DHEA (dehydroepiandrosteron) – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Badanie z oznaczeniem stężenia hormonu DHEA (dehydroepiandrosteron) zaleca się wówczas, gdy istnieje podejrzenie guzów nadnerczy lub obserwuje się różne zaburzenia płciowe, m.in. problemy z płodnością, okres menopauzalny czy nadmierne owłosienie typu męskiego u kobiet. Czym dokładnie jest DHEA (dehydroepiandrosteron)? Na czym polega badanie tego hormonu i jak się do niego przygotować?

DHEA (dehydroepiandrosteron) – co to jest? Na czym polega badanie?

DHEA (dehydroepiandrosteron) to hormon powstający z cholesterolu i syntetyzowany przez korę nadnerczy. Dlatego też nieprawidłowa wartość referencyjna tego hormonu wykorzystywana jest m.in. w diagnostyce schorzeń i zaburzeń nadnerczy. Ocena stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) z krwi jest pomocna także w rozpoznawaniu zmian nowotworowych w obrębie kory nadnerczy oraz w diagnozowaniu przyczyn niepłodności.

>> Komepndium wiedzy o leczeniu niepłodności

Ze względu na fakt, iż DHEA (dehydroepiandrosteron) odgrywa kluczową rolę w gospodarce najważniejszych hormonów płciowych – estrogenu i testosteronu, oznaczenie jego stężenia jest pomocne przy podejrzeniu różnych zaburzeń, związanych z niewłaściwą pracą gospodarki hormonalnej.

DHEA (dehydroepiandrosteron) produkowany jest również w jądrach i układzie nerwowym, a jego niewielkie ilości syntetyzowane są również przez jajniki. Badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) we krwi polega na pobraniu próbki krwi do dalszych badań laboratoryjnych.

DHEA (dehydroepiandrosteron) – kiedy należy wykonać badanie?

Badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) nie należy do diagnostyki podstawowej. Oznacza to, iż badania nie wykonuje się ramach klasycznej profilaktyki zdrowotnej.

Aby wykonać badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron), zwykle muszą istnieć wskazania lekarskie. Z tej metody diagnostycznej można również skorzystać we własnym zakresie, jednak kluczową rolę odgrywa właściwa interpretacja otrzymanych pomiarów, a do tego niezbędna jest specjalistyczna wiedza medyczna.

Wskazaniem do wykonania badania z oznaczeniem DHEA (dehydroepiandrosteron) są:

• diagnostyka w kierunku schorzeń kory nadnerczy oraz podejrzenie zmian nowotworowych w jej obrębie,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet,
• okres okołomenopauzalny u kobiet, zwłaszcza moment przejść w okres przekwitania,
• podejrzenie niedoczynności przysadki mózgowej,
• diagnostyka niepłodności,
• zaburzenia związane z występowaniem nadmiernego owłosienia u kobiet np. na twarzy lub brzuchu (jest to tzw. hirsutyzm),
• występowanie męskich cech u kobiet, np. łysienie typu męskiego,
• diagnostyka łysienia.

Badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) pomaga na wczesnym etapie wykryć zaburzenia hormonalnej gospodarki płciowej.

>> Łysienie androgenowe u kobiet i mężczyzn

DHEA (dehydroepiandrosteron) – jak się przygotować do badania?

Do badania z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) we krwi nie trzeba się wcześniej przygotowywać. Warto mieć jednak na uwadze fakt, iż każde badanie laboratoryjne, polegające na pobraniu próbki krwi, powinno być wykonywane na czczo.

Pozwala to uniknąć sytuacji, w której spożyte w ciągu dnia posiłki wpływają na stężenie poszczególnych substancji i uruchamiają szereg procesów metabolicznych, wzajemnie zależnych od siebie, co może skutkować nieadekwatnie podwyższonym lub zaniżonym stężeniem badanej substancji w dniu diagnostyki.

