EMG to badanie pozwalające na ocenę prawidłowości funkcjonowania układu mięśniowego i przewodnictwa nerwowego, przy zastosowaniu elektrycznej stymulacji. Obserwacja skurczu pozwala na ocenę reakcji mięśnia oraz na określenie ewentualnego uszkodzenia, porażenia i stopnia niedowładu. Kiedy wykonuje się elektromiografię? Na czym polega badanie EMG i jak należy się do niego przygotować?
Badanie EMG — na czym polega i kiedy je wykonać? Metody, przygotowanie, interpretacja
Badanie EMG — co to jest?
Elektromiografia, określana często skrótem EMG, to badanie wykorzystywane przy diagnozowaniu uszkodzeń mięśni i nerwów obwodowych oraz monitorowania postępów choroby. Elektrografia (badanie EMG) umożliwia rozróżnienie uszkodzenia pierwotnie mięśniowego (występującego np. w miopatiach wrodzonych czy metabolicznych) od uszkodzenia pochodzenia neurogennego (np. polineuropatie).
Badanie pozwalające obiektywnie ocenić stan tkanki mięśniowej w zakończeniach nerwowo-mięśniowych, przeprowadzane jest przy użyciu elektromiografu. Przyrząd generuje bezpieczne dla pacjenta serie bodźców elektrycznych o różnej częstotliwości i mające doprowadzić do reakcji mięśnia (skurczu). Dokonuje również rejestracji czynności elektrycznej i przewodnictwa nerwowego w mięśniach.
Wyróżnia się dwa rodzaje badań EMG: elementarne i globalne.
Elektromiografia elementarna
Umożliwia ocenę pojedynczej jednostki ruchowej, czyli tylko tej grupy mięśni, która unerwiana jest przez określony nerw. Badanie przeprowadzane jest za pomocą elektrody igłowej umieszczanej w mięśniu w okolicy nerwu. Elektrody wbijane są co ok. 2 cm od siebie.
Elektromiografia globalna
Elektromiografia globalna, określana również jako powierzchowna, umożliwia ocenę wszystkich grup mięśniowych badanej kończyny. Elektrody przyczepia się do skóry pacjenta. Elektrografia globalna ma szerszy zakres wskazań.
>> Zapalenie mięśnia sercowego – objawy i przyczyny. Jakie badania zrobić?
Wskazania do wykonania badania EMG
Elektromiografia (EMG) przeprowadzana jest najczęściej przy podejrzeniu schorzeń lub uszkodzeń układu mięśniowego i/albo obwodowego układu nerwowego oraz w ich szczegółowej diagnostyce.
Wśród wskazań do przeprowadzenia badania EMG można wyróżnić:
- problemy z ustaleniem przyczyny osłabienia mięśni;
- występowanie mrowienia, drętwienia lub dokuczliwych skurczy;
- dyskopatie;
- urazy i zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa;
- zespoły korzeniowo-szyjne;
- rwę kulszową;
- stan po operacji kręgosłupa;
- zespół cieśni nadgarstka;
- łokieć tenisisty;
- stan po urazie rdzenia kręgowego;
- niedowłady mięśni (wywołane np. udarem mózgu, niedotlenieniem);
- urazy nerwów i splotów nerwowych;
- zaburzenia transmisji nerwowo-mięśniowej;
- tężyczka;
- choroby mięśni (np. dystrofie mięśniowe);
- polineuropatie zapalne o charakterze przewlekłym;
- odcinkowe badanie nerwu.
Badanie EMG — jak się przygotować?
Pacjent nie musi się przygotowywać do badania. W przypadku planowanej elektromiografii elementarnej powinien przygotować się psychicznie na pewien dyskomfort i ból związany z badaniem.
Przed badaniem należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach.
>> Dlaczego bolą nas mięśnie? O czym to świadczy?
Badanie EMG — przebieg
Elektromiografia (EMG) zawsze poprzedzona jest badaniem neurologicznym.
Następnie pacjent proszony jest o odsłonięcie mięśnia i zajęcie pozycji leżącej.
W przypadku elektromiografii elementarnej skóra pacjenta jest dezynfekowana, a następnie lekarz wprowadza elektrodę igłową do badanego mięśnia pacjenta. Elektroda prowadzona jest prostopadle do powierzchni skóry.
Do przeprowadzenia badania EMG globalnego stosuje się powierzchowne elektrody samoprzylepne, które umieszcza się na skórze.
Zarówno w elektromiografii elementarnej, jak i globalnej, przed przystąpieniem do stymulacji mięśnia, rejestruje się jego czynność spoczynkową. W dalszym etapie badania dokonuje się zapisu w czasie najsłabszych i najsilniejszych impulsów.
Czas trwania EMG zależy od rodzaju badania, wskazań i określonych mięśni. Zwykle mieści się w przedziale od 20 do 120 minut.
Po badaniu pacjent może wrócić do normalnej aktywności.
>> Leki na ból mięśni i stawów, leki przeciwzapalne, maści rozgrzewające oraz plastry
Badanie EMG — interpretacja wyników
Interpretacja wyników EMG na podstawie uzyskanego zapisu należy do lekarza przeprowadzającego badanie. Po zakończeniu EMG pacjent otrzymuje zapis z elektromiografu wraz z dokładnym opisem badania.
Ocena zarejestrowanych przez elektromiograf danych obejmuje analizę:
- zapisu spoczynkowego;
- zapisu wysiłkowego;
- parametrów potencjałów jednostek ruchowych.
Badanie EMG — powikłania
Powikłania po elektromiografii mają zwykle charakter miejscowy. Niektórzy pacjenci odczuwają po badaniu ból i/albo znaczne osłabienie badanych mięśni. Objawy ustępują zwykle w ciągu kilku, kilkunastu godzin.
Bardzo rzadkim powikłaniem po elektromiografii elementarnej jest zakażenie w badanym obszarze.
Przeciwwskazania do badania EMG
Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do wykonania badania EMG. W pewnych przypadkach zalecana jest jednak duża ostrożność. Można wśród nich wymienić ciążę, skłonność do obrzęków chłonnych oraz posiadanie wszczepionego kardiowertera-defibrylatora.
Pacjent, którego dotyczą powyższe okoliczności, powinien poinformować o tym lekarza. Po omówieniu korzyści i ewentualnego ryzyka wynikającego z przeprowadzenia badania podejmowana jest decyzja dotycząca dalszego postępowania.
Nie zaleca się elektromiografii elementarnej u pacjentów przyjmujących leki rozrzedzające krew. Jeśli istnieje potrzeba przeprowadzenia takiego badania, lekarz informuje pacjenta o konieczności odstawienia preparatów na kilka dni przed EMG.
>> Mięśnie nóg słabsze u osób z cukrzycą typu 2.
Badanie EMG — cena
Cena badania EMG, tak jak ceny większości badań, zależy od miasta i placówki, w którym jest wykonywane. W przypadku elektromiografii różnice w cenach dotyczą również badanych obszarów (nerwów) i konkretnych, diagnozowanych przypadłości.
Orientacyjne koszty określonych badań EMG:
- badanie jednego mięśnia metodą jakościową: ok. 80 zł;
- badanie jednego mięśnia metodą ilościową: ok. 140 zł;
- badanie nerwu łokciowego/pośrodkowego/piszczelowego/strzałkowego jednej kończyny: ok. 180 zł;
- próba tężyczkowa: 250 zł;
- próba miasteniczna: 280 zł;
- zespół cieśni nadgarstka jednej ręki (dwa nerwy) bez użycia igły: 290 zł;
- badanie nerwu kulszowego, strzałkowego i piszczelowego (bezigłowo): 380 zł;
- miopatia: od 420 zł;
- polineuropatia (cena zależy od liczby mięśni i nerwów): ok. 490 zł;
- splot ramienny: ok. 650 zł;
- stwardnienie rozsiane boczne (SLA): ok. 900 zł.
Zazwyczaj do ogólnego kosztu badania trzeba doliczyć cenę elektrody igłowej (ok. 50 zł) lub kompletu elektrod powierzchniowych (ok. 40 zł).
Pacjenci posiadający ubezpieczenie zdrowotne uprawniające do bezpłatnych świadczeń medycznych mogą zgłosić się na nieodpłatne badanie do placówki mającej podpisaną umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
