Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – na czym polega badanie? Normy, wskazania, przygotowanie

Czym są produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP)?

Produkty rozpadu fibryny określane są mianem D-dimerów. Składają się z dwóch fragmentów D połączonych podwójnym kowalencyjnym wiązaniem (D=D). Powstają pod wpływem działania plazminy na fibrynę i fibrynogen.

Zwiększona zawartość D-dimerów we krwi oznacza równoczesną aktywację krzepnięcia i fibrynolizy. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że nie jest dowodem na toczący się proces zakrzepowo-zatorowy.

>> Zakrzepica żył głebokich - jak rozpoznać i leczyć?

Fibrynogen – co to jest?

To dobry moment, aby powiedzieć też kilka słów o fibrynogenie. Jest to białko będące jednym z czynników krzepnięcia krwi, biorące udział w końcowej fazie procesu krzepnięcia. Zamienia się w fibrynę (włóknik), który współtworzy skrzep krwi.

Badanie fibrynogenu wykorzystuje się w diagnozowaniu i monitorowaniu leczenia zespołu wykrzepienia wewnątrznaczyniowego. Podwyższone jego stężenie może świadczyć o toczących się w organizmie stanach zapalnych lub rozwoju infekcji, natomiast niski poziom wskazuje na niedożywienie.

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – kiedy należy wykonać badanie?

Oznaczenie stężenia produktów degradacji fibrynogenu/fibryny służy do oceny stopnia nasilenia fibrynolizy, czyli rozkładu skrzepów krwi. Jeśli jest ono wysokie, mamy do czynienia z nadmiernym krzepnięciem krwi.

Podstawowym wskazaniem do wykonania badania jest podejrzenie występowania choroby związanej z nadkrzepliwością. Poziom FDP w organizmie może podwyższać między innymi żylna choroba zakrzepowo-zatorowa oraz zakrzepica żył głębokich.

>> Leki zmniejszające krzepliwość krwi

Wskazania do badania degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP)

Najważniejsze wskazania do zbadania poziomu fibrynogenu to:

• podejrzenie nasilenia procesów krzepnięcia i fibrynolizy w przebiegu wstrząsu, sepsy lub po porodzie;
• monitorowanie zaawansowanej choroby przewlekłej (np. wątroby);
• ocena ryzyka występowania chorób układu sercowo-naczyniowego;
• diagnostyka wrodzonego niedoboru czynników krzepnięcia krwi lub ich nieprawidłowe funkcjonowanie;
• monitorowanie układu krzepnięcia u pacjentów z nabytymi zaburzeniami krzepnięcia;
• występowanie epizodów przedłużających się krwawień niewiadomego pochodzenia;
• ciężki stan ogólny.

Kto powinien przeprowadzić badanie produktów degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP)?

Badanie FDP często wykonuje się z oznaczeniem poziomu D-dimerów przy podejrzeniu rozwoju zakrzepicy żył głębokich, na który może wskazywać występowanie czynników ryzyka takich jak:

• spowolniony przepływ krwi,
• zaburzona równowaga między substancjami organicznymi nasilającymi krzepnięcie krwi oraz aktywnością czynników przeciwzakrzepowych,
• uszkodzenie ścian naczynia krwionośnego.

>> Test na CRP do zrobienia w domu

Razem z czynnikami ryzyka zwykle występują objawy takie jak:

• ból w okolicy łydek, nasilający się podczas chodzenia,
• obrzęk nóg,
• bolesność nogi przy ucisku,
• zwiększone ocieplenie nogi,
• zaczerwienienie skóry.

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) a D-dimery

W ramach diagnostyki źródła nadmiernej aktywności fibrynolitycznej, poza stężeniem produktów degradacji fibryny/fibrynogenu, bada się też poziom dimerów D. Jednoczesny wzrost stężenia FDP oraz D-dimerów świadczy o hiperfibrynolizie wtórnej i występuje w stanach przebiegających ze wzmożonym powstawaniem zakrzepów i nasileniem procesów fibrynolizy. W związku z tym lekarz najczęściej zleca oznaczenie także innych parametrów krwi, umożliwiających pełną ocenę stanu układu krzepnięcia.

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – jak się przygotować do badania ich poziomu?

Badanie FDP nie wymaga specjalnego przygotowania. Można wykonać je o dowolnej porze dnia i nie trzeba być na czczo. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy jednocześnie wykonuje się także inne badania.

>> Morfologia krwi - normy, wskazania, przygotowanie

Jak przebiega badanie poziomu produktów degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP)?

Badanie stężenia produktów degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) to test laboratoryjny przeprowadzany z próbki krwi żylnej. Polega zatem na pobraniu krwi z żyły zlokalizowanej w dole łokciowym.

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – normy

Wartość referencyjna wynosi <1 mg/l. Trzeba jednak pamiętać, że ze względu na zmienne metody laboratoryjne zakres norm pomiędzy poszczególnymi laboratoriami może się różnić. Otrzymany wynik należy zatem porównać z zakresem referencyjnym widocznym na otrzymanej dokumentacji.

>> Które badania profilaktyczne wykonywać i jak często?

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – interpretacja wyniku

Badanie stężenia FDP, zgodnie z tym, co zostało już wcześniej wspomniane, często wykonuje się z jednoczesnym oznaczeniem innych parametrów, np. D-dimerów. Jednoczesne zwiększenie stężenia FDP i D-dimerów występuje w hiperfibrynolizie wtórnej. Przed jej wystąpieniem zaczynają tworzyć się zakrzepy, np. w przebiegu zakrzepicy żylnej lub zespołu wykrzepienia wewnątrznaczyniowego.

Z kolei zwiększenie ilości produktów degradacji fibrynogenu/fibryny w organizmie przy prawidłowym stężeniu D-dimerów wskazuje na hiperfibrynogenolizę pierwotną. Możliwe przyczyny to:

• zabiegi chirurgiczne;
• krążenie pozaustrojowe;
• uwalnianie aktywatorów plazminogenu z niedokrwionych lub uszkodzonych narządów (u dzieci zwykle z trzustki lub płuc).

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – co po badaniu?

Na wynik badania produktów degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) najczęściej czeka się ok. 1 dnia roboczego. Z odebranym wynikiem należy zgłosić się na konsultację do lekarza. Specjalista może podjąć decyzję o konieczności wykonania kolejnych badań diagnostycznych lub wdrożeniu leczenia.

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – możliwe powikłania po badaniu

Specyficzne powikłania dla badania FDP nie występują. Konieczne jest pobranie krwi z żyły, w związku z czym ewentualne skutki uboczne mogą dotyczyć miejsca wkłucia. Zalicza się do nich m.in. stan zapalny, krwiak i ból. Dolegliwości te zwykle ustępują w ciągu 1–3 dni.

Produkty degradacji fibrynogenu/fibryny (FDP) – cena

Po otrzymaniu skierowania na badanie osoby ubezpieczone w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia badanie FDP mogą wykonać za darmo. Ocenę stężenia produktów degradacji fibrynogenu/fibryny przeprowadzić można również prywatnie. Koszt takiego badania może być różny, najczęściej jednak wynosi ok. 60 zł.

>> Mocznik - na czym polega badanie? Przygotowanie i interpretacja wyników