D-dimery – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

D-dimery – co to jest? Na czym polega badanie?

D-dimery to produkty powstające jako substancje uboczne w czasie procesów enzymatycznych fibryny. Fibrynogen to kluczowa substancja w procesach krzepnięcia krwi, a miejscem jego syntezy jest wątroba. Co istotne, fibrynogen jest również zaliczany do tzw. białek ostrej fazy, dlatego jego nadmiar we krwi może sugerować stany zapalne w organizmie.

Fibrynogen jest traktowany jako „trzon” procesów krzepnięcia krwi – jego zaburzona synteza jednocześnie oznacza pogorszenie procesu powstawania skrzepu. Badanie z oznaczeniem stężenia D-dimerów jest pomocne m.in. w pośredniej ocenie funkcjonalności fibrynogenu. Pozwala także zróżnicować przyczynę zaburzeń krzepnięcia krwi. Najczęściej badanie zaleca się przy podejrzeniu zakrzepicy.

>> Leki zmniejszające krzepliwość krwi. Kiedy stosuje się leki przeciwzakrzepowe?

Wysokie stężenie D-dimerów we krwi ma dużą wartość diagnostyczną i zwykle jest interpretowane jako nadmierna krzepliwość (zbyt szybkie krzepnięcie krwi, które wiąże się z ryzykiem powstawania zakrzepów, stąd diagnostyka w kierunku zakrzepicy). Badanie z oznaczeniem stężenia D-dimerów we krwi polega na pobraniu próbki do dalszych badań diagnostycznych.

D-dimery – kiedy należy wykonać badanie?

Wskazaniem do wykonania badania jest podejrzenie nadkrzepliwości, czyli tendencji do zbyt szybkiego powstawania skrzepów. Takie zjawisko niesie ze sobą duże ryzyko zakrzepicy, dlatego badanie D-dimerów jest zalecane przy diagnostyce w tym kierunku. Oznaczenie stężenia D-dimerów we krwi może być wskazane także w przypadku, gdy istnieje podejrzenie zatorowości płucnej lub rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego.

>> Angiografia – na czym polega i czy jest bolesna?

D-dimery w monitorowaniu chorób

Co istotne, badanie z oznaczeniem stężenia D-dimerów we krwi traktuje się także jako narzędzie monitorujące. W takiej sytuacji lekarz regularnie, w zależności od obranego przedziału czasowego, zaleca wykonanie badania poziomu D-dimerów.

Dzięki temu możliwe są ocena rozwoju choroby i weryfikacja skuteczności dobranej metody leczenia. Regularne wykonywanie badania w celach monitorujących stosuje się przede wszystkim przy schorzeniach takich jak rozsiane krzepnięcie wewnątrznaczyniowe oraz zakrzepica żył głębokich.

D-dimery – jak się przygotować do badania?

Do badania z oznaczeniem stężenia D-dimerów we krwi nie trzeba się szczególnie przygotowywać, choć zalecane jest, aby na badania stawić się na czczo. Dlatego też na pobranie krwi najlepiej udać się z samego rana.

Wykonanie badania na czczo pozwoli uzyskać jak najbardziej miarodajne i wiarygodne wyniki – spożywane w ciągu dnia posiłki wpływają na stężenie różnych substancji, bardzo często ze sobą powiązanych.

>> Morfologia krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

W związku z tym badanie z oznaczeniem konkretnego składnika może być mało precyzyjne i nieco zafałszowane ze względu na spożyte w danym dniu produkty. Aby uniknąć takiego efektu, na badanie należy przyjść na czczo. Oprócz tego zaleca się również, aby ostatni posiłek zjeść najpóźniej 8 godzin przed badaniem.

• Wybierając się na badanie z oznaczeniem stężenia D-dimerów we krwi, warto także dzień przed zrezygnować z intensywnego wysiłku fizycznego oraz spożywania alkoholu. Działania te mogą wpływać na procesy krzepnięcia krwi i zaburzać wynik badania.
• Niektóre leki również mogą zaburzać wiarygodność wyników, dlatego o ich przyjmowaniu należy wcześniej poinformować lekarza, gdyż konieczna może być modyfikacja leczenia na kilka dni przed badaniem.

Jak przebiega badanie z oznaczeniem D-dimerów? Czy występują powikłania?

Badanie z oznaczeniem stężenia D-dimerów polega na klasycznym pobraniu próbki materiału do dalszej diagnostyki laboratoryjnej. Materiałem badawczym jest krew, którą pobiera się z żyły łokciowej. Całe badanie trwa bardzo krótko – zwykle nie zajmuje więcej niż 10 minut.

Bezpośrednio przed pobraniem krwi specjalista oczyszcza miejsce nakłucia (dezynfekuje), po czym ostrożnie nakłuwa tkankę i pobiera materiał potrzebny do badań. W przypadku tego badania nie ma żadnych przeciwwskazań do jego wykonania.

Nie występują również żadne powikłania, z wyjątkiem możliwości wystąpienia siniaka lub niewielkiego krwiaka na skutek kontaktu tkanki z igłą.

Pobrany materiał zostaje zabezpieczony i przekazany do analizy diagnostycznej. Wyniki są gotowe do odebrania zazwyczaj już kolejnego dnia, jednak czas ten może wydłużyć się do 7 dni – wszystko zależy od konkretnej placówki.

D-dimery – normy. Jaki interpretować wyniki?

Normy dla badania z oznaczeniem stężenia D-dimerów we krwi mieszczą się w granicach <500 μg/l.

Warto jednak pamiętać o tym, iż wartość referencyjna może się różnić w zależności od metody diagnostycznej stosowanej w laboratorium. Dlatego też wyniki zawsze należy skonsultować z lekarzem, gdyż samodzielna interpretacja prowadzi zazwyczaj do błędnych wniosków.

Podwyższone D-dimery – co to oznacza?

Podwyższone stężenie D-dimerów może występować w takich sytuacjach jak:

• zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC),
• ostry zespół wieńcowy,
• choroby nerek,
• choroby wątroby,
• nowotwór, w tym również nowotwory złośliwe (rak),
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• zaawansowane żylaki,
• zakrzepica żył głębokich,
• stany ostrego niedokrwienia jelit,
• zespół pozakrzepowy,
• rzucawka i stan przedrzucawkowy,
• udar mózgu.

Podwyższone stężenie D-dimerów może występować także w stanach pooperacyjnych oraz na skutek doświadczenia urazu. Podwyższone stężenie tych substancji obserwuje się również w okresie ciąży.

D-dimery – co po badaniu?

Badanie z oznaczeniem D-dimerów we krwi polega na pobraniu próbki krwi do dalszej analizy w laboratorium. Jest to więc w pełni bezpieczne i niewymagające badanie, po którym można od razu wrócić do swoich codziennych obowiązków.

D-dimery – jak wykonać badanie w ciąży?

Badanie D-dimerów w ciąży może być wykonane po wcześniejszym zaleceniu lekarza. Stężenie D-dimerów w ciąży jest nieco podwyższone, co wynika z przemian w organizmie matki. Warto jednak ten stan monitorować, gdyż również w tym przypadku istnieje dopuszczalna norma, a wartości powyżej wymagają działań medycznych. Badanie polega na pobraniu próbki krwi.

>> Kremy, żele i maści na żylaki

D-dimery – jak wygląda to badanie u dzieci?

Badanie D-dimerów u dzieci wygląda tak samo, jak u osób dorosłych i polega na pobraniu próbki krwi do badań.

D-dimery – cena. Jaki jest koszt badania?

Badanie z oznaczeniem stężenia D-dimerów należy do tanich metod diagnostycznych. Koszt takiej usługi waha się w granicach 50–70 zł.