Białko całkowite to badanie pozwalające na ocenę ogólnego stężenia białek w organizmie. Białka te dzielą się na dwa główne rodzaje – albuminy i globuliny. Zbyt niskie stężenie białka całkowitego zwykle oznacza zmniejszoną produkcję albumin, a z kolei podwyższone stężenie białka całkowitego sugeruje zbyt dużą produkcję globulin. Białka pełnią ważną funkcję w organizmie, wpływając na jego ogólne funkcjonowanie. Dlatego też zbyt niski lub zbyt wysoki poziom białka całkowitego, wskazuje na ogólne zaburzenia wchłaniania, zaburzenia odżywiania, choroby nerek czy wątroby. Może wskazywać także na rozwój zmian nowotworowych.
Białko całkowite – co oznacza? Normy, wskazania, przygotowanie
Białko całkowite – co oznacza? Na czym polega badanie?
Białka to jedne z kluczowych związków, wpływające na funkcjonowanie całego organizmu. Oznaczenie białka całkowitego to badanie umożliwiające ocenę ogólnego stężenia wszystkich białek w organizmie. Stężenie tych substancji ulega zmianom w zależności m.in. od stanów zapalnych czy niedoborowych.
Na białko całkowite składają się głównie dwa rodzaje związków:
- albuminy,
- globuliny.
W organizmie jednak występują także inne białka, np.:
- lipoproteiny,
- glikoproteiny,
- białka ostrej fazy zapalnej.
>> Zbyt wysoka zawartość białka w diecie może zwiększać insulinooporność
Badanie białka całkowitego polega na ogólnej ocenie stężenia tych związków we krwi, co w zależności od poziomu (zbyt niskie lub zbyt wysokie) stanowi odpowiednią informację diagnostyczną. Diagnostyka jest dość szybka i stosunkowo tania.
Białko całkowite – kiedy należy wykonać badanie?
Rola białek polega m.in. na:
- utrzymaniu odpowiedniego poziomu ciśnienia krwi (przy czym warto pamiętać, że wpływ na to mają również inne substancje i kondycja całego organizmu),
- wsparciu równowagi kwasowo-zasadowej,
- udziale w transporcie hormonów i reakcji immunologicznej organizmu.
Dlatego też jednym z głównych wskazań do wykonania oznaczenia białka całkowitego są zaburzenia w jednym z powyższych obszarów.
Wskazania do oznaczenia poziomu białka całkowitego to:
- stany zapalne w organizmie o różnym podłożu,
- zaburzenia odżywiania (np. anoreksja),
- zaburzenia wchłaniania,
- odwodnienie organizmu,
- zaburzenia w prawidłowej pracy układu odpornościowego,
- krwotoki wewnętrzne i zewnętrzne,
- choroby nerek,
- schorzenia wątroby.
>> Zaburzenia odżywiania to częsta przypadłość kobiet z cukrzycą typu 1.
Białko całkowite oznacza się również w diagnostyce nowotworowej, a także do kontroli pooperacyjnej. Jego stała kontrola jest pomocna także w przypadku zaburzeń odżywiania, gdyż pomaga śledzić proces regeneracji organizmu po wyczerpaniu (np. na skutek anoreksji).
Białko całkowite – jak się przygotować do badania? Czy są przeciwwskazania do jego wykonania?
Zgłaszając się na badanie białka całkowitego, warto pamiętać o tym, aby pozostać na czczo. Dlatego też na badanie najlepiej udać się po przebudzeniu, przed zjedzeniem śniadania. Oprócz tego nie ma innych wskazań ani zaleceń przed badaniem. Nie ma również przeciwwskazań do wykonania tego badania.
Jak przebiega badanie?
Oznaczenie stężenia białka całkowitego polega na pobraniu krwi z osocza lub surowicy, dlatego też przebieg badania przypomina zwykłe pobranie krwi. Następnie próbka zostaje przekazana do laboratorium, gdzie jest analizowana pod kątem ilościowym. Po kilku dniach wynik jest gotowy do odebrania.
Oznaczenie białka całkowite można wykonać także w postaci badania moczu. Wówczas zwykle ocenia się pracę nerek.
Białko całkowite we krwi – normy. Jak interpretować wyniki?
Norma białka całkowitego we krwi wynosi 60–80 g/l (6–8 g/dl). Wyniki powyżej lub poniżej tej wartości świadczą o zaburzeniach w wydzielaniu tych związków, co może mieć różne przyczyny zdrowotne.
Białko całkowite podwyższone
Białko całkowite podwyższone oznacza, że norma dla tej wartości jest wyższa niż 80 g/l. Białko podwyższone całkowite może wskazywać na:
- rozwój nowotworów układu chłonnego, takich jak szpiczak mnogi czy choroba lekkich lub ciężkich łańcuchów;
- przewlekłe stany zapalne w organizmie;
- choroby o podłożu autoimmunologicznym;
- odwodnienie organizmu;
- schorzenia nerek o charakterze przewlekłym.
Zbyt wysokie stężenie białka całkowitego zazwyczaj wynika ze zwiększonej produkcji immunoglobin.
Białko całkowite poniżej normy
Białko całkowite poniżej normy to sytuacja, w której stężenie tych związków znajduje się na poziomie niższym niż 60 g/l. Wartość białka całkowitego w granicach 45 g/l oznacza stan krytyczny.
Białko całkowite poniżej normy – przyczyny:
- schorzenia wątroby, np. marskość wątroby, wirusowe zapalenie wątroby lub stany nowotworowe rozwijające się w obrębie tego organu;
- stany niedożywienia organizmu, np. w przebiegu anoreksji;
- zaburzenia wchłaniania, problemy z trawieniem niektórych substancji odżywczych;
- choroby układu pokarmowego, np. celiakia, bakteryjne zakażenie przewodu pokarmowego;
- posocznica (sepsa);
- choroby nerek, np. kłębuszkowe zapalenie nerek;
- cukrzyca,
- łuszczyca,
- oparzenia zewnętrzne,
- utrata białka z organizmu wraz z krwią, zwłaszcza w wyniku krwotoku.
Białko całkowite poniżej normy może występować także w stanach pooperacyjnych, co wiąże się m.in. z pewnym wyczerpaniem organizmu. Dlatego też badanie to stosowane jest w diagnostyce kontrolnej wszelkich zabiegów operacyjnych.
Białko całkowite – co po badaniu?
Białko całkowite to klasyczne badanie laboratoryjne, dlatego po badaniu można wrócić do swoich codziennych obowiązków. Po odebraniu wyników należy skonsultować się z lekarzem, który postawi wstępną diagnozę i w razie konieczności zaleci wykonanie dodatkowych badań.
Białko całkowite w ciąży. Czy można wykonać badanie?
Białko całkowite w ciąży jest bezpiecznym badaniem, a więc można je wykonać. Warto to zrobić, aby mieć pewność, że przyszła mama ma odpowiedni poziom białek w organizmie. Ich niedobór może wpłynąć na rozwój dziecka.
W czasie ciąży warto także wykonać oznaczenie białka całkowitego w moczu, gdyż jego nadmiar może sugerować stan przedrzucawkowy (szczególnie, jeśli dodatkowo występuje wysokie ciśnienie krwi).
Białko całkowite – czy badanie można wykonać u dzieci?
Ocenę stężenia białka całkowitego można wykonać także u dzieci. Badanie to najczęściej stosuje się w diagnostyce zaburzeń odżywiania i podejrzenia niedożywienia organizmu dziecka. Jednym z częstych zaleceń w tej grupie jest również wirusowe zapalenie wątroby typu A lub B.
Białko całkowite – cena
Oznaczenie stężenia białka całkowitego to jedno z tańszych badań. Warto pamiętać o tym, że cena badania zależna jest od konkretnej placówki, jednak waha się w granicach 12–20 złotych. Na wyniki czeka się zwykle około kilku dni, co również jest zależne od konkretnej placówki. Po otrzymaniu wyników badania należy zawsze skonsultować się z lekarzem, który może zalecić konieczność ponownego wykonania badania (aby uzyskać obraz zmiany stężenia białek w danym przedziale czasowym, np. na przestrzeni miesiąca).