Dlatego też zaleca się, aby badanie wykonać z samego rana, będąc na czczo, a ostatni posiłek zjeść ok. 8 godzin wcześniej. Kobiety przed ustaleniem daty badania powinny wziąć pod uwagę fakt, iż dzień cyklu miesiączkowego może mieć wpływ na wynik badania, dlatego też warto wziąć to pod uwagę podczas umawiania wizyty.

>> D-dimery – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Jak przebiega badanie z oznaczeniem DHEA (dehydroepiandrosteronu)?

Badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) we krwi polega na pobraniu próbki krwi żylnej (zwykle z żyły łokciowej) do dalszej analizy laboratoryjnej.

Na początku osoba przeprowadzająca badanie za pomocą odpowiednich środków dezynfekuje miejsce nakłucia, a następnie delikatnie wprowadza igłę, pobierając odpowiednią ilość krwi do badań. Po zabezpieczeniu próbki materiał jest gotowy do analizy. Wyniki zwykle są dostępne po ok. 1-7 dniach, choć jest to czas umowny i ostateczny termin zależy od konkretnej placówki diagnostycznej.

DHEA (dehydroepiandrosteron) – normy. Jak interpretować wyniki?

Wartość referencyjna, czyli wynik uznany za optymalny, jest nieco inny u kobiet i nieco odmienny u mężczyzn. Za wynik mieszczący się w granicach normy u kobiet uznaje się wartość 3–12 μmol/l, z kolei u mężczyzn – 2–10 μmol/l.

Wyniki badań zawsze należy skonsultować z lekarzem, gdyż na prawidłową interpretację wpływa spojrzenie wieloaspektowe, a więc przeprowadzony wcześniej wywiad czy inne badania, jeśli została wskazana konieczność ich wykonania.

DHEA (dehydroepiandrosteron) – na co wskazuje?

Podwyższone stężenie DHEA (dehydroepiandrosteron) może wskazywać na różne zaburzenia na tle funkcjonowania gospodarki hormonalnej. Oprócz tego podwyższone stężenie tej substancji świadczy m.in. o zmianach nowotworowych czy przeroście nadnerczy. Podwyższone stężenie DHEA może wystąpić podczas przyjmowania niektórych lekarstw, dlatego fakt ten należy zgłosić lekarzowi.

DHEA (dehydroepiandrosteron) – co po badaniu?

Po badaniu stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) można wrócić do codziennych obowiązków – nie ma specjalnych zaleceń w tym przypadku. Badanie jest nieinwazyjne i w pełni bezpieczne, dlatego też nie powoduje żadnych powikłań (mogą wystąpić niewielki siniak lub krwiak spowodowany nakłuciem).

DHEA (dehydroepiandrosteron) – jak wykonać badanie w ciąży?

Jeśli istnieje wskazanie medyczne, to badanie z oznaczeniem stężenia DHEA może być wykonane u kobiety w ciąży. Badanie jest w pełni bezpieczne i nieinwazyjne.

DHEA (dehydroepiandrosteron) – jak wygląda to badanie u dzieci?

Badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) u dzieci może być wskazane na etapie dojrzałości płciowej, jeśli występują wówczas niepokojące objawy, np. u dziewczynek jest to nadmierne owłosienie twarzy. Badanie DHEA u dzieci wygląda tak samo, jak u osób dorosłych i polega na pobraniu próbki krwi do dalszej diagnostyki.

>> Nadmierna potliwość - przyczyny. Jak ją leczyć?

DHEA (dehydroepiandrosteron) – cena. Jaki jest koszt badania?

Badanie z oznaczeniem stężenia DHEA (dehydroepiandrosteron) należy do stosunkowo taniej diagnostyki – koszt takiej usługi waha się w granicach 60–80 zł, w zależności od placówki. Warto jednak mieć na uwadze fakt, iż nie każdy punkt diagnostyczny ma w swojej ofercie to badanie.