Leukocyty – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Co to są leukocyty?

Leukocyty są wyspecjalizowanymi komórkami o ograniczonym metabolizmie. Do ich produkcji dochodzi w szpiku kostnym, skąd przedostają się do pozostałych tkanek. Innymi elementami morfotycznymi krwi są erytrocyty i trombocyty, odpowiedzialne za inne procesy w organizmie człowieka.

Leukocyty – podział

Białe krwinki są niejednorodną grupą komórek, różniących się zarówno wyglądem, jak i funkcją pełnioną w organizmie. Podstawowy podział leukocytów obejmuje:

• granulocyty,
• agranulocyty.

Granulocyty charakteryzuje ziarnistość obecna wewnątrz cytoplazmy. Agranulocyty są z kolei pozbawione ziaren. Do granulocytów zaliczamy neutrofile, eozynofile i bazofile. W grupie agranulocytów wyróżniamy limfocyty dodatkowo podzielone na limfocyty T, limfocyty B i monocyty.

>> Chrom we krwi – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Leukocyty – zastosowanie w organizmie

Leukocyty są najważniejszym elementem układu odpornościowego. Z tego względu właściwy poziom białych krwinek zapewnia ochronę przed zakażeniami i chorobami nowotworowymi.

Wskazania do wykonania badania leukocytów?

Pomiar poziomu leukocytów wykonywany jest zazwyczaj w trakcie morfologii krwi obwodowej. Szczególnymi wskazaniami do badania są:

• ostre, nawracające zakażenia,
• podejrzenie choroby układowej,
• podejrzenie choroby zapalnej (m.in. RZS),
• podejrzenie uczulenia,
• podejrzenie zespołu nabytego niedoboru odporności (AIDS),
• monitorowanie chorób zapalnych i zakażeń.

>> Hemoglobina – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Badanie leukocytów – jak się przygotować?

Na badanie leukocytów należy zgłosić się na czczo w godzinach porannych. Ostatni posiłek należy spożyć do 8 godzin przed planowaną wizytą w laboratorium. Kolacja zjedzona poprzedniego dnia powinna być lekkostrawna. Zaleca się również odstawienie suplementów diety na 2-3 dni przed planowanym pomiarem. W dniu poprzedzającym badanie należy ograniczyć intensywny wysiłek. Na otrzymany wynik mogą wpłynąć unikanie stresu i przespana noc.

Regularne badania poziomu leukocytów warto wykonywać w tej samej placówce i w podobnych godzinach.

Jak przebiega badanie?

Poziom leukocytów badany jest na podstawie analizy osocza. Próbka krwi pobierana jest z żyły łokciowej. Leukocyty analizować można również na podstawie badania moczu.

Leukocyty – interpretacja wyniku

Czas oczekiwania na wynik badania kwasu moczowego we krwi wynosi 1 dzień. W niektórych przypadkach rezultaty testu dostępne są nawet kilka godzin później. Dopuszczalne normy leukocytów w krwi wynoszą:

• 4-10 tys./μl – dla osób dorosłych,
• 4,5-13,5 tys./μl – dla dzieci 10 lat,
• 5-15,5 tys./μl – dla dzieci w wieku od 4 do 6 lat,
• 6-20 tys./μl – dla dzieci od 1 do 4 lat,
• 9-30 tys./μl – dla noworodków.

Osoba zdrowa nie powinna posiadać zerową bądź śladową ilość leukocytów w moczu. Dopuszczalna norma wynosi 4-5 w polu widzenia, co może wskazywać na niegroźną infekcję. Normy dla osób dorosłych to:

• 0-5 – w polu widzenia,
• 0-10 – w odwirowanym moczu,
• 2,5-5 mln – w dobowej zbiórce moczu,
• 8-10 – w 1 mm³ moczu ze świeżej próbki.

Wysoki poziom leukocytów

Zwiększony poziom leukocytów we krwi, nazywany leukocytozą, obecny jest podczas infekcji wirusowych i bakteryjnych. Wskazuje on również na toczący się stan zapalny w organizmie. Często jednak przyczyną zawyżonego poziomu jest przewlekły stres, odbierany przez krwinki białe jako stan patologiczny. Powodami patologicznych wartości mogą być takie schorzenia jak:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• dna moczanowa,
• zatrucie metalami ciężkimi,
• utrata ponadprzeciętnej ilości krwi,
• ciężkie urazy.

Obecność leukocytów w moczu sugeruje tzw. leukocyturię.

>> Oznaczenie kalprotektyny w kale – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Niski poziom leukocytów

Zaniżone wartości leukocytów w praktyce klinicznej nazywane są leukopenią. Niski poziom białych krwinek najczęściej wskazuje na początkową fazę rozwoju infekcji. Przyczyną tego stanu mogą być również:

• przewlekłe zakażenia wirusowe (HIV),
• choroby autoimmunologiczne,
• niedokrwistość plastyczna,
• białaczka lub chłoniaki,
• malaria,
• gruźlica,
• mielofibroza,
• przewlekła niewydolność wątroby,
• zespół Kostmanna,
• niedoczynność tarczycy,
• pasożyty,
• zwłóknienie szpiku kostnego.

Na obniżony wynik mogą również wpływać skrajne niedożywienie i niedobór witamin (m.in. kwasu foliowego i witaminy B12). Obserwowany jest on również w przebiegu chemioterapii i radioterapii.

Leukocyturia – o czym świadczy?

Leukocyturia jest objawem laboratoryjnym mówiącym o obecności zwiększonej ilości leukocytów w moczu. Współtowarzyszyć temu mogą nieprzyjemny zapach moczu, mętna barwa i ślady krwinek czerwonych. Przyczyną leukocyturii może być szereg schorzeń, takich jak:

• zakażenie układu moczowego,
• zapalenie przydatków,
• zapalenie kłębuszków nerkowych,
• zapalenie prostaty,
• kamica nerkowa,
• nowotwór pęcherza moczowego bądź prostaty,
• zatrucia i reakcje na leki.

Leukocyty – objawy leukopenii

Leukopenia związana jest z obecnością szeregu niespecyficznych objawów. Zaniżonej liczbie białych krwinek często towarzyszą:

• ropne zmiany skórne,
• owrzodzenia języka i jamy ustnej,
• wysoka temperatura,
• podwyższone węzły chłonne,
• częste infekcje górnych dróg oddechowych.

Rozpowszechnionymi trudnościami wskazującymi na obecność leukopenii są zaburzenia koncentracji, senność i ogólne zmęczenie.

Badanie leukocytów – czy można wykonać u kobiet w ciąży?

Nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonania badania liczby erytrocytów u kobiet w ciąży. Nieznaczne podwyższony poziom leukocytów w ciąży jest stanem całkowicie normalnym. Utrzymująca się ponadprzeciętna leukocyturia może jednak wskazywać na niewłaściwy przebieg ciąży, a nawet infekcję wewnątrzmaciczną. Konsekwencją tego stanu może być uogólnione zakażenie organizmu (sepsa) stwarzające zagrożenie dla życia matki i dziecka.

Badanie leukocytów – czy można wykonać u dzieci?

Badanie leukocytów można bezpiecznie wykonać u dzieci. Przyczyną obniżonego poziomu białych krwinek mogą być niewydolność szpiku, promieniowanie bądź anemia. Leukopenia może również towarzyszyć chorobom nowotworowym i zakażeniom wirusowym.

Cena badania leukocytów

Cena badania zależy w głównej mierze od wybranej placówki i województwa. Pomiar krwinek odbywa się najczęściej w trakcie morfologii. Badanie można wykonać za darmo na podstawie skierowania od lekarza pierwszego kontaktu w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Koszt morfologii wykonywanej prywatnie wynosi od 10 do 15 złotych. Cena morfologii z rozmazem jest nieznacznie większa – około 20 złotych.