Przeciwciała klasy IgM przeciwko antygenowi toxoplasma gondii są produkowane przez komórki układu odpornościowego w 3-4 tygodnie od zakażenia. Badanie ich miana we krwi jest pomocnym narzędziem diagnostycznym świeżej infekcji pierwotniakiem i wskazuje na aktywną postać toksoplazmozy. Jest to choroba szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może doprowadzić do poronienia i wad płodu.
Przeciwciała Toxoplasma gondii IgM – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Co to jest Toxoplasma gondii IgM?
Jednokomórkowy organizm Toxoplasma gondii to pierwotniak odpowiedzialny za rozwój choroby o nazwie toksoplazmoza. Człowiek jest żywicielem pośrednim tego pasożyta, a na szczycie jego łańcucha pokarmowego znajduje się kot. Odchody kota zawierają cysty toksoplazmozy, które po przedostaniu się do układu pokarmowego człowieka powodują rozwój choroby. Do zakażenia może dojść także poprzez spożycie niedogotowanego, zakażonego mięsa lub warzyw/owoców.
Toksoplazmoza u zdrowego człowieka na ogół przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Może mieć postać nabytą lub wrodzoną. U osób ze znacznym obniżeniem odporności może jednak dojść do manifestacji niektórych symptomów, w tym:
- powiększenia węzłów chłonnych,
- bólu głowy i mięśni,
- wysypki,
- zapalenia gardła,
- gorączki.
Zakażenie pierwotniakiem Toxoplasma gondii jest szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży. Zwiększa bowiem ryzyko poronienia lub rozwoju wad wrodzonych u płodu. Stopień transmisji pasożyta przez łożysko do płodu jest uzależnione od trymestru ciąży. Ryzyko zakażenia jest najmniejsze w pierwszym trymestrze, a największe w trzecim. Jak pokazują statystyki, toksoplazmoza dotyczy głównie ciężarnych seronegatywnych, czyli takich, które nie posiadają przeciwciał przeciwko toksoplazmozie (ok. 50% przypadków).
>> Badania w ciąży – kiedy badania prenatalne, USG w ciąży, KTG, posiew z pochwy
Konsekwencją toksoplazmozy wrodzonej jest m.in. niska masa urodzeniowa, wodogłowie, zwapnienia wewnątrzczaszkowe, zapalenie siatkówki i naczyniówki, a także powiększenie wątroby i śledziony.
Ocena miana przeciwciał IgM pozwala na określenie, czy u osoby badanej występuje aktywne, świeże zakażenie toksoplazmozą. Poziom tej klasy immunoglobulin świadczy o tym, że do infekcji doszło mniej więcej miesiąc wcześniej. Dopiero po upływie kilku tygodni poziom przeciwciał klasy IgM spada, a rośnie ilość immunoglobulin IgG, które będą utrzymywały się we krwi całe życie.
Toxoplasma gondii IgM – kiedy należy wykonać badanie?
Toksoplazmoza jest niegroźną chorobą dla osób, które nie mają upośledzonego układu immunologicznego. W większości przypadków przemija bowiem bezobjawowo. Nosiciel dowiaduje się o obecności przeciwciał IgG (świadczących o starym zakażeniu) zupełnie przypadkowo np. podczas wykonywania oznaczeń niezbędnych w czasie ciąży. Wysokie miano immunoglobulin IgM świadczy o aktywnej, ostrej fazie choroby.
Wskazaniem do wykonania oznaczenia miana przeciwciał IgM we krwi są:
- przygotowania do ciąży lub ciąża (I i III trymestr),
- podejrzenie zakażenia (kontakt z odchodami kotów).
Toxoplasma gondii IgM – jak się przygotować do badania jej poziomu?
Materiałem biologicznym służącym do oznaczenia miana przeciwciał IgM jest krew żylna. Nie ma szczególnych wskazań co do tego, jak należy przygotować się do badania. Przyjęło się jednak, że na pobranie krwi należy zgłosić się w godzinach porannych, będąc na czczo (minimum 8 godzin po ostatnim posiłku). Na ok. godzinę przed badaniami warto napić się wody mineralnej, co ułatwi pielęgniarce wkłucie się w żyłę i napływ krwi do probówki.
>> Przeciwciała Toxoplasma gondii IgG – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie
Tuż przed samym badaniem warto odpocząć przez ok. 10 minut w pozycji siedzącej.
Jak przebiega badanie?
Krew pobierana jest z żyły łokciowej w pozycji siedzącej lub leżącej. Materiał biologiczny umieszcza się w specjalnej probówce powlekanej od środka EDTA, czyli substancją, która zapobiega krzepnięciu krwi. Materiał biologiczny trafia do laboratorium, gdzie podlega szczegółowej analizie przy pomocy testów serologicznych. Wynik uzyskuje się w ciągu 2 dni roboczych.
Toxoplasma gondii IgM – interpretacja wyniku
Wynik badania może być pozytywny lub negatywny. Ten pierwszy świadczy o świeżym, aktywnym zakażeniu pierwotniakiem Toxoplasma gondii, a ten drugi z kolei o jego braku.
W przypadku uzyskania wyniku pozytywnego lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych oznaczeń, w tym innych klas przeciwciał Toxoplasma gondii, a także DNA pierwotniaka (aby ocenić go w sposób nie tylko ilościowy, ale i jakościowy). Dokładna interpretacja uwzględnia nie tylko sam wynik badania serologicznego, ale także wywiad podmiotowy i historię chorobową. W związku z tym musi dokonać jej doświadczony lekarz. Pozwala to na szybkie wdrożenie indywidualnego sposobu leczenia, co ma ogromne znaczenie zwłaszcza dla kobiet w ciąży i płodu.
W skrajnych przypadkach narzędziami dodatkowymi, które pozwalają ocenić szkody wywołane przez pierwotniaka w organizmie człowieka, są tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny i USG.
Czynnikami mogącymi zaburzyć wynik badania na IgM przeciwko toksoplazmozie mogą być przeciwciała heterofilne, czynnik reumatoidalny i HAMA.
Toxoplasma gondii IgM – co po badaniu?
Ze względu na fakt, że pobranie krwi jest badaniem bardzo bezpiecznym i rzadko daje poważne powikłania (np. mechaniczne uszkodzenie żyły), po jego zakończeniu można bez obaw powrócić do wykonywania codziennych czynności.
Toxoplasma gondii IgM – możliwe powikłania po badaniu
Pobranie krwi bardzo rzadko daje poważne powikłania. Jedyne drobne skutki uboczne mogą być związane z samym wprowadzeniem igły w żyłę łokciową. Wówczas w miejscu wkłucia może pojawić się niewielkich rozmiarów obrzęk, siniak lub zaczerwienienie. Niektórzy odczuwają niewielką tkliwość i ból ręki, z której pobierano krew.
Zdarzają się przypadki zasłabnięcia lub omdlenia w trakcie pobierania krwi. O takich tendencjach warto wcześniej poinformować pielęgniarkę, która wykona badanie w pozycji leżącej.
Toxoplasma gondii IgM – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?
Badanie na miano przeciwciał klasy IgM Toxoplasma gondii jest obowiązkowe dla kobiet w ciąży (I i III trymestr). Jeśli wynik okaże się pozytywny, lekarz w trybie natychmiastowym włącza specjalistyczne leczenie zakażenia, co ma chronić płód przed rozwojem poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Toxoplasma gondii IgM badanie – czy można wykonać u dzieci?
Oznaczenie poziomu przeciwciał IgM przeciwko toksoplazmozie można bezpiecznie wykonać u dzieci, w tym także noworodków. Pozytywny wynik świadczy o chorobie wrodzonej.
Toxoplasma gondii IgM badanie – cena
Osoby, które mają skierowanie od lekarza, mogą wykonać badanie na IgM Toxoplasma gondii bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Ci, którzy nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego lub wykonują oznaczenie prywatnie, powinni liczyć się z kosztem ok. 30 złotych. Najbardziej opłacalną opcją jest wykupienie całego pakietu przeciwciał, które powinny być oznaczone u kobiet, które planują ciąże lub spodziewają się dziecka. Wówczas koszt oscyluje w granicy 150 złotych.
