Liczba erytrocytów – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Na czym polega badanie liczby erytrocytów?

Badanie liczby erytrocytów stanowi część morfologii krwi, przeprowadzonej w ramach diagnostyki szeregu schorzeń. Z tego względu oznaczanie RBC powinno być wykonywane raz w roku w ramach rutynowych testów kontrolnych. Morfologia krwi obwodowej polega na ilościowej i jakościowej ocenie elementów morfotycznych, czyli komórek krwi. W czasie badania analizie poddawane są:

• erytrocyty (krwinki czerwone),
• leukocyty (krwinki białe),
• trombocyty (krwinki płytkowe lub płytki krwi).

Wskazania do wykonania badania liczby erytrocytów

Morfologia krwi, w której czasie badana jest liczba erytrocytów, to jedno z podstawowych badań diagnostycznych. Zgodnie z tym powinna być wykonywana raz w roku – nawet u osób zdrowych. Szczególnym wskazaniem do analizy liczby krwinek czerwonych jest podejrzenie niedokrwistości i niedotlenienia. Test staje się również pomocny w diagnostyce chorób szpiku kostnego i nowotworów.

Liczba erytrocytów sprawdzana jest w trakcie testów antydopingowych. Powodem tego jest znaczny wzrost czerwonych białek krwi spowodowany stosowaniem sterydów i środków anabolicznych.

>> Kalendarz badań w ciąży – jakie badania i kiedy trzeba wykonać?

Badanie liczby erytrocytów – jak się przygotować?

Analiza liczby erytrocytów dokonywana jest zawsze podczas morfologii krwi. W dniu badania należy powstrzymać się od aktywności fizycznej i palenia papierosów. Nie powinno się również spożywać kawy. Z tego względu morfologia wykonywana jest w godzinach porannych.

Na badanie należy stawić się na czczo. Pomimo braku wpływu pożywienia na liczbę erytrocytów posiłek może zaburzyć wyniki pozostałych składników morfotycznych. Morfologii krwi nie należy wykonywać u kobiet w trakcie menstruacji.

Jak przebiega badanie?

Pomiar liczby erytrocytów w trakcie morfologii polega na pobraniu niewielkiej próbki krwi z żyły łokciowej. Wynik badania pozwa na zapoznanie się ze szczegółowymi parametrami czerwonych białek krwi. Należą do nich:

• MCH – wskaźnik informujący o średniej zawartości hemoglobiny w erytrocytach,
• MCHC – wskaźnik, który razem z parametrem MCH informuje o średniej ilości hemoglobiny,
• MCV – wskaźnik informujący o średniej objętości krwinki czerwonej,
• RDW CB – wskaźnik odnoszący się do wielkości czerwonych krwinek. Informuje o dokładnej różnicy w wielkości erytrocytów,
• OB – wskaźnik informujący o stanie zapalnym w organizmie. Zwany inaczej odczynem Biernackiego,
• hematoryt – stosunek objętości krwinek czerwonych do objętości pełnej krwi.

Szczególnym parametrem jest tzw. odczyn Biernackiego. Jego zadaniem jest ocena tempa opadu krwinek czerwonych w czasie jednej godziny od czasu pobrania próbki krwi.

>> Oznaczenie hematokrytu (HCT) – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Liczba erytrocytów – interpretacja wyniku

Liczba erytrocytów w wynikach laboratoryjnych oznaczana jest symbolem RBC – red blond cells. Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną normy krwinek czerwonych wynoszą:

• od 4,2 do 5,4 mln/mm³ dla mężczyzn,
• od 3,5 do 5,2 mln/mm³ dla kobiet,
• od 3,5 do 5,4 mln/mm³ dla dzieci.

Analizując liczbę i jakość erytrocytów, szczególnie istotne są również wyniki pozostałych parametrów. Normatywne wartości hemoglobiny (HGB, HB) to:

• od 14 do 18 g/dl u mężczyzn,
• od 12 do 16 g/dl u kobiet,
• od 10 do 15 g/dl u dzieci.

Normy hematokrytu (HCT, HT) określanego podczas morfologii krwi wynoszą:

• od 40-54% u mężczyzn,
• od 37-47% u kobiet,
• od 50-70% u noworodków,
• od 30-45% u dzieci.

Normy MCV nie są podzielone ze względu na płeć i wiek. Optymalna wartość tego parametru wynosi od 82 do 92 fl (femtolitrów).

Wysoki poziom erytrocytów

Wysoki poziom erytrocytów (tzw. erytrocytoza) jest często stwierdzanym zaburzeniem u nałogowych palaczy wyrobów tytoniowych i pracowników fizycznych. Może ona również występować u osób spędzających znaczną część dnia na wysokościach. Zawyżony poziom krwinek czerwonych jest jednak często wynikiem takich chorób jak:

• zespół serca płucnego,
• obturacyjny bezdech senny,
• choroba rozrostowa szpiku (czerwienica prawdziwa),
• nowotwór nerki,
• niedotlenienie lub odwodnienie organizmu,
• schorzenia płuc.

Wysoki poziom czerwonych białek krwi może być często skutkiem stosowania leków, m.in. glikokortykosteroidów.

>> Diagnostyka atopowego zapalenia skóry (AZS): badania laboratoryjne

Niski poziom erytrocytów

Niski poziom erytrocytów w większości przypadków wskazuje na obecność niedokrwistości, zwanej inaczej anemią. Do jej objawów można zaliczyć przewlekłe zmęczenie, osłabienie, senność i spadek koncentracji, bóle głowy i szybkie bicie serca. Innymi przyczynami obniżonego poziomu erytrocytów są:

• przewlekła utrata krwi,
• hemoliza,
• zaburzone wchłanianie żelaza,
• schorzenia szpiku lub nerek.

Hemoliza oznacza przedwczesny i nieprawidłowy proces rozpadu czerwonych krwinek. W wyniku tego erytrocyty są uwalniane z hemoglobiny do osocza. Niski poziom czerwonych białek krwi może być również skutkiem niedostatecznej produkcji erytrocytów, a nawet stosowaniem niektórych leków.

Liczba erytrocytów – możliwe skutki uboczne

Badanie liczby erytrocytów w większości przypadków nie wiąże się z obecnością działań niepożądanych. W pojedynczych przypadkach mogą wystąpić następujące skutki uboczne:

• osłabienie,
• infekcje/zakażenia,
• uszkodzenie nerwów,
• uszkodzenie żyły, tętnicy lub ścięgna,
• miejscowe reakcje alergiczne.

Regularne oddawanie krwi jest powiązane z obniżeniem ustrojowych zasobów żelaza. Jednorazowe badanie liczby erytrocytów nie jest jednak powiązane z danym niedoborem.

Liczba erytrocytów – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania badania liczby erytrocytów u kobiet w ciąży. W przypadku ciężarnych poziom czerwonych krwinek powinien wynosić od 2 do 5,4 mln/mm³. Wyniki poniżej dolnej granicy mogą sygnalizować niedokrwistość bądź anemię fizjologiczną. Drugie ze wspomnianych wyżej schorzeń wykrywane jest aż u 40% kobiet w ciąży. Ciężarnym wykonywane jest również badanie na obecność erytrocytów w moczu.

Liczba erytrocytów – czy można wykonać u dzieci?

Badanie liczby erytrocytów wchodzące w skład morfologii krwi ukazuje ogólny obraz stanu zdrowia dziecka. Normy czerwonych krwinek dla dzieci wynoszą od 3,5 do 5,4 5,4 mln/mm³.

Liczba erytrocytów – cena

Liczba erytrocytów oceniana jest w trakcie pełnej morfologii krwi. Badanie można wykonać za darmo na podstawie skierowania od lekarza pierwszego kontaktu w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Koszt morfologii wykonywanej prywatnie wynosi od 10 do 15 złotych. Cena morfologii z rozmazem jest nieznacznie większa – około 20 złotych.