Oznaczenie krzywej cukrowej – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to jest krzywa cukrowa?

Krzywa cukrowa to powszechnie wykonywane badanie, którego celem jest prześledzenie stanu gospodarki węglowodanowej. Jej wyniki służą do diagnostyki cukrzycy, również tej pojawiającej się w ciąży.

W warunkach fizjologicznych po spożyciu posiłku bogatego w cukry, czyli węglowodany, dochodzi do aktywacji trzustki. Komórki beta Langerhansa tej struktury zaczynają produkować insulinę, która dostarcza glukozę do komórek, tym samym przyczyniając się do spadku poziomu tego cukru we krwi. W przypadku zaburzeń gospodarki węglowodanowej trzustka może nie być w stanie rozdystrybuować wszystkich cząsteczek glukozy, co widoczne jest w postaci hiperglikemii.

Badanie krzywej cukrowej polega na dokonaniu aż 3 pomiarów. Pierwszego dokonuje się na czczo, a kolejne dwa w 1 i 2 godzinie po doustnym podaniu roztworu glukozy.

>> Jakie są objawy cukrzycy ciążowej?

Krzywa cukrowa występuje również pod innymi nazwami:

• test tolerancji glukozy,
• test OGTT (ang. oral glucose tolerance test),
• krzywa glikemiczna,
• doustny test obciążenia glukozą.

Krzywa cukrowa – kiedy należy wykonać badanie?

Wskazaniem do wykonania krzywej cukrowej jest podejrzenie:

• cukrzycy ciążowej,
• cukrzycy typu 2.

Punktem wyjścia do wykonania oznaczenia krzywej cukrowej najczęściej jest jednorazowy pomiar glukozy, którego wynik znacznie przekracza zakres referencyjny. Lekarz może zlecić go w przypadku podejrzenia insulinooporności, a także hipoglikemii reaktywnej.

Krzywa cukrowa jest obowiązkowym badaniem dla każdej kobiety w ciąży. Wykonuje się ją między 24. a 28. tygodniem ciąży w celu wykrycia cukrzycy ciążowej. Jest to niezwykle ważne, nawet u tych kobiet, które nigdy nie miały problemu z wysokim poziomem glukozy. Zaburzenia gospodarki węglowodanowej w ciąży mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych nie tylko dla samej matki, ale także dla płodu.

>> Dokładniejsze testy na cukrzycę?

Do rozwoju cukrzycy ciążowej predysponuje kilka czynników, w tym otyłość, nadciśnienie tętnicze, wiek powyżej 35 lat, zespół policystycznych jajników, palenie papierosów i duża masa urodzeniowa poprzednich dzieci.

Cukrzyca ciążowa znacznie zwiększa ryzyko rozwoju:

• zakażeń układu moczowego,
• odmiedniczkowego zapalenia nerek,
• obrzęków,
• zatrucia ciążowego,
• wielowodzia,
• upośledzenia umysłowego płodu,
• zwiększonej masy ciała dziecka.

W przypadku diagnozy cukrzycy ciążowej większość kobiet, ze względu na dużą masę urodzeniową dziecka, ma wykonywane cesarskie cięcie.

>> Wahania glikemii – czy można ich uniknąć?

Krzywa cukrowa – jak się przygotować do badania?

Aby uzyskany wynik był miarodajny, należy odpowiednio przygotować się do badań. Ważne jest, aby nie wykonywać krzywej cukrowej w czasie aktywnej infekcji lub antybiotykoterapii. Na 2–3 dni przed badaniem należy powstrzymać się od aktywności fizycznej, picia alkoholu i palenia papierosów. Warto poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych przewlekle lekach. Niektóre z nich mogą mieć wpływ na poziom glukozy we krwi (np. leki o działaniu moczopędnym lub sterydowe).

W dniu badań należy zgłosić się w godzinach porannych do punktu pobrań na czczo (minimum 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku). Konieczne jest pozostanie w przychodni przez 2 godziny.

>> Preparaty z glukozą

Krzywa cukroa – jak przebiega badanie?

