Przeciwciała krioglobuliny– na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Czym są krioglobuliny?

Krioglobuliny mogą być samodzielnymi przeciwciałami lub stanowić kompleksy je zawierające. Gdy temperatura spada poniżej 4 stopni Celsjusza, substancje te wytrącają się w postaci osadu we krwi. W takiej postaci odkładają się w ścianach naczyń krwionośnych, gdzie przyczyniają się do rozwoju stanu zapalnego, zakrzepów i zwiększenia przepuszczalności niektórych rodzajów krwinek. Tak dochodzi do powstania krioglobulinemii.

W warunkach fizjologicznych, tzn. u osób zdrowych, krioglobuliny nie występują. Ich obecność we krwi zawsze jest oznaką patologii. Najczęściej świadczy ona o m.in. bakteryjnym zapaleniu wsierdzia, reumatoidalnym zapaleniu stawów, szpiczaku mnogim, skazie krwotocznej, marskości wątroby, białaczce limfocytowej, chłoniaku, a także dyskrazjom plazmocytowym.

Objawy krioglobulinemii to:

• bóle kostne,
• zaburzenia czucia,
• polineuropatia,
• zmiany skórne w postaci plam,
• uszkodzenie nerek i wątroby,
• ogólne osłabienie organizmu,
• drętwienie

W skrajnych przypadkach może dojść do niewydolności oddechowej. Ma to miejsce w momencie pojawienia się rozległego krwawienia do pęcherzyków płucnych.

Obecnie wyróżnia się 3 typy krioglobulinemii:

• typ I – monoklonalna – stanowi ok. 20% wszystkich przypadków. W większości przeciwciała te zaliczane są do klasy IgM. W typie tym najczęściej diagnozuje się przewlekłą białaczkę limfatyczną, chłoniaki, szpiczaka mnogiego lub makroglobulinemię Waldenströma,
• typ II – mieszana inaczej monoklonalno-poliklonalna – stanowi ok. 25% wszystkich przypadków. Powstające na tym typie przeciwciała zalicza się do klasy IgM. Wchodzą one w reakcję z przeciwciałami poliklonalnymi klasy IgG. W ten sposób dochodzi do aktywacji układu dopełniacza. W tym typie najczęściej diagnozuje się wirusowe zapalenie wątroby typu C,
• typ III – mieszana, poliklonalna – stanowi aż 55% wszystkich przypadków. Produkowane immunoglobuliny skierowane są przeciwko antygenom różnych klas. Na tym typie najczęściej diagnozuje się choroby limfoproliferacyjne, wirus cytomegalii, Epsteina-Barra i kłębuszkowe zapalenie nerek.

>> Ból nerek – przyczyny i objawy bólu nerek. Profilaktyka chorób nerek

Krioglobuliny – kiedy należy wykonać badanie?

Oznaczenie krioglobulin nie wlicza się w podstawowe badania przesiewowe. Co więcej ich wykrycie jest dość problematyczne. Ma to związek z niespecyficznymi objawami krioglobulinemii, a także faktem konieczności wykonania wielu badań.

Wskazaniem do wykonania oznaczenia krioglobulin są:

• wysypka skórna,
• ból kości,
• ogólne osłabienie organizmu.

Krioglobuliny – jak się przygotować do badania ich poziomu?

Do badania oznaczenia krioglobulin należy przygotować się jak do rutynowej morfologii. Do punktu pobrań warto zgłosić się w godzinach porannych, będąc na czczo (minimum 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku). Na około 1–2 doby przed pobraniem krwi nie zaleca się picia alkoholu, palenia papierosów, a także intensywnego wysiłku fizycznego.

W dniu badania warto napić się wody (najlepiej niegazowanej). Ta niepozorna czynność sprawi, że pielęgniarce łatwiej będzie pobrać krew żylną. Co więcej, na ok. 15 minut przed badaniem dobrze jest odpocząć w pozycji siedzącej.

>> Badanie przesiewowe w kierunku neuropatii

Krioglobuliny – jak przebiega badanie?

Krew pobierana jest z żyły łokciowej, pacjent znajduje się w pozycji siedzącej lub leżącej. Materiał biologiczny pobiera się do probówki z EDTA, co zapobiega krzepnięciu krwi. Następnie krew podgrzewa się do 37 stopni Celsjusza i odwirowuje. Tak uzyskany materiał badawczy dzieli się na 2 części. Jedną z nich pozostawia się w cieplarce w stałych warunkach i temperaturze zbliżonej do ludzkiego ciała. Drugą z kolei chłodzi się w lodówce w temperaturze nie wyższej niż 4 stopnie Celsjusza. Obie próbki poddaje się testom oceniającym obecność krioglobulin.

Dodatni wynik testu na obecność krioglobulin jest powodem do oznaczenia ich rodzaju. Wówczas korzysta się z dwóch metod – elektroforezy i immunloblottingu. Dzięki temu można określić krioglobuliny pod względem jakościowym i ilościowym.

Na pełen wynik należy poczekać nawet do kilku dni roboczych.

>> Wysypka na brzuchu to nie tylko przejaw alergii

Krioglobuliny – interpretacja wyniku

Wynik badania na obecność krioglobulin może być pozytywny lub negatywny. Jeżeli wyjdzie pozytywny, jest to bezwzględne wskazanie do pogłębienia diagnostyki, oceny ilości i rodzaju przeciwciał.

Dodatni, czyli pozytywny wynik na obecność krioglobulin, może świadczyć o wielu jednostkach chorobowych. Ich obecność w surowicy krwi często wskazuje na:

• bakteryjne zapalenie wsierdzia,
• marskość wątroby,
• chłoniaka,
• szpiczaka mnogiego,
• zakażenia wirusowego, np. HCV, CMV, EBV i HBV,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• tocznia rumieniowatego,
• układowe zapalenie naczyń,
• zespół Sjoergena,
• przewlekłą białaczkę limfocytową.

W rzadkich przypadkach dochodzi do wykrycia krioglobulinemii samoistnej. Oznacza to, że jej pochodzenie jest idiopatyczne – nie można określić, co jest przyczyną jej rozwoju.

Wczesne wykrycie krioglobulinemii jest kluczowe dla zdrowia, a nawet życia chorego. Powikłania po chorobie mogą bowiem uwzględniać m.in. niewydolność nerek, upośledzenie funkcjonowania układu trawiennego, krwotoki do płuc, a także zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Sama diagnostyka krioglobulinemii to nie tylko oznaczenie krioglobulin. Konieczne jest wykonanie ponadto m.in. odczynu Biernackiego, oznaczenie stężenia dopełniacza, badania funkcji wątroby, przeciwciała anty-CCP, angiografii, RTG klatki piersiowej i badania moczu.

Krioglobuliny – co po badaniu?

Pobranie krwi nie niesie za sobą żadnego ryzyka dla zdrowia i życia. W związku z tym po wykonaniu badania można bez obaw powrócić do wykonywanych uprzednio czynności.

Krioglobuliny – możliwe powikłania po badaniu

Jedyne możliwe powikłania po badaniu oznaczenia krioglobulin wynikają z faktu wkłucia się igły w żyłę łokciową. W tym miejscu może pojawić się niewielki obrzęk, zaczerwienienie, siniak i tkliwość. Wszystko to na ogół ustępuje po upływie 24 godzin.

Niektóre osoby mają skłonność do utraty przytomności podczas pobierania krwi. O takiej tendencji należy poinformować pielęgniarkę, która wykona badanie w pozycji leżącej.

Krioglobuliny – czy badanie można wykonać u kobiet w ciąży?

Oznaczenie obecności krioglobulin można wykonać u kobiet w ciąży.

Krioglobuliny badanie – czy można wykonać u dzieci?

Badanie na obecność krioglobulin można wykonać u dzieci.

Krioglobuliny badanie – cena

Badania na oznaczenie obecności krioglobulin nie są dostępne we wszystkich punktach laboratoryjnych. Posiadanie skierowania na ich oznaczenie jest jednoznaczne z wykonaniem badania bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Osoby, które nie posiadają aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego lub chcą wykonać badania prywatnie, muszą liczyć się z kosztami w granicach od 10 do 40 złotych.