Dopamina to jeden z hormonów produkowanych w ludzkim organizmie. Substancja ta spełnia niezwykle istotną rolę i reguluje wiele procesów zachodzących w organizmie człowieka. Jest ściśle związana z funkcjonowaniem układu nerwowego, gdyż to właśnie ośrodkowy układ nerwowy odpowiada za jej syntezę i wydzielanie. Dopamina wpływa m.in. na nastrój, sprawność funkcji poznawczych czy ogólną kontrolę motoryczną.
Oznaczenie stężenia dopaminy wykonuje się w kierunku diagnostyki chorób neurologicznych, a także podejrzenia zmian nowotworów. Jej niedobór może powodować stany depresyjne. Czym zatem jest dopamina?
Dopamina – co to jest?
Dopamina to hormon, należący do katecholamin i naturalnie syntetyzowany przez organizm ludzki. Miejscem jej powstawania jest ośrodkowy układ nerwowy, który jednocześnie odpowiada za wydzielanie tej substancji do krwi. Dopamina uznawana jest za jeden z ważniejszych hormonów, gdyż regule wiele istotnych funkcji w organizmie.
Dopamina a układ nerwowy
Przede wszystkim jest ważnym neuroprzekaźnikiem, który reguluje najważniejsze funkcje poszczególnych struktur układu nerwowego. Regulując pracę układu limbicznego, jednocześnie wpływa na sprawność procesów poznawczych (pamięć, uwaga, koncentracja) i emocjonalnych.
Z kolei, oddziałując na pozapiramidowy układ nerwowy, wspiera czynności ruchowe poszczególnych kończyn oraz koordynuje prace mięśni. Oprócz tego czuwa nad gospodarką hormonalną, szczególnie w zakresie wydzielania takich hormonów, jak prolaktyna czy hormon wzrostu, poprzez wpływ na podwzgórze mózgowe, odpowiedzialne za syntezę tych hormonów.
Oprócz tego dopamina:
- reguluje ciśnienie krwi (podwyższa je) i bierze udział w transporcie sodu,
- bierze udział w procesach powstawania węglowodanów.
Stężenie dopaminy we krwi to badanie, które pozwala na wstępną diagnostykę schorzeń z zakresu układu nerwowego oraz zmian nowotworowych czy sercowo-naczyniowych. Jej stężenie może być oznaczone samodzielnie lub wykonane w ramach ogólnego badania stężenia katecholamin w organizmie.
Dopamina – na czym polega badanie?
Badanie stężenia dopaminy w organizmie można wykonać na 2 sposoby. Dostępne jest badanie z krwi, polegające na pobraniu próbki w punkcie diagnostycznym. Z kolei badanie dopaminy z moczu wykonuje się samodzielnie, dostarczając próbkę do wybranej placówki.
Oznaczenie stężenia dopaminy – kiedy jest zalecane? Wskazania
Badanie z oznaczeniem stężenia dopaminy w organizmie zalecane jest w kilu sytuacjach. Przede wszystkim wskaźnik ten jest pomocny w diagnozowaniu chorób układu nerwowego, takich jak:
- ADHD,
- choroba Parkinsona,
- pląsawica Huntingtona.
Badanie może być zalecone do wykonania także przez psychiatrę, jako metoda diagnostyczna w kierunku depresji lub nerwicy. W tym przypadku warto pamiętać, że oznaczenie dopaminy jest jedynie próbą ustalenia różnych przyczyn schorzenia i spojrzenia na nie wieloaspektowo.
Inne wskazania do wykonania badania z oznaczeniem dopaminy to:
- niektóre schorzenia genetyczne,
- zmiany nowotworowe, szczególnie guz chromochłonny,
- nadciśnienie tętnicze (badanie stężenia dopaminy traktowane jest jako możliwość znalezienia potencjalnej przyczyny schorzenia, jest więc badaniem dodatkowym a nie podstawowym).
>> Choroba Huntingtona – objawy, leczenie. Dziedziczenie pląsawicy
Dopamina – jak się przygotować do badania?
Do badania z oznaczeniem stężenia dopaminy we krwi nie trzeba się wcześniej przygotowywać. Warto jednak zadbać o to, aby wybrać się na nie na czczo. Dzięki temu wyniki będą najbardziej miarodajne.
Z kolei w przypadku badania dopaminy z moczu najczęściej wykonuje się tzw. dobową zbiórkę moczu. Przed badaniem należy zgłosić się do wybranego punktu diagnostycznego po odbiór stabilizatora, który należy dodawać do zbieranej w ciągu dnia próbki moczu.
Dobowe badanie polega na pobieraniu próbki moczu z każdej mikcji, wykonanej w danym dniu. W tym dniu należy zrezygnować z intensywnej aktywności fizycznej oraz w miarę możliwości stresujących sytuacji.
Dopamina z krwi a z dobowej zbiórki moczu – jaka jest różnica?
Różnica pomiędzy tymi badaniami polega na tym, iż dopamina z krwi dostarcza informacji o obecnym poziomie substancji, czyli informuje, jakie jest stężenie dopaminy w danej chwili.
Z kolei dobowa zbiórka moczu umożliwia szersze spojrzenie na dynamikę tej substancji w ciągu całego dnia, co pozwala na trafniejszą diagnozę, np. przy nadciśnieniu tętniczym lub zmianach nowotworowych.
>> Odległe skutki wcześniactwa
Dopamina – normy. Jak interpretować wyniki?
Za wartość optymalną dla dopaminy, mieszczącą się w granicach normy, uznaje się stężenie poniżej 888 pmol/l. Otrzymany wynik należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Podwyższony poziom dopaminy – o czym świadczy?
Wyższe stężenie dopaminy jest ważną wskazówką diagnostyczną, gdyż może wskazywać na obecność zmian nowotworowych, szczególnie guza chromochłonnego lub nowotworów neuroendokrynnych, które produkują większą ilość dopaminy. Jej wyższe stężenie może być związane również z nadciśnieniem tętniczym.
Niski poziom dopaminy – co oznacza?
Niski poziom dopaminy w organizmie najczęściej występuje w przebiegu choroby Parkinsona i ADHD. Zbyt mała podaż tej substancji zwiększa również ryzyko zaburzeń emocjonalnych, stanów depresyjnych i napadów lęku. Oprócz tego u osób z niedoborem dopaminy można zaobserwować ciągłe uczucie zmęczenia czy sztywność mięśni.
>> Choroba Parkinsona – objawy, przyczyny, leczenie
Dopamina – postępowanie po badaniu. Co robić?
Badanie dopaminy, zarówno z krwi, jak i z dobowej zbiorki moczu, nie wiąże się ze szczególnymi wskazaniami, a więc po ich wykonaniu można wrócić do codziennych obowiązków.
Po otrzymaniu wyników badań należy skonsultować się z lekarzem. Specjalista przeanalizuje otrzymane wyniki w odniesieniu do historii zdrowia pacjenta, a także innych badań, jeśli były wykonane. Na podstawie wyników może także zalecić diagnostykę pogłębiającą.
Dopamina – jak wygląda badanie w ciąży?
Jeśli pojawia się zalecenie do wykonania badania z oznaczeniem stężenia dopaminy u kobiet w ciąży, to przebiega ono dokładnie w ten sam sposób, jak w pozostałych sytuacjach. Wybór metody zależy od konkretnego celu diagnostycznego, dlatego to lekarz powinien wskazać, czy badanie należy wykonać z krwi, czy z moczu.
Dopamina u dzieci – jaką wartość ma badanie?
Wykonanie badania dopaminy u dzieci może być pomocne w poznaniu przyczyn niskiej koncentracji u dziecka i problemów z pamięcią, rzutujących m.in. na naukę. Badanie tego wskaźnika jest pomocne także w sytuacji podejrzenia chorób neurologicznych (np. ADHD) czy nadmiernego uczucia zmęczenia u dziecka.
Dopamina – cena. Ile kosztuje badanie?
Cena za wykonanie badania z oznaczeniem dopaminy w moczu waha się w granicach 150–300 zł, w zależności od danej placówki. Na wyniki czeka się ok. 5–7 dni.
Zobacz, gdzie wykonasz badanie w Świecie Zdrowia:
>> Dopamina w DZM