Po zgłoszeniu się do punktu pobrań dokonywane jest pierwsze pobranie z żyły łokciowej. Następnie pacjent otrzymuje do wypicia roztwór glukozy (75g rozpuszczone w ok. 300 ml wody). Po godzinie pielęgniarka ponownie pobiera krew. To samo wykonuje po upływie 2 godzin od podania glukozy.

Ważne jest, aby przez cały czas (2 godziny) pozostać na miejscu w przychodni. Ma to na celu zmniejszenie ryzyka ewentualnego zasłabnięcia. W tym czasie nie wolno pić, jeść ani przyjmować leków.

Materiał biologiczny przechowywany jest w probówkach z EDTA, czyli środkiem zapobiegającym krzepnięciu krwi. Następnie próbki oddaje się do laboratorium, gdzie dokonuje się szczegółowej analizy. Wynik dostępny jest dla pacjenta na drugi dzień roboczy.

Krzywa cukrowa – interpretacja wyniku

Zakresy referencyjne mogą różnić się w zależności od miejsca badania. Najczęściej jednak stężenie glukozy podawane jest w mg/dL (miligramy na decylitr).

Normy przedstawiają się następująco:

• wynik na czczo – <99mg/dL,
• wynik po 60 minutach od wypicia glukozy – <180mg/dL,
• wynik po 120 minutach od wypicia glukozy – <140mg/dL.

O stanie przedcukrzycowym mówi się, gdy poziom glukozy na czczo mieści się w zakresie od 100 mg/dL do 125 mg/dL, a po 120 minutach jest wyższy niż 140 mg/dL, lecz niższy niż 199 mg/dL. O cukrzycy informują pacjenta wszystkie wyniki powyżej tego poziomu.

Wysokie poziomy krzywej cukrowej

Zawyżone wyniki krzywej cukrowej wskazują na cukrzycę typu II lub cukrzycę ciążową. Na podstawie rezultatów badania i ogólnego stanu zdrowia lekarz podejmuje decyzję o pogłębionej diagnostyce lub wdrożeniu leczenia specjalistycznego. Jest to szczególnie ważne w przypadku kobiet w ciąży, ponieważ niekontrolowana cukrzyca może mieć negatywny wpływ na rozwój płodu.

Niskie poziomy krzywej cukrowej

Zbyt niski poziom glukozy może wskazywać na hipoglikemię. Jeżeli wynikowi towarzyszą takie objawy jak m.in. senność, drżenie mięśniowe, zawroty głowy, nasilone uczucie niepokoju, ogólne osłabienie i nadmierna potliwość, konieczne jest wykonanie dodatkowych badań. Stan niedocukrzenia może bowiem prowadzić do śpiączki.

Krzywa cukrowa – co po badaniu?

Ponieważ oznaczenie krzywej cukrowej jest badaniem długim, tuż po jego zakończeniu zaleca się spożycie posiłku i wypicie dużej ilości płynów (najlepiej wody).

Krzywa cukrowa – możliwe powikłania po badaniu

Po doustnym obciążeniu glukozą może dojść do wymiotów. W takich przypadkach należy odłożyć badanie na inny dzień. Możliwe powikłania po pobraniu krwi na ogół wynikają jedynie z faktu wkłucia się igły w żyłę łokciową i obejmują niewielkie obrzęki, zasinienie lub tkliwość.

Niektóre osoby mają skłonność do zasłabnięcia lub omdlenia podczas pobierania krwi. O takiej tendencji warto poinformować pielęgniarkę, która dokona badania w pozycji leżącej.

Krzywa cukrowa – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?

Krzywa cukrowa jest obowiązkowym badaniem u każdej kobiety między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Krzywa cukrowa badanie – czy można wykonać u dzieci?

Badanie krzywej cukrowej można wykonać u dzieci.

Krzywa cukrowa – cena

Osoby, które posiadają skierowanie od lekarza, mogą wykonać oznaczenie krzywej cukrowej za darmo, w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Pacjenci, którzy nie mają aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego lub chcą wykonać badanie prywatnie, muszą liczyć się z koniecznością poniesienia niewielkiego kosztu. Cena krzywej cukrowej oscyluje w granicach 20–40 złotych.

Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:

>> Test obciążenia glukozą