości następuje w fazie lutealnej zaraz po wzroście LH (hormon luteinizujący, który doprowadza do owulacji), po czym następuje jego gwałtowny spadek.

Mając na uwadze te informacje, nie dziwi fakt, że normy poziomu inhibiny B mogą być różne (wartości referencyjne powinny być wyszczególnione na wynikach):

• 1-2 dzień cyklu – 15-70 pg/ml (ng/l),
• 3-5 dzień – 45-120 pg/ml (ng/l),
• późna faza folikularna – 30-90 pg/ml (ng/l),
• w trakcie owulacji – 80-200 pg/ml (ng/l),
• faza lutealna < 50 pg/ml (ng/l),
• menopauza i stan po resekcji jajników < 10 pg/ml (ng/l).

U mężczyzn wartości referencyjne wynoszą 120-400 pg/ml (ng/l).

Czas oczekiwania na wyniki może się różnić w zależności od laboratorium wykonującego. Zazwyczaj wynosi ok. 14-16 dni roboczych.

Wysoki poziom inhibiny B

Znacznie podwyższone wartości inhibiny B powinny być sygnałem alarmowym, gdyż mogą świadczyć o toczącym się procesie nowotworowym w obrębie jajnika. Wzrost obserwuje się również u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) czy ziarniszczakiem (guz hormonalny na jajniku).

Niski poziom inhibiny B

U kobiet w okresie menopauzy poziom inhibiny B może być fizjologicznie tak niski, że praktycznie nie można jej oznaczyć. W przypadku kobiet w okresie rozrodczym obniżone wartości świadczą o niskiej rezerwie jajnikowej i problemach z zajściem w ciążę. Może to być wynik:

• przedwczesnego wynikania funkcji jajników,
• zespołu opornych jajników,
• zaburzeń czynności wyników.

W przypadku mężczyzn obniżone wartości obserwuje się, gdy mamy do czynienia z:

• brakiem plemników w nasieniu,
• zespołem komórek Sertolego,
• uszkodzeniem kanalików nasiennych jądra,
• zespołem Kinefeltera lub Kallmanna,
• rozwojem nowotworu.

>> Suplementy diety na płodność, testy owulacyjne

Inhibina B – jak się zachować po badaniu?

Interpretację wyników należy pozostawić specjaliście, najlepiej lekarzowi endokrynologowi lub ginekologowi. Przekroczenie wartości referencyjnych należy rozpatrywać w odniesieniu do każdego przypadku osobno, często w porównaniu do innych badań.

Inhibina B – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Oznaczenie poziomu inhibiny B bywa również przydatne w ocenie zaburzeń przebiegu ciąży. W prawidłowo rozwijającym się stanie, jej poziom rośnie i osiąga maksimum wraz z wolną beta-hCG, w połowie ciąży maleje, natomiast tuż przed rozwiązaniem ponownie wzrasta.

Za małe stężenie inhibiny B obserwuje się w przypadku pustego jaja płodowego, ciążach zagrożonych poronieniem lub ektopowych. Podwyższone wartości występują m.in. w zaśniadzie groniastym (zaburzenie związane z ciążą, które może przekształcić się w nowotwór) lub ciąży powikłanej nadciśnieniem.

Badanie inhibiny B – cena

Badanie poziomu inhibiny B nie jest refundowane przez NFZ. Jego koszt zależy od laboratorium i miejscowości, w której jest wykonywane. Cena waha się zazwyczaj pomiędzy 170 a 190 zł.

>> Kalkulator BMI