Albumina — na czym polega badanie i kiedy je wykonać? Przygotowanie, normy i interpretacja

Co to jest albumina?

Albumina to główne białko krążące w osoczu krwi ludzkiej. Stanowi aż 60 proc. znajdujących się w nim białek. Albumina syntetyzowana jest w wątrobie, szczególnie po posiłkach. Na intensywność procesu wpływają ciśnienie osmotyczne, insulina, kortyzol i hormony tarczycy. Hamująco na wytwarzanie albuminy działa podwyższony poziom cytokin prozapalnych.

Albumina znajdująca się we krwi pełni w organizmie kilka istotnych funkcji, tj.:

• transportową — jest białkiem nośnikowym, wiąże i transportuje wolne kwasy tłuszczowe, witaminy, hormony, leki, jony niektórych metali;
• koloidoosmotyczną — główne zadanie polegające na wiązaniu wody i utrzymywaniu prawidłowego ciśnienia koloidoosmotycznego osocza;
• buforową — utrzymywanie stałego pH dzięki zdolności wiązania jonów wodorowych oraz kationów sodowych i potasowych;
• odżywczą — stanowi źródło aminokwasów do wytwarzania białek w wielu komórkach organizmu (przy niedoborach białek wytwarzanie albuminy przyspiesza, a w wyniku rozkładu na potrzebne aminokwasy zapasy albuminy zmniejszają się nawet o ponad połowę);
• przeciwzapalną — obniża reakcję neutrofilów na pojawienie się cytokin zapalnych;
• antyoksydacyjną — wiąże jony metali przejściowych, hamuje powstawanie rodnika OH (naturalnego utleniacza) i wydzielanie anionorodnika ponadtlenkowego przez neutrofile.

Nieprawidłowy poziom albuminy we krwi świadczy zwykle o niedożywieniu (szczególnie niedoborach białka), chorobach wątroby, nerek lub trzustki, urazach, ale może być również związany z rzadką chorobą genetyczną.

Badanie albuminy może być wykonane samodzielnie, ale częściej wchodzi w skład tzw. profilu wątrobowego.

>> Ból wątroby – czy wątroba boli? Objawy chorób wątroby

Albumina — kiedy należy wykonać badanie?

Głównym wskazaniem do wykonania badania poziomu albuminy są objawy wskazujące na niedożywienie lub długotrwałe głodzenie, takie jak:

• spadek masy ciała;
• osłabienie;
• apatia;
• obniżenie odporności;
• wypadanie włosów i łamliwość paznokci;
• pogorszenie stanu skóry;
• uczucie zimna;
• pogorszona koncentracja;
• bóle i zawroty głowy;
• omdlenia.

Lekarz może skierować również pacjenta na badanie albuminy przy objawach sugerujących schorzenia:

• wątroby:
• ciemny mocz;
• jasny stolec;
• uporczywe swędzenie skóry;
• skłonność do obrzęków;
• zażółcenie skóry i białek oczu;
• osłabienie;
• brak apetytu;
• nudności i wymioty;
• nerek:
• zwiększone lub zmniejszone oddawanie moczu;
• skurcze mięśni;
• suchość i swędzenie skóry;
• obrzęk stóp, dłoni, powiek;
• nudności;
• kłopoty ze snem.

Oznaczanie poziomu albuminy w osoczu ma też znaczenie w ocenie rokowania w przypadku chorób nowotworowych, ostrym zapaleniu trzustki, sepsie wywołanej rozległymi oparzeniami oraz urazach wielonarządowych.

Konieczne jest również przeprowadzenie badania albuminy u pacjentów pediatrycznych z wysokim OB (trzycyfrowym), niskim stężeniem wapnia, krzywicą, zaburzeniami wzrostu i obrzękami, ponieważ mogą to być objawy analbuminemii. Rzadkiej choroby genetycznej, w której przebiegu wątroba nie jest zdolna do syntetyzowania albuminy.

>> Niedociśnienie - przyczyny, objawy. Leczenie hipotonika

Jak się przygotować do badania albuminy?

Badanie poziomu albuminy nie wymaga specjalnych przygotowań. Pacjent powinien być na czczo. Zaleca się, aby od ostatniego posiłku minęło przynajmniej 8 godzin (optymalnie 12 godzin).

Pacjenci przyjmujący hormony wzrostu, insulinę, androgeny i sterydy anaboliczne powinni skonsultować się z lekarzem. Być może konieczne będzie zrobienie przerwy lub zmniejszenie dawki leków.

Przed samym badaniem zalecany jest odpoczynek w pozycji siedzącej (wysiłek może wpływać na zafałszowanie wyników).

Jak przebiega badanie poziomu albuminy?

Do badania pobiera się krew żylną z dobrze widocznego naczynia krwionośnego (najczęściej żyły łokciowej). Następnie, aby oddzielić osocze od pozostałych elementów krwi, materiał musi zostać odwirowany.

Po badaniu należy ucisnąć miejsce nakłucia i/albo założyć opatrunek.

Czas oczekiwania na wynik badania wynosi od 1 do 3 dni roboczych.

Albumina — normy i odstępstwa

Wartości referencyjne dla albuminy zależą od metody oznaczania parametru wykorzystywanej w konkretnym laboratorium, wieku pacjenta i płci. Interpretacja badania albuminy i końcowa diagnoza powinna obejmować również inne parametry i zależności pomiędzy nimi, dlatego pacjent powinien skonsultować się z lekarzem.

Wartości referencyjne dla albuminy mieszczą się zwykle w przedziale:

• u dzieci powyżej 7 roku życia i osób dorosłych: 3,5-5,5 g/dl;
• u dzieci poniżej 7 roku życia: 4,6-7,4 g/dl.

>> Nefropatia cukrzycowa - objawy, leczenie, dieta

Wysoki poziom albuminy

Przekroczenie górnej granicy wartości referencyjnej dla albuminy (hiperalbuminemia) nie jest powodem do niepokoju. Zazwyczaj wysoki poziom albuminy w osoczu wynika z:

• odwodnienia organizmu (może pojawiać się u osób intensywnie uprawiających sport lub niedbających o właściwe nawodnienie);
• diety wysokobiałkowej;
• przyjmowania leków, takich jak: sterydy anaboliczne, insulina, hormon wzrostu.

Podwyższony poziom albuminy jest zjawiskiem fizjologicznym u wcześniaków, dzieci do 3. miesiąca życia oraz u kobiet pod koniec ciąży.

Niski poziom albuminy

Niskie stężenie albuminy w osoczu (hipoalbuminemia) jest wskazaniem do pilnego kontaktu z lekarzem, ponieważ może świadczyć o:

• przewlekłym niedożywieniu (może być efektem głodówki lub problemów z trawieniem, np. upośledzonego wchłaniania wywołanego przez schorzenia jelit, przewlekłe biegunki itp.);
• chorobach wątroby (w wyniku których dochodzi do niewystarczającego wytwarzania albuminy lub jej utraty np. przy marskości);
• kacheksji (wyniszczeniu) spowodowanej chorobą nowotworową;
• zespole nerczycowym (dochodzi do nadmiernej utraty białka);
• wyniszczeniach organizmu spowodowanych np. przewlekłymi procesami zapalnymi, chorobami układowymi lub długotrwałym nadużywaniem alkoholu;
• rzadkich chorobach genetycznych (np. w przypadku analbuminemii, choroby diagnozowanej u najmłodszych pacjentów, których wątroba nie syntetyzuje albumin).

Albumina — powikłania po badaniu

Po pobraniu krwi może wystąpić krwiak w okolicy miejsca wkłucia.

U pacjentów ze znacznymi obrzękami znalezienie żyły może być utrudnione, co niekiedy wiąże się z koniecznością podjęcia kilku prób i pewnym dyskomfortem.

Albumina — przeciwwskazania do wykonania badania

Nie ma przeciwwskazań do wykonania badania poziomu albuminy we krwi. Albumina może być oznaczana u kobiet w ciąży i dzieci.

Albumina — cena badania

Ceny badania poziomu albuminy w osoczu zaczynają się od 13 zł. Koszt zależny jest od województwa, miasta i konkretnego punktu pobrań.

Jeśli pacjent posiada skierowanie od lekarza z publicznego zakładu opieki, badanie jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.